100 χρόνια από την Επανάσταση που συγκλόνισε τον κόσμο

Του Δημήτρη Χριστόφια*

Πριν εκατό χρόνια, στις 25 Οκτωβρίου 1917 (7 Νοεμβρίου με το νέο ημερολόγιο), έσπασε ο αδύνατος κρίκος του ιμπεριαλισμού στη τσαρική Ρωσία. Πραγματοποιήθηκε η Μεγάλη Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση με πρωταγωνιστές τους μπολσεβίκους και ηγέτη τον Βλαδίμηρ Ίλιτς Λένιν. Η επανάσταση αυτή χαρακτηρίστηκε μέγα κοσμοϊστορικό γεγονός.

Ο Τζων Ριντ, Αμερικανός δημοσιογράφος, έγραψε για την Οκτωβριανή Επανάσταση ότι συγκλόνισε τον κόσμο, στο βιβλίο του «Δέκα μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο». Γιατί η επανάσταση συγκλόνισε τον κόσμο και γιατί χαρακτηρίζεται κοσμοϊστορικό γεγονός;

Πρώτα απ’ όλα, γιατί τερμάτισε το μονοπώλιο του καπιταλισμού και έφερε την εργατική τάξη και τους αγρότες, μαζί με ένα σημαντικό μέρος της διανόησης, στην εξουσία.

Δεύτερον, η νίκη της επανάστασης δημιούργησε τις προϋποθέσεις για κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Ήταν, δηλαδή, μια καθόλα λαϊκή επανάσταση η οποία οδηγούσε, όπως έλεγε ο Λένιν, την εργατική τάξη να μετατραπεί σε τάξη για τον εαυτό της. Δεν αντικαθιστούσε το ένα εκμεταλλευτικό σύστημα από ένα άλλο, όπως γινόταν προηγουμένως. Δεν ήταν δηλαδή ένα πραξικόπημα, όπως ψευδώς ισχυρίζονται οι λογής – λογής ιδεολόγοι του ιμπεριαλισμού.

Τρίτον, δημιουργούσε τις προϋποθέσεις για αποκατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για εκατομμύρια απλούς ανθρώπους. Αυτό εκφράστηκε με το διάταγμα για παραχώρηση της γης στους αγρότες. Παραχώρησε κοινωνικά δικαιώματα, με προοπτική τη δωρεάν υγεία, τη δωρεάν παιδεία και το δικαίωμα στη στέγη για όλους τους πολίτες.

Εξέδωσε το διάταγμα για την ειρήνη και τερματισμό της συμμετοχής της Ρωσίας στον πόλεμο.

Παραχώρησε το δικαίωμα αυτοδιάθεσης στους λαούς που βρίσκονταν υπόδουλοι στη τσαρική Ρωσία. Κατάργησε την καταπίεση αποικιακών λαών εντός της ρωσικής επικράτειας. Τότε, η Ρωσία χαρακτηριζόταν ως φυλακή των λαών.

Με την επανάσταση καθιερώθηκε ο πρωτοποριακός και καθοδηγητικός ρόλος του Κομμουνιστικού Κόμματος. Το Κόμμα με επικεφαλής τον Λένιν, και με πρωτοβουλία του Λένιν, πήρε τη θέση του Σοσιαλδημοκρατικού Εργατικού Κόμματος της Ρωσίας και μετονομάστηκε σε Κομμουνιστικό Κόμμα, το οποίο μετετράπη σε ψυχή και καθοδηγητικό νου της επανάστασης και της σοσιαλιστικής οικοδόμησης.

Μια νέα Διεθνής, η Τρίτη η Κομμουνιστική Διεθνής, διαδέχθηκε τη χρεοκοπημένη Δεύτερη Διεθνή, της οποίας σοσιαλδημοκρατικά κόμματα μέλη της στήριξαν τις ιμπεριαλιστικές κυβερνήσεις των χωρών τους, στη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Η επικράτηση της επανάστασης δεν ήταν μια απλή διαδικασία, όπως  κάποιος μπορεί να φανταστεί. Είχε να αντιμετωπίσει την εσωτερική αντίδραση, τους λευκοφρουρούς και τους στρατηγούς του τσάρου, οι οποίοι οδήγησαν σε έναν πολύ αιματηρό εμφύλιο πόλεμο, ασκώντας τη λευκή τρομοκρατία. Δεν αρκούσε αυτό, η διεθνής αντίδραση συμμάχησε και δυνάμεις της ιμπεριαλιστικής συμμαχίας Αντάντ από 14 χώρες, εισέβαλαν στη Ρωσία με στόχο να καταπνίξουν την επανάσταση. Ο εμφύλιος και η ιμπεριαλιστική επέμβαση στοίχησαν τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων.

Οι Ρώσοι επαναστάτες, με επικεφαλής τους κομμουνιστές, εμπνεόμενοι από τα ιδανικά του μαρξισμού και του σοσιαλισμού κέρδισαν τη μάχη. Η αντεπανάσταση, καθώς και οι εισβολείς ηττήθηκαν. Το τίμημα ήταν πολύ βαρύ, τόσο σε ανθρώπινες απώλειες, όσο και σε οικονομικοκοινωνικές.

Στο σημείο αυτό, θέλω να καταδείξω πόσο ώριμος ιδεολογικά και πολιτικά με καθοδήγηση τη μαρξιστική διαλεκτική απεδείχθη ο Λένιν. Ένεκα της οικονομικής χρεοκοπίας, της πείνας που μάστιζε το λαό και οδηγούσε στο θάνατο χιλιάδες και εκατομμύρια ανθρώπους, ο Λένιν εμπνεύστηκε τη Νέα Οικονομική Πολιτική. Η ΝΕΠ έδωσε τη δυνατότητα σε ιδιοκτήτες εργοστασίων να τα επαναλειτουργήσουν, καθώς και σε μεσαίους αγρότες να λειτουργήσουν τα νοικοκυριά τους. Αυτό ήταν ένα προσωρινό μέτρο, το οποίο σταδιακά οδήγησε στην αναστύλωση της οικονομίας και στη, αντιμετώπιση της πείνας, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για σοσιαλιστική ανάπτυξη. Η ΝΕΠ βέβαια είχε αρχή και τέλος. Δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις της σοσιαλιστικής οικοδόμησης με τη συνεταιριστικοποίηση της αγροτιάς, και την εθνικοποίηση των μέσων παραγωγής.

Ο Λένιν, είχε να αντιμετωπίσει και μιαν εσωκομματική αντιπολίτευση. Ο Τρότσκι, ο Ζηνόβιεφ, ο Κάμενεφ, ο Πλεχάνοφ, ασκούσαν εσωτερική αντιπολίτευση εντός του Κομμουνιστικού Κόμματος, τόσο πριν, όσο και μετά την επανάσταση. Είχε ακόμα να αντιμετωπίσει και τους συμμάχους των μπολσεβίκων στην κυβέρνηση, τους αριστερούς εσέρους, οι οποίοι κάποια στιγμή στασίασαν και υποχρέωσαν τον Λένιν και το κόμμα να καταπνίξει τους στασιαστές. Ο Λένιν ήταν καθόλα δημοκρατικός ηγέτης. Την εσωκομματική αντιπολίτευση την αντιμετώπιζε μέσα από διάλογο και ισχυρά επιχειρήματα τόσο εντός των συνεδρίων του κόμματος και εντός των συνεδρίων των Σοβιέτ, όσο και δημόσια. Ποτέ δεν προέβη σε κατατρεγμούς συντρόφων στην ηγεσία του κόμματος.

Η εθελοντική ένωση των λαών της πρώην τσαρικής Ρωσίας και η δημιουργία της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ) το 1922, καταδεικνύει την τεράστια επιρροή και την ενωτική δύναμη της Μεγάλης Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης, καθώς και τη σημασία της δύναμης του παραδείγματος. Κάτω από την επίδραση της επανάστασης του Οκτώβρη άρχισαν να δημιουργούνται κομμουνιστικά κόμματα σε όλον τον πλανήτη.

Η δύναμη του παραδείγματος, στην οποία ο Λένιν έδινε τεράστια σημασία τόσο για την εσωτερική οικοδόμηση, όσο και για τη δράση των κομμουνιστικών κομμάτων σε εθνική κλίμακα, διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο για την ίδρυση και καθιέρωση της Τρίτης Διεθνούς, ως καθοδηγητικού κέντρου του διεθνούς κομμουνιστικού και αριστερού κινήματος. Η επανάσταση και η δύναμη του παραδείγματος έδωσε ώθηση σε εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα και ταρακούνησε το αποικιακό σύστημα του ιμπεριαλισμού.

Ιδιαίτερη σημασία έχει το έβδομο συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς, που πραγματοποιήθηκε στη Μόσχα από τις 25 Ιουλίου μέχρι τις 21 Αυγούστου, το 1935. Το 7^ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς, με επικεφαλής τον μεγάλο Βούλγαρο επαναστάτη Γεώργη Δημητρώφ, αποτέλεσε σταθμό και καθοδηγητική πυξίδα για τα Κομμουνιστικά Κόμματα στην εκπλήρωση του καθήκοντος δημιουργίας αντιιμπεριαλιστικού και αντιφασιστικού μετώπου, για αντιμετώπιση του κινδύνου του φασισμού. Η ομιλία του Δημητρώφ έχει προγραμματική σημασία, καθώς και οι αποφάσεις του 7^ου Συνεδρίου. Με βάση αυτές τις αποφάσεις το κομμουνιστικό κίνημα οδηγήθηκε στη δημιουργία μετώπου συμμαχίας των κομμουνιστών και των σοσιαλιστών σε διάφορες χώρες. Αυτή η συμμαχία κέρδισε την εξουσία στην Ισπανία, στη Γαλλία και αλλού.

Το 1936 το Κομμουνιστικό Κόμμα Σοβιετικής Ένωσης διαπίστωσε τη νίκη του σοσιαλισμού με την εκβιομηχάνιση και την συνεταιριστικοποίηση της αγροτιάς. Η Σοβιετική Ένωση δημιούργησε τις πολιτικές, οικονομικές, αμυντικές και κοινωνικές προϋποθέσεις, οι οποίες αποτέλεσαν τον ακρογωνιαίο λίθο για το τσάκισμα του χιτλεροφασισμού και τη μεγάλη νίκη των λαών επί της χιτλερικής Γερμανίας και των συμμάχων της. Βέβαια το τίμημα ήταν βαρύ για ολόκληρη την ανθρωπότητα, με τις περισσότερες απώλειες για τη Σοβιετική Ένωση και το λαό της.

Η δύναμη του σοσιαλισμού απεδείχθη και από το γεγονός ότι η σοβιετική οικονομία αποκαταστάθηκε μέχρι το 1953, αφού ο πόλεμος οδήγησε στην καταστροφή του 30% της οικονομίας, ενώ το ¼ της παραγωγής είχε καταστραφεί.

Ο Ψυχρός Πόλεμος, λάθη και παραλείψεις στη σοσιαλιστική οικοδόμηση, δημιούργησαν την ανάγκη εκσυγχρονισμού και εκδημοκρατικοποίησης του συστήματος. Δυστυχώς προδότες της σοσιαλιστικής ιδέας, όπως ο Γκορμπατσόφ, ο Γιάκωβλεβ και η παρέα τους μέσα από τη στρεβλωμένη εφαρμογή της περεστρόικα, μιας ορθής θεώρησης διόρθωσης λαθών και παραλείψεων και εκσυγχρονισμού του σοσιαλισμού, οδήγησαν στη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και της κοινότητας των σοσιαλιστικών κρατών και στην παλινόρθωση του καπιταλισμού. Αυτό έγινε την ώρα που ο σοβιετικός λαός σε δημοψήφισμα τάχθηκε κατά 70% υπέρ της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Το γεγονός αυτό και μόνο καταδεικνύει το μέγεθος της προδοσίας.

Η πράξη αυτή οδήγησε στην προσωρινή νίκη ενός βάρβαρου ιμπεριαλιστικού συστήματος. Οδήγησε στην επιβολή νεοφιλελεύθερων πολιτικών, καταλήστευσης του πλούτου ολόκληρων λαών από τα πολυεθνικά μονοπώλια, στη φτωχοποίηση εκατομμυρίων ανθρώπων και στην ακύρωση σημαντικότατων κατακτήσεων του εργατικού κινήματος, που επιτεύχθηκαν στη βάση της δύναμης του παραδείγματος που εξέπεμπε η Σοβιετική Ένωση και η σοσιαλιστική κοινότητα διεθνώς.

Δυστυχώς, ένεκα του αναπάντεχου της διάλυσης της Σοβιετικής Ένωσης και της κοινότητας των σοσιαλιστικών κρατών τα περισσότερα κομμουνιστικά κόμματα περιέπεσαν σε κατάσταση πανικού. Άρχισε μια καταστροφική αυτοκριτική η οποία οδηγούσε μαζί με το νερό να πετάγεται και το μωρό από τη σκάφη. Στις μέρες μας, γίνεται μια προσπάθεια αντικειμενικής θεώρησης των πραγμάτων.

Η κατάσταση αυτή όμως έδωσε τη δυνατότητα στον ιμπεριαλισμό και τους ιδεολόγους του να αναπτύξουν μια νέα θεωρία ταύτισης του φασισμού με τον κομμουνισμό. Βρώμικης, δηλαδή, διαστρέβλωσης της σύγχρονης ιστορίας.

Οι κομμουνιστές σε όλον τον πλανήτη αποτέλεσαν την πρωτοπορία στον τιτάνιο αγώνα για το τσάκισμα του χιτλεροφασισμού, του οποίου η επικράτηση θα οδηγούσε σε συνθήκες βαρβαρότητας ολόκληρη την ανθρωπότητα. Οι κομμουνιστές και γενικότερα οι προοδευτικές δυνάμεις έχουν καθήκον να υπερασπιστούν την ιστορική αλήθεια και να ξαναθέσουν την ιστορία στα πόδια της, γιατί αυτή τη στιγμή είναι τοποθετημένη με το κεφάλι κάτω.

Εμείς στην Κύπρο δίνουμε διαχρονικά αυτή την μάχη και πιστεύω ότι το ΑΚΕΛ και οι κομμουνιστές της Κύπρου πρωτοπόρησαν σε αυτό το μεγάλο αγώνα. Ο αγώνας όμως συνεχίζεται για αποκατάσταση της αλήθειας όχι μόνο διεθνώς, αλλά και στη χώρα μας, όπου επίσης διαστρεβλώνεται σκαιώς η ιστορική αλήθεια. Οδηγός μας πρέπει να παραμείνουν τα διδάγματα της Μεγάλης Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης, τα οποία είναι επίκαιρα όσο ποτέ άλλοτε.

 

*Τέως Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας