Ακτινογραφία των μη εξυπηρετούμενων δανείων

Το υψηλό ιδιωτικό χρέος, σε συνδυασμό με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που παραμένουν βουνό, αποτελούν το μεγαλύτερο πρόβλημα της κυπριακής οικονομίας. Μάλιστα το τελευταίο χρονικό διάστημα εντείνονται ολοένα περισσότερο οι πιέσεις από τους θεσμούς στην Ευρώπη αλλά πολύ περισσότερο από τις εποπτικές αρχές.

Ενδεικτικό της σημαντικότητας του προβλήματος είναι η σύσκεψη Αρχηγών που συγκάλεσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας για την Πέμπτη 15 Μαρτίου, αλλά και οι προσπάθειες για ετοιμασία σχεδίου με την ονομασία «Εστία», ώστε να απομονωθούν οι πιο ευάλωτες ομάδες των δανειοληπτών από τις εξελίξεις που δρομολογούνται.

Η «Κυριακάτικη Χαραυγή» παρουσιάζει σήμερα μία σε βάθος ανάλυση του προβλήματος, με συνεντεύξεις των επικεφαλής των τριών κυπριακών τραπεζών, Τζον Χούριγκαν της Τράπεζας Κύπρου, Νικόλα Χατζηγιάννη της Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας και Γιάννη Μάτση της Ελληνικής Τράπεζας. Επίσης αναλύουμε το ιστορικό της πορείας των μη εξυπηρετούμενων δανείων, εστιάζοντας στους πιο σημαντικούς σταθμούς που σημάδεψαν την πορεία τους, τις διαφορές που υπάρχουν μεταξύ των δανείων των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, πώς επηρέασαν ο ρυθμός ανάπτυξης, η ανεργία και οι νομοθεσίες για το πλαίσιο αφερεγγυότητας και τις εκποιήσεις, ποια στρατηγική ακολουθεί η κάθε τράπεζα αλλά και τι ετοιμάζεται για το μέλλον.

Η ανάλυση εστιάζεται χρονικά στα τελευταία τριάμισι χρόνια, μετά τις αλλαγές που επήλθαν στον ορισμό για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και τις αλλαγές στο εποπτικό πλαίσιο.

Η πορεία των μη εξυπηρετούμενων δανείων

Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στις εγχώριες εργασίες των τραπεζών έφτασαν στο υψηλότερό τους σημείο τον Οκτώβριο του 2015, όταν ανήλθαν στα 27,4 δισ. ευρώ. Σε ποσοστό αυτό αντιστοιχούσε στο 48% επί του συνόλου των δανείων.

Στα πρώτα στάδια η αποκλιμάκωση ήταν πιο γρήγορη, αφού δύο μήνες μετά την κορύφωση, τον Δεκέμβριο του 2015, τα μη εξυπηρετούμενα υποχώρησαν κάτω από τα 27 δισ. ευρώ, φτάνοντας στα 26,7 δισ. ευρώ. Επίσης τρεις μήνες μετά, τον Μάρτιο του 2016, έπεσαν κάτω από τα 26 δισ. ευρώ φτάνοντας στα 25,7 δισ. ευρώ. Ακόμη, τέσσερις μήνες μετά, τον Ιούνιο του 2016, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια έπεσαν κάτω από τα 25 δισ. ευρώ φτάνοντας στα 24,7 δισ. ευρώ.

Η συνέχεια, ωστόσο, δεν ήταν ανάλογη, αφού σε κάθε επόμενο στάδιο το χρονικό περιθώριο μεγάλωνε ολοένα περισσότερο. Τον Νοέμβριο του 2016 τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια βρέθηκαν κάτω από τα 24 δισ. ευρώ, αφού έφτασαν στα 23,9 δισ. ευρώ. Χρειάστηκαν όμως εφτά μήνες για να σπάσουν το επόμενο φράγμα των 23 δισ. ευρώ, κάτι που έγινε τον Ιούνιο του 2017 όταν υποχώρησαν στα 22,4 δισ. ευρώ. Επίσης χρειάστηκαν άλλοι πέντε μήνες για να σπάσουν το επόμενο φράγμα, φτάνοντας τον Νοέμβριο του 2017 στα 21,1 δισ. ευρώ (τελευταία διαθέσιμα στοιχεία). Αυτό είναι και το πιο χαμηλό επίπεδο μη εξυπηρετούμενων δανείων που καταγράφηκε τα τελευταία τριάμισι χρόνια. Σημειώνεται, ωστόσο, ότι σε ποσοστό τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια παραμένουν σε πολύ υψηλό επίπεδο, αφού ανέρχονται στο 43,7%. Αυτό σχετίζεται με το γεγονός ότι η μείωση των δανείων ήταν σχεδόν διπλάσια από τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Από τον Ιανουάριο του 2015 μέχρι τον Νοέμβριο του 2017 το σύνολο των δανείων μειώθηκε κατά 12,1 δισ. ευρώ, ενώ τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια μειώθηκαν κατά 6,7 δισ. ευρώ.

Τι έσπρωξε και τι φρέναρε τη μείωση

Η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων σχετίζεται περισσότερο με το νέο νομοθετικό πλαίσιο για την αφερεγγυότητα και τις εκποιήσεις, ενώ συνέβαλαν επίσης η ανάπτυξη της οικονομίας και η αποκλιμάκωση της ανεργίας. Από την άλλη πλευρά η μείωση περιορίστηκε λόγω των μειώσεων στους μισθούς των εργαζομένων και κατ’ επέκταση της δυνατότητάς τους να αποπληρώσουν τα δάνειά τους, αλλά και λόγω της φθίνουσας πορείας που ακολουθούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και οι λεγόμενες ευέλικτες μορφές απασχόλησης, που επίσης επηρέασαν αρνητικά τα εισοδήματα των νοικοκυριών.

Η μεγαλύτερη μείωση στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια σημειώθηκε το 2016, όταν υποχώρησαν κατά 2,9 δισ. ευρώ. Σε αυτό συνέβαλε η ανάπτυξη της οικονομίας που ανήλθε στο 3,9%. Επίσης ανάλογη μείωση παρατηρήθηκε κατά τους πρώτους έντεκα μήνες του 2017, με την οικονομία να καταγράφει ρυθμό ανάπτυξης 3,9% και τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια να σημειώνουν μείωση ύψους 2,7 δισ. ευρώ.

Αναλύοντας τα στοιχεία σε συνάρτηση με την ανεργία παρατηρείται, ωστόσο, το εξής παράδοξο: Η μεγαλύτερη μείωση στον αριθμό των ανέργων σημειώθηκε το 2015, όταν υποχώρησε από τις 72 χιλιάδες που ήταν στις αρχές του έτους στις 53 χιλιάδες στο τέλος του ίδιου έτους. Ωστόσο την υπό αναφορά περίοδο τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια μειώθηκαν κατά μόλις 659,2 εκατ. ευρώ. Αντίθετα το 2016 ο αριθμός των ανέργων αυξήθηκε από 53 χιλιάδες στις 54 χιλιάδες στο τέλος του έτους. Παρά ταύτα το υπό αναφορά έτος είχαμε τη μεγαλύτερη μείωση στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια.

Αυτό φαίνεται να συνδέεται με τις νομοθεσίες για το πλαίσιο αφερεγγυότητας και τις εκποιήσεις καθώς και με τον νόμο για την πώληση δανείων.

Η βασική νομοθεσία για τις εκποιήσεις ψηφίστηκε από τον Σεπτέμβριο του 2014, ωστόσο η εφαρμογή της αναστάληκε για τις περιπτώσεις πρώτης κατοικίας μέχρι να ετοιμαστεί το πλαίσιο αφερεγγυότητας.

Τον Απρίλιο του 2015 ψηφίστηκε η νομοθεσία για την αφερεγγυότητα και συστάθηκε Υπηρεσία η οποία άρχισε να λειτουργεί λίγους μήνες αργότερα. Η ψήφιση του πλαισίου αφερεγγυότητας σηματοδότησε την ενεργοποίηση του νόμου για τις εκποιήσεις και για την πρώτη κατοικία.

Ακόμη τον Νοέμβριο του 2015 ψηφίστηκε η νομοθεσία για την πώληση δανείων, διαμορφώνοντας το νομοθετικό πλαίσιο που ισχύει μέχρι σήμερα όσον αφορά το πλαίσιο αφερεγγυότητας και τις εκποιήσεις.

Από αυτό το χρονικό σημείο ξεκίνησαν και οι πρώτες πιέσεις από πλευράς των τραπεζών, που συνεχίζονται μέχρι σήμερα.

Αναδιαρθρώσεις

Η πορεία αποκλιμάκωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων ξεκίνησε με τις αναδιαρθρώσεις δανείων. Ωστόσο το συγκεκριμένο εργαλείο βρίσκεται εδώ και μήνες σε φθίνουσα πορεία.

Τα δάνεια υπό αναδιάρθρωση έφτασαν στο αποκορύφωμά τους τον Οκτώβριο του 2015, όταν ανήλθαν στα 14,2 δισ. ευρώ. Σημειώνεται ότι τον ίδιο μήνα καταγράφηκε και το υψηλότερο επίπεδο μη εξυπηρετούμενων δανείων (27,4 δισ. ευρώ).

Πέντε μήνες μετά, τον Μάρτιο του 2016, τα δάνεια υπό αναδιάρθρωση βρέθηκαν κάτω από τα 14 δισ. ευρώ, αφού έφτασαν στα 13,9 δισ. ευρώ. Τον υπό αναφορά μήνα τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ήταν 25,7 δισ. ευρώ. Επίσης τον Απρίλιο του 2017 τα δάνεια υπό αναδιάρθρωση υποχώρησαν στα 13 δισ. ευρώ, ενώ τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ανήλθαν στα 23,2 δισ. ευρώ.

Τους τελευταίους μήνες οι αναδιαρθρώσεις έχουν μειωθεί σε μεγάλο βαθμό. Τον Νοέμβριο υποχώρησαν στα 12,2 δισ. ευρώ. Επίσης με βάση στοιχεία τα οποία κατέθεσε πρόσφατα στη Βουλή η Κεντρική Τράπεζα, τα δάνεια υπό αναδιάρθρωση (δάνεια τακτής λήξης εξαιρουμένων παρατραβηγμάτων και άλλων πιστώσεων χωρίς σταθερό πρόγραμμα αποπληρωμής) μειώθηκαν κάτω από τα 10 δισ. ευρώ, φτάνοντας τον Δεκέμβριο του 2017 στα 9,8 δισ. ευρώ.

Η μείωση των αναδιαρθρώσεων δείχνει την αλλαγή στρατηγικής από τις τράπεζες, η οποία σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με την εντατικοποίηση των πιέσεων από πλευράς των εποπτικών αρχών. Σημειώνεται ότι τον Νοέμβριο του 2017 η Κεντρική Τράπεζα ανακοίνωσε τον τερματισμό των στόχων για τις αναδιαρθρώσεις και ζήτησε από τις τράπεζες «άμεσα μέτρα» για μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Επίσης τον Φεβρουάριο του 2018 η επικεφαλής της τραπεζικής εποπτείας της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Ντανιέλ Νουί, είπε ότι χρειάζονται επιπρόσθετες προσπάθειες και κάλεσε τις τράπεζες να κάνουν «χρήση όλων των εργαλείων» με σκοπό την άμεση μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Ακόμη, στο ίδιο πλαίσιο ήταν και η πρόσφατη έκθεση της Κομισιόν.

Προβλέψεις

Η αλλαγή στρατηγικής από τις τράπεζες αποτυπώνεται και στους ισολογισμούς των τραπεζών, οι οποίες φόρτωσαν προβλέψεις σε μία προσπάθεια αναζήτησης διαρθρωτικών επιλογών για άμεση μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, όπως η πώληση δανείων.

Τον Οκτώβριο του 2015, όταν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια έφτασαν στο αποκορύφωμά τους, στα 27,4 δισ. ευρώ, οι προβλέψεις των τραπεζών ανέρχονταν στα 9,3 δισ. ευρώ. Επίσης τον Νοέμβριο του 2017, όταν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια έφτασαν στο πιο χαμηλό σημείο της τελευταίας τριετίας στα 21,1 δισ. ευρώ, οι προβλέψεις των τραπεζών έφτασαν στα 9,9 δισ. ευρώ. Δηλαδή παρά τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων κατά 6,3 δισ. ευρώ, οι τράπεζες αύξησαν τις προβλέψεις τους κατά 631,4 εκατ. ευρώ. Σε ποσοστό τον Οκτώβριο του 2015 οι προβλέψεις αντιστοιχούσαν στο 34% επί των μη εξυπηρετούμενων δανείων, ενώ τον Νοέμβριο του 2017 αντιστοιχούσαν στο 47,1%.

Τα πρώτα νέα δάνεια

Το υψηλό απόθεμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων κράτησε κλειστές τις κάνουλες για νέα δάνεια, για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας οι καταθέσεις στα πιστωτικά ιδρύματα της Κύπρου επέστρεψαν σε θετική πορεία από το τέλος του 2014. Ωστόσο οι κάνουλες παρέμειναν κλειστές μέχρι τον Αύγουστο του 2017, όταν άρχισαν να παραχωρούνται τα πρώτα νέα δάνεια.

Σύνολο (εγχώριες εργασίες)

	Σύνολο Δανείων	Μη εξυπηρετούμενα	Δάνεια υπό αναδιάρθρωση	Προβλέψεις
12-2014	57,224,070	27,328,292	12,859,791	8,974,147
6 – 2015	58,278,459	27,010,509	14,020,865	8,926,829
12 – 2015	58,187,453	26,669,074	14,154,095	10,000,528
6 – 2016	49,950,286	24,702,979	13,699,654	9,398,494
12 – 2016	50,436,411	23,810,045	13,437,049	9,847,509
6 – 2017	49,819,766	22,420,205	12,818,318	10,463,153
11 – 2017	48,334,305	21,140,446	12,243,975	9,947,547

 

Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια παρουσιάζουν μεγάλες διαφορές μεταξύ των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών. Η μείωση ήταν πολύ μεγαλύτερη στις επιχειρήσεις, ενώ στα νοικοκυριά ήταν πενιχρή. Αυτό σχετίζεται με τη στρατηγική που ακολούθησαν οι τράπεζες, οι οποίες εστιάστηκαν περισσότερο στις επιχειρήσεις. Επίσης αυτό δείχνει ότι το πρόβλημα στα νοικοκυριά είναι πιο δύσκολο να επιλυθεί. Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης το γεγονός ότι οι προβλέψεις των τραπεζών είναι πολύ υψηλότερες για τις επιχειρήσεις παρά για τα νοικοκυριά. Αυτό δείχνει ότι οι τράπεζες είναι πιο διαλλακτικές στις διαβουλεύσεις τους με τις επιχειρήσεις, ενώ από την άλλη φαίνεται ότι δεν αναμένουν ότι θα υπάρξουν μεγάλες ζημιές από τα δάνεια των νοικοκυριών, αφού τα περισσότερα καλύπτονται από εμπράγματες εξασφαλίσεις.

Μεγάλη μείωση στις επιχειρήσεις

Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των επιχειρήσεων βρέθηκαν στο αποκορύφωμά τους τον Απρίλιο του 2015, όταν έφτασαν στα 13,9 δισ. ευρώ.

Στα πρώτα στάδια η αποκλιμάκωση ήταν αργή, αφού χρειάστηκαν έντεκα μήνες να πέσουν κάτω από το φράγμα των 13 δισ. ευρώ. Αυτό έγινε τον Μάρτιο του 2016, όταν βρέθηκαν στα 12,6 δισ. ευρώ. Η συνέχεια όμως ήταν πιο γρήγορη. Τρεις μήνες μετά, τον Ιούνιο του 2016, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των επιχειρήσεων έσπασαν το επόμενο φράγμα φτάνοντας στα 11,9 δισ. ευρώ. Επίσης, οκτώ μήνες μετά, τον Μάρτιο του 2017, έσπασαν ένα ακόμη φράγμα φτάνοντας στα 10,7 δισ. ευρώ, ενώ πέντε μήνες μετά έπεσαν για πρώτη φορά κάτω από τα 10 δισ. ευρώ, φτάνοντας τον Αύγουστο του 2017 στα 9,9 δισ. ευρώ. Τον Νοέμβριο του 2017 τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια έφτασαν στα 9,4 δισ. ευρώ, που αποτελεί το πιο χαμηλό επίπεδο της τελευταίας τριετίας.

Συνολικά από τον Δεκέμβριο του 2014 μέχρι τον Νοέμβριο του 2015, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των επιχειρήσεων μειώθηκαν κατά 4,2 δισ. ευρώ. Πιο συγκεκριμένα το 2015 μειώθηκαν κατά 414,8 εκατ. ευρώ, το 2016 κατά 2 δισ. ευρώ και τους πρώτους έντεκα μήνες του 2017 κατά 1,8 δισ. ευρώ.

Την ίδια περίοδο το σύνολο των δανείων που αφορούν τις επιχειρήσεις μειώθηκε κατά 4,8 δισ. ευρώ, διατηρώντας μια σχετική ισορροπία. Η αύξηση του ρυθμού μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων σχετίζεται με τις νομοθεσίες για το πλαίσιο αφερεγγυότητας, τις εκποιήσεις και την πώληση δανείων, που τέθηκαν σε πλήρη εφαρμογή από το 2016. Επίσης, όπως προκύπτει από τα στοιχεία, η μείωση οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο εργαλείο της ανταλλαγής ακινήτων έναντι χρεών.

Αναδιαρθρώσεις

Τα δάνεια υπό αναδιάρθρωση στις επιχειρήσεις διατηρήθηκαν σε υψηλά επίπεδα σχεδόν σε όλη την πιο πάνω περίοδο. Ωστόσο τους τελευταίους μήνες βρίσκονται σε πτωτική πορεία.

Τα δάνεια υπό αναδιάρθρωση βρέθηκαν στο αποκορύφωμά τους τον Φεβρουάριο του 2016, όταν έφτασαν στα 7,9 δισ. ευρώ.

Αυτό ταυτίζεται χρονικά με την πλήρη ενεργοποίηση της νομοθεσίας για την αφερεγγυότητα, τις εκποιήσεις και την πώληση δανείων. Σημειώνεται ότι τον Φεβρουάριο του 2016 τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στις επιχειρήσεις ανέρχονταν στα 13,2 δισ. ευρώ.

Οι αναδιαρθρώσεις παρέμειναν στα ίδια επίπεδα μέχρι τον Δεκέμβριο του 2016, όταν μειώθηκαν στα 6,9 δισ. ευρώ. Αυτό σχετίζεται με τη μεγάλη μείωση που επήλθε την υπό αναφορά περίοδο στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, αφού υποχώρησαν στα 11,2 δισ. ευρώ. Σημειώνεται ότι μέχρι τον Νοέμβριο του 2016 τα δάνεια υπό αναδιάρθρωση στις επιχειρήσεις παρέμειναν πάνω από τα 6 δισ. ευρώ. Ωστόσο στη συνέχεια μειώθηκαν σημαντικά. Σύμφωνα με στοιχεία της ΚΤ που κατατέθηκαν πρόσφατα στη Βουλή, τον Δεκέμβριο του 2017 τα δάνεια τακτής λήξης (εξαιρουμένων παρατραβηγμάτων και άλλων πιστωτικών γραμμών χωρίς σταθερό πρόγραμμα αποπληρωμής) που βρίσκονταν υπό αναδιάρθρωση μειώθηκαν στα 4,5 δισ. ευρώ.

Προβλέψεις

Παρά τη μείωση στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, οι τράπεζες διατηρούν πολύ υψηλές προβλέψεις, κάτι που επιβεβαιώνει ότι είναι πιο διαλλακτικές στις διαβουλεύσεις τους με τις επιχειρήσεις αλλά και ότι είναι έτοιμες να υποστούν μεγαλύτερες ζημιές από αυτή την κατηγορία.

Τον Απρίλιο του 2015, όταν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των επιχειρήσεων έφτασαν στο αποκορύφωμά τους (13,9 δισ. ευρώ), οι προβλέψεις των τραπεζών ανέρχονταν στα 4,4 δισ. ευρώ. Τον Νοέμβριο του 2017 που τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια έφτασαν στο πιο χαμηλό τους επίπεδο (9,4 δισ. ευρώ), οι προβλέψεις έφτασαν στα 5 δισ. ευρώ. Δηλαδή τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια μειώθηκαν κατά 4,5 δισ. ευρώ, αλλά οι προβλέψεις αυξήθηκαν κατά 532,6 εκατ. ευρώ. Σε ποσοστό τον Απρίλιο του 2015 οι προβλέψεις ανέρχονταν σε 31,8%, ενώ τον Νοέμβριο του 2017 ανέρχονταν σε 52,6%.

Πενιχρή μείωση στα νοικοκυριά

Στα νοικοκυριά τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια βρέθηκαν στο αποκορύφωμά τους τον Φεβρουάριο του 2015, όταν έφτασαν στα 12,9 δισ. ευρώ.

Η αποκλιμάκωση είναι ιδιαίτερη αργή. Ενδεικτικό είναι ότι μέχρι τον Μάρτιο του 2017 τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των νοικοκυριών βρίσκονταν πάνω από τα 12 δισ. ευρώ. Μάλιστα τον Νοέμβριο του 2017 τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των νοικοκυριών βρίσκονταν στα 11,2 δισ. ευρώ, έχοντας καταγράψει μείωση μόλις 1,7 δισ. ευρώ από την κορύφωσή τους μέχρι σήμερα.

Η μεγαλύτερη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων των νοικοκυριών καταγράφηκε κατά τους πρώτους έντεκα μήνες του 2017, όταν υποχώρησαν κατά 1,1 δισ. ευρώ. Το 2016 είχαν μειωθεί κατά μόλις 376,4 εκατ. ευρώ ενώ το 2015 είχαν αυξηθεί κατά 108,6 εκατ. ευρώ. Η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων των νοικοκυριών σχετίζεται με την αύξηση του ρυθμού ανάπτυξης και την αποκλιμάκωση της ανεργίας. Παράλληλα όμως δείχνει ότι οι τράπεζες άρχισαν να αυξάνουν την πίεσή τους και προς αυτή την κατηγορία δανειοληπτών.

Συνολικά από τον Δεκέμβριο του 2014 μέχρι τον Νοέμβριο του 2017, τα δάνεια των νοικοκυριών μειώθηκαν κατά 3,3 δισ. ευρώ ενώ τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια μειώθηκαν κατά 1,4 δισ. ευρώ. Δηλαδή η μείωση των δανείων ήταν σχεδόν τριπλάσια της μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων, κάτι που δείχνει ότι για τη συγκεκριμένη κατηγορία οι τράπεζες ακολούθησαν πολιτική αυστηρής απομόχλευσης.

Αναδιαρθρώσεις

Εν τω μεταξύ τα δάνεια των νοικοκυριών που βρίσκονται υπό αναδιάρθρωση κινήθηκαν σε χαμηλά επίπεδα καθ’ όλη την πιο πάνω περίοδο. Μάλιστα μέχρι τον Οκτώβριο του 2016 βρίσκονταν κάτω από τα 6 δισ. ευρώ. Από αυτό το σημείο και μέχρι τον Απρίλιο του 2017 παρατηρήθηκε πιο έντονη κινητικότητα, με τα δάνεια υπό αναδιάρθρωση να ανεβαίνουν μέχρι τα 6,04 δισ. ευρώ. Αυτό ήταν και το πιο υψηλό σημείο που έφτασαν ποτέ. Μάλιστα δύο μήνες μετά, τον Ιούνιο του 2016, έπεσαν και πάλι κάτω από τα 6 δισ. ευρώ. Τον Νοέμβριο του 2017 τα δάνεια υπό αναδιάρθρωση των νοικοκυριών ανήλθαν στα 5,8 δισ. ευρώ. Μάλιστα, με βάση τα στοιχεία της ΚΤ, τον Δεκέμβριο του 2017 τα δάνεια τακτής λήξης που βρίσκονταν υπό αναδιάρθρωση μειώθηκαν στα 4,9 δισ. ευρώ.

Προβλέψεις

Οι προβλέψεις των τραπεζών για τα δάνεια των νοικοκυριών παρέμειναν περίπου στα ίδια επίπεδα, κάτι που δείχνει ότι οι τράπεζες δεν αναμένουν ότι θα έχουν μεγάλες ζημιές από αυτή την κατηγορία. Σημειώνεται εξάλλου ότι τα περισσότερα δάνεια των νοικοκυριών είναι οικιστικά και καλύπτονται από εξασφαλίσεις. Τον Νοέμβριο του 2017 οι προβλέψεις ανέρχονταν στα 4,8 δισ. ευρώ, που αντιστοιχεί στο 42,5% επί των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Η επόμενη μέρα

Η επόμενη μέρα είναι δύσκολη τόσο για τα νοικοκυριά όσο και για τις επιχειρήσεις, αφού οι εποπτικές αρχές απαιτούν πλέον άμεσες λύσεις στο πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Μέχρι σήμερα οι τράπεζες έχουν χρησιμοποιήσει πέντε εργαλεία για μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων: αναδιαρθρώσεις, ανταλλαγές ακινήτων έναντι χρεών, αγορά ακινήτων που μένουν απούλητα στους πλειστηριασμούς, εκποιήσεις και πωλήσεις δανείων.

Όπως προκύπτει από τα πιο πάνω στοιχεία, πλέον εγκαταλείπεται το εργαλείο των αναδιαρθρώσεων, αφού διαφάνηκε ότι δεν μπορεί να φέρει άμεσα αποτελέσματα. Επίσης έχει εξαντληθεί σε μεγάλο βαθμό το περιθώριο να πάρουν άλλα ακίνητα στα πλαίσια διευθετήσεων, αφού ήδη έχουν ξεπεράσει τα όρια που θέτουν οι εποπτικές αρχές. Συνεπώς τα δύο εργαλεία που απομένουν είναι οι εκποιήσεις και οι πωλήσεις δανείων. Εξού και οι δηλώσεις από πλευράς των τραπεζών για «διαρθρωτικές λύσεις» που μπορούν να φέρουν άμεσα αποτελέσματα.

Ένα άλλο εργαλείο το οποίο θα χρησιμοποιηθεί το επόμενο διάστημα είναι το σχέδιο Εστία, το οποίο όμως ακόμη βρίσκεται υπό σχεδιασμό.

Κωνσταντίνος Ζαχαρίου

Διαβάστε επίσης: Οι CEO των τριών τραπεζών για Κόκκινα Δάνεια