Α. Μαυρογιάννης: Έτοιμοι για στρατηγική συμφωνία αν…

«Η στρατηγική συμφωνία απαιτεί επί της αρχής το σεβασμό της κυριαρχίας και της εδαφικής μας ακεραιότητας»

«Ο ΓΓ του ΟΗΕ ζήτησε όπως τα έξι σημεία τύχουν διαπραγμάτευσης και αποκτήσουν συγκεκριμένο συμφωνημένο περιεχόμενο ως πακέτο. Το πλαίσιο δεν ήταν στρατηγική συμφωνία. Ήταν πλαίσιο διαπραγμάτευσης»

Συνέντευξη στη Νίκη Κουλέρμου

Την εξέλιξη των συνομιλιών από την κατάθεση των ιδεών του ΓΓ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, στις 30 Ιουνίου μέχρι και την κατάρρευσή τους στο Κραν Μοντανά μεταφέρει μέσα από τη συνέντευξή του στη «Κυριακάτικη Χαραυγή» ο διαπραγματευτής πρέσβης Ανδρέας Μαυρογιάννης. Για να εξηγήσει περί τίνος πλαισίου Γκουτέρες η συζήτηση, ποιες οι δυσκολίες και τι θα σημαίνει η στρατηγική συμφωνία που μπορεί να υπογραφεί για να ανοίξει ο δρόμος προς τη λύση. 

Ποιο είναι το πλαίσιο Γκουτέρες; Αυτό της 30ής Ιουνίου ή της 4ης Ιουλίου; Και αν είναι αυτό της 4ης Ιουλίου, γιατί στην έκθεση του Σεπτέμβρη ο ΓΓ του ΟΗΕ αναφέρεται σε πλαίσιο της 30ής Ιουνίου;

Το πλαίσιο Γκουτέρες δεν είναι έγγραφο. Δεν είναι καν επίσημη πρόταση των Η.Ε.. Ο ΓΓ του ΟΗΕ στις 30 Ιουνίου ήλθε στο Κραν Μοντανά όπου είχε επαφές με όλους. Στο τέλος ο ΓΓ μάς είπε ότι, με βάση τις συζητήσεις, διαμόρφωσε την άποψη ότι υπάρχουν έξι σημεία τα οποία αν τύχουν διαπραγμάτευσης και επιλυθούν, όλα μαζί ως πακέτο, τότε θα μπορέσουμε να δώσουμε μια αποφασιστική ώθηση στη διαδικασία. Τόνισε εμφαντικά ότι αυτές είναι σκέψεις και ιδέες και όχι επίσημες προτάσεις και ο ίδιος δεν αφίσταται από την αποστολή καλών υπηρεσιών του και δεν επιζητεί να ενεργήσει είτε ως μεσολαβητής είτε ως επιδιαιτητής.

Ποια ήταν τα έξι σημεία στα οποία αναφέρθηκε ο κ. Γκουτέρες;

Αναφέρθηκε στα εξής:

  1. Πρέπει να λυθεί το θέμα των εγγυήσεων, γιατί δεν νοείται σε μια χώρα στον 21ο αιώνα, ιδιαίτερα στην ΕΕ, να υπάρχουν επεμβατικά δικαιώματα τρίτης χώρας και δεν είναι διατηρήσιμα επεμβατικά δικαιώματα.
  2. Αντιλαμβάνομαι -είπε ο ΓΓ του ΟΗΕ- ότι η μείωση των στρατευμάτων (ο κ. Τσαβούσογλου δυο – τρεις μέρες προηγουμένως ανακοίνωσε δραστική μείωση των στρατευμάτων) θα μας οδηγήσει σε αριθμούς αντίστοιχους με αυτούς της Συνθήκης Συμμαχίας (χρησιμοποίησε τη λέξη «εκατοντάδες»). Δεν νομίζω, είπε, πως μπορούμε εδώ σ’ αυτή τη διάσκεψη να πούμε αν θα φύγουν σε τακτή προθεσμία (ρήτρα λήξης)όσοι μείνουν μετά τη μείωση, ή αν αυτό θα επανεξεταστεί σε τακτή προθεσμία (ρήτρα αναθεώρησης). Εισηγήθηκε να το δούμε με τους Πρωθυπουργούς των εγγυητριών, νοουμένου ότι θα έχουμε συμφωνία σε όλα τα άλλα σημεία του πακέτου.
  3. Σε ό,τι αφορά στο Εδαφικό μάς είπε ότι οι Τ/κ πρέπει να αντιμετωπίσουν με θετικό τρόπο αυτά που ζητούν οι Ε/κ και το 29,2% που πρότειναν ως έδαφος της τ/κ συνιστώσας να μειωθεί περαιτέρω και να επιστραφούν υπό ε/κ διοίκηση κάποιες επιπλέον περιοχές.
  4. Σε ό,τι αφορά στην αποτελεσματική συμμετοχή των Τ/κ στη διακυβέρνηση, είπε ότι πρέπει οι Ε/κ να δουν θετικά το θέμα της εκ περιτροπής προεδρίας και το αίτημα των Τ/κ με θετική ψήφο σε συλλογικές αποφάσεις, αλλά εκεί που υπάρχουν θεμελιώδη ζητήματα των κοινοτήτων και νοουμένου ότι υπάρχουν όλοι οι απαραίτητοι μηχανισμοί υπέρβασης αδιεξόδων.
  5. Στο θέμα της μεταχείρισης των Τούρκων υπηκόων στην Κύπρο μετά τη λύση, σημείωσε ότι το γενικό καθεστώς που θα ισχύσει για την Τουρκία στην ΕΕ είναι ικανοποιητικό, εκτός από την περίπτωση υπηκόων που έρχονται στην Κύπρο με καθεστώς που μπορεί να εξελιχθεί σε καθεστώς επί μακρόν διαμένοντος. Εισηγήθηκε να δοθεί δίκαιη (equitable) λύση, κάτι που βλέπει μεταξύ των θέσεων της ε/κ πλευράς για οριζόντιο σεβασμό της πληθυσμιακής αναλογίας 4:1 και του 1:1 που ζητά η τουρκική πλευρά.
  6. Στο Περιουσιακό μίλησε για δίκαιη διευθέτηση και συνέστησε προσοχή για να μην προκληθεί μεγάλη αναστάτωση στην κοινωνικο-οικονομική ζωή του τόπου αλλά και χωρίς να επηρεάζονται οι ειδικές περιπτώσεις και οι επιμέρους διευθετήσεις και εισηγήθηκε να δοθεί, ενδεχομένως, περισσότερη έμφαση στον χρήστη στις περιοχές που δεν θα είναι υπό εδαφική αναπροσαρμογή και στον ιδιοκτήτη στις περιοχές υπό εδαφική αναπροσαρμογή.

Ποια ήταν η πρώτη σας αντίδραση σ’ αυτό το πλαίσιο;

Δεν υπήρξε αρνητική αντίδραση. Ούτε από εμάς ούτε από την άλλη πλευρά. Τη νύκτα στο δείπνο, παρουσία και των άλλων συμμετεχόντων, ο κ. Γκουτέρες επανέλαβε περίπου τα ίδια πράγματα. Και εκεί κανένας δεν αντέδρασε αρνητικά. Διαφάνηκε συναίνεση και διάθεση όλων να εργαστούν με βάση το πλαίσιο.

Προσθέτω πως για την κατάργηση εγγυήσεων και επεμβατικών δικαιωμάτων ο ΓΓ του ΟΗΕ έθεσε ως μόνη προϋπόθεση την ύπαρξη ισχυρών και αποτελεσματικών μηχανισμών εφαρμογής, παρακολούθησης και επίβλεψης και μας κάλεσε να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε εντατικά και επ’ αυτών.

Εφόσον αυτό το πλαίσιο Γκουτέρες το δέχθηκαν όλοι, δεν μπορούσε να αποτελέσει από μόνο του μια στρατηγική συμφωνία;

Ο ΓΓ του ΟΗΕ ζήτησε όπως τα έξι σημεία τύχουν διαπραγμάτευσης και αποκτήσουν συγκεκριμένο συμφωνημένο περιεχόμενο ως πακέτο. Το πλαίσιο δεν ήταν στρατηγική συμφωνία. Ήταν πλαίσιο διαπραγμάτευσης.

Το Σάββατο το πρωί έγινε συνάντηση του κ. Έιντε και της ομάδας του με την ε/κ και την τ/κ πλευρά. Διαπιστώσαμε ότι η ανάγνωση των ιδεών Γκουτέρες δεν ήταν ταυτόσημη, ενώ το non-paper που μας έστειλε στη συνέχεια ο κ. Έιντε διαπιστώσαμε ότι είχε σοβαρές αδυναμίες και δεν απέδιδε πιστά το σκεπτικό του ΓΓ. Παρόμοιες ενστάσεις είχε και η τ/κ πλευρά, όπως μας παραδέχθηκε. Τότε ο κ. Έιντε ανέλαβε να διαβουλευθεί με τον ΓΓ και την Τρίτη το πρωί υπαγόρευσε αυτά που του είπε ο ΓΓ του ΟΗΕ  και έτσι φτάσαμε στην καταγραφή της 4ης Ιουλίου.

Μέχρι τότε δεν υπήρξε καμία πρόοδος στο θέμα της εφαρμογής της λύσης…

Υπήρξε κάποια πρόοδος με τη συμβολή και της Ελλάδας και του Ηνωμένου Βασιλείου. Ο ΓΓ του ΟΗΕ ζήτησε από όλους να του πουν εμπιστευτικά τα όριά τους. Εμείς είχαμε κάνει πρόταση στις 5 Ιουλίου για όλα τα θέματα και στις 6 Ιουλίου υποβάλαμε άλλη, πιο εξειδικευμένη, πρόταση για όλα τα θέματα ασφάλειας, περιλαμβανομένων των μηχανισμών εφαρμογής της λύσης. Η πρότασή μας χαρακτηρίστηκε ως εντυπωσιακή. Μάλιστα ο ΓΓ του ΟΗΕ είχε εισηγηθεί να εργαστούμε όλοι με βάση την ε/κ πρόταση. Τη νύκτα της Πέμπτης, αφού αναφέρθηκε στο γεγονός ότι δεν υπήρξε κατάληξη στο μηχανισμό εφαρμογής ως αναγκαία συνθήκη για την κατάργηση των εγγυήσεων, παρουσίασε το άτυπο έγγραφο γι’ αυτό το θέμα για να καλύψει το κενό.

Ο κ. Κοτζιάς είπε ότι η ελληνική πλευρά το συζητούσε και εν μέρει η ε/κ πλευρά…

Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ζήτησε διευκρίνιση για  το άτυπο έγγραφο και διαβεβαίωση ότι δεν σημαίνει απλά μετονομασία της Συνθήκης Εγγυήσεως. Ο ΓΓ είπε «όχι προς Θεού». Προσπαθήσαμε τόσο εμείς όσο και η Ελλάδα να συζητήσουμε τις εισηγήσεις. Ο κ. Τσαβούσογλου το αγνόησε παντελώς.

Δηλαδή η διαφωνία δεν ήταν στη ρήτρα αναθεώρησης ή λήξης της αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων…

Όχι. Δεν φθάσαμε ώς εκεί. Ο κ. Τσαβούσογλου δεν ήθελε τον ΓΓ του ΟΗΕ να αποκαλύψει τις θέσεις του, γιατί του τις είχε πει εμπιστευτικά. Πώς αλλιώς όμως θα μπορούσαμε να διαπραγματευτούμε και να συμφωνήσουμε; Για να ξεπεραστεί το ζήτημα, ο ΓΓ δοκίμασε να να υπαγορεύσει εκεί στο δείπνο τα έξι σημεία προς διαμόρφωση από όλους της στρατηγικής συμφωνίας. Μόλις όμως διατύπωσε το πρώτο σημείο -την άμεση κατάργηση των εγγυήσεων και των επεμβατικών δικαιωμάτων, με μόνο όρο την ύπαρξη αποτελεσματικών μηχανισμών εφαρμογής- τον διέκοψε ο κ. Τσαβούσογλου και είπε δεν δέχεται άμεση κατάργηση των εγγυήσεων και επεμβατικών δικαιωμάτων.

Ο κ. Γκουτέρες μίλησε τότε για παρεξήγηση, γιατί ο ίδιος κατάλαβε ότι δεν ήθελε να κάνει τέτοια πρόταση ο κ. Τσαβούσογλου, αλλά αν το εισηγείτο ο ίδιος ο ΓΓ θα το αποδεχόταν ως μέρος του πακέτου. Ο κ. Τσαβούσογλου είπε κατηγορηματικά όχι. Προσέθεσε ότι μίλησε για επανεξέταση μετά από 15 χρόνια και όχι για ρήτρα λήξης και σε ό,τι αφορά τα στρατεύματα δέχθηκε ουσιαστική μείωση, αλλά εκείνοι που θα μείνουν (1.500, 2.000), να μείνουν για πάντα. Άφησε ένα μικρό παράθυρο λέγοντας πως αν οι Τ/κ είναι ευχαριστημένοι με τα άλλα θέματα (εσωτερικές πτυχές) θα μπορούσε να επανέλθει προς την κυβέρνησή του για να ζητήσει περαιτέρω ελαστικότητα, δεν μπορεί όμως να αποσυνδέσει την επανεξέταση από την εφαρμογή της λύσης. Πήρε αμέσως το λόγο ο κ. Ακιντζί και είπε ότι δεν είναι ικανοποιημένοι στις εσωτερικές πτυχές και δεν αποδέχονται καν να συζητηθεί κατάργηση των τουρκικών εγγυήσεων, γιατί οι Τ/κ εμπιστεύονται μόνο την Τουρκία.

Δεν μπορούσαν να έλθουν οι τρεις Πρωθυπουργοί για το κρίσιμο ζήτημα των εγγυήσεων και των στρατευμάτων;

Το πακέτο έλεγε ότι θα έρχονταν οι Πρωθυπουργοί μόνο αν είχαμε τα άλλα σημεία/στοιχεία συμφωνημένα και έμενε μόνο το θέμα του τρόπου πλήρους απόσυρσης των εναπομείναντων μετά τη λύση στρατιωτών.

Μετά από αυτό ο κ. Τσαβούσογλου είπε ότι τέλειωσαν όλα, δεν δεχόμαστε τίποτε, ούτε να συνεχίσουμε στο πλαίσιο των Η.Ε. ούτε καλές υπηρεσίες.

Εμείς είπαμε ότι θέλουμε να συνεχίσουμε από εκεί που είμαστε, αλλά χωρίς πακέτο οι παραχωρήσεις μας δεν ισχύουν. Είπαμε επίσης ότι στο πακέτο πρέπει να περιλαμβάνεται και το κεκτημένο της διαπραγμάτευσης όπως ο όρος «άμεση» κατάργηση των εγγυήσεων. Είναι αυτό που δεν θέλει ο κ. Ακιντζί και παίζει με το πλαίσιο για να πάρει χωρίς να δώσει και για να φέρει την Τουρκία πίσω χωρίς να την δεσμεύει.

Δηλαδή ο Πρόεδρος θα είναι έτοιμος για στρατηγική συμφωνία αν πρόκειται για το πλαίσιο της 4ης Ιουλίου μαζί με ένα συμφωνημένο μηχανισμό εφαρμογής της λύσης;

Αν υπάρχει συμφωνία και στα έξι σημεία, βεβαίως. Σημαίνει και άμεση κατάργηση των εγγυήσεων και επεμβατικών δικαιωμάτων με μηχανισμό εφαρμογής και επίβλεψης υπό τον ΟΗΕ που είναι μέρος της λύσης. Μας λένε ότι είναι εφικτό. Ίδωμεν. Υπάρχει και το σοβαρό πρόβλημα με τα εναπομείναντα στρατεύματα. Θα δεχθούν οι Τούρκοι να φύγουν ή θα επιμένουν σε διαιώνιση της παραμονής τους; Και τι θα κάνουν όσο θα είναι εδώ και με ποιο καθεστώς; Η στρατηγική συμφωνία απαιτεί επί της αρχής το σεβασμό της κυριαρχίας και της εδαφικής μας ακεραιότητας. Η στρατηγική συμφωνία πρέπει να ανοίγει το δρόμο για τη λύση, όχι να διαιωνίζει τα προβλήματα.

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy