Αλεξία Παπαλαζάρου: Το θέατρο με κάνει να γίνομαι καλύτερος άνθρωπος

Συνέντευξη στον Αντώνη Γεωργίου

Το Θέατρο ΑντίΛογος παρουσιάζει το έργο Λιοντάρια των Βασίλη Μαυρογεωργίου και Κώστα Γάκη, που είναι εμπνευσμένο από το κόμικ “Pride of Baghdad”, το οποίο είναι με τη σειρά του βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα. Το 2003 στη Βαγδάτη από τους αμερικάνικους βομβαρδισμούς τέσσερα λιοντάρια απελευθερώθηκαν από το ζωολογικό κήπο.

Το έργο σκηνοθετεί η Αλεξία Παπαλαζάρου, η οποία το επέλεξε από «ανάγκη να φωνάξω / να βρυχηθώ και εγώ ψάχνοντας μια χαμένη σαβάνα. Η ανάγκη μου να μιλήσω μέσω των λιονταριών γι’ αυτά που από μικρή κουβαλώ μέσα μου. Τα δικά μου βιώματα από τον πόλεμο, μικρό κοριτσάκι τότε». Μιλάμε μαζί της επίσης για το θέατρο, σκηνοθετεί από το 1997, που της «χαρίζει πολλές χαρές και πολλές βαθιές ανάσες. […] Που με κάνει να νιώθω ελεύθερη, όμορφη, χαρούμενη και ευτυχισμένη. Με κάνει να γίνομαι καλύτερος άνθρωπος, μάνα, φίλη, αδελφή, σύντροφος».

ΑΛΕΞΙΑ ΠΑΠΑΛΑΖΑΡΟΥ

  • Το θέατρο με κάνει να γίνομαι καλύτερος άνθρωπος
  • Τα λιοντάρια είναι το κάθε ανυπεράσπιστο oν που ζει σε συνθήκες πολέμο

Ποια είναι τα λιοντάρια που αναφέρεται ο τίτλος του έργου που σκηνοθετείτε;

Τα λιοντάρια είναι το κάθε ανυπεράσπιστο oν που ζει σε συνθήκες πολέμου. Μικρά παιδιά, γέροι, γυναικόπαιδα, ζώα… όλοι αυτοί που τους φορτώνουν κάθε μέρα μέσα στις βάρκες για να ξεφύγουν από τις φωτιές του πολέμου, να ξεφύγουν από το θάνατο. Αυτά είναι τα λιοντάρια.

Πώς επιλέξατε αυτό το έργο; Τι είναι αυτό που το κάνει ιδιαίτερο για σας;

Η ανάγκη να φωνάξω / να βρυχηθώ και εγώ ψάχνοντας μια χαμένη σαβάνα. Η ανάγκη μου να μιλήσω μέσω των λιονταριών γι’ αυτά που από μικρή κουβαλώ μέσα μου. Τα δικά μου βιώματα από τον πόλεμο, μικρό κοριτσάκι τότε. Η ανάγκη μου να πω απλά «Μισώ τον πόλεμο, σταματήστε να σκοτώνετε». Έτσι απλά όπως απλά και όχι απλοϊκά τα λένε οι ήρωες του έργου. Αυτός ήταν ο λόγος που επέλεξα αυτό το έργο. Γιατί τα πράγματα λέγονται με ένα τρόπο που στοχεύει κατ’ ευθείαν στο στομάχι. Βιώνουμε τον πόνο και τη βαρβαρότητα του πολέμου μέσα από μια ματιά εντελώς διαφορετική, καθαρή, ανθρώπινη. Κι’ αυτή η αλήθεια του έργου και ο τρόπος που την παρουσιάζει με έκανε την πρώτη φορά που διάβασα το έργο να πονέσω το στομάχι και να κλάψω.

Ποια η σημασία του πολιτικού θεάτρου στην εποχή μας;

Θέατρο για μένα είναι ό,τι ασχολείται με τη ζωή του θεατή και μιλά στη συνείδησή του. Και αυτό το έργο όχι μόνο μιλά, αλλά τον κάνει να νιώθει, να αισθάνεται. «Φεύγω γεμάτη/ος». Αυτό λένε οι θεατές βγαίνοντας από την αίθουσα και αυτό είναι θέατρο είτε λέγεται πολιτικό ή άλλως πώς. Να καταφέρεις να επικοινωνήσεις το κείμενο με τον θεατή. Να τον γεμίσει η παράσταση εικόνες και συναισθήματα. Να τα κουβαλήσει έξω από τη θεατρική αίθουσα, στο σπίτι, στη δουλειά του… να επεξεργαστεί αυτά που του άφησε η παράσταση και μακάρι να μετακινηθεί έστω και λίγο από αυτά που πιστεύει ή έστω να αμφισβητήσει… Αυτό δεν πρέπει να κάνει το θέατρο;

Αν αυτό βοηθά, αν αυτό αλλάζει κάτι; Αν το θέατρο είχε τη δύναμη να αλλάξει τον κόσμο,να σταματήσει τους πολέμους, θα το πετύχαιναν οι τραγικοί μας ποιητές χιλιάδες χρόνια πριν. Αυτοί που αποφασίζουν, δυστυχώς δεν ακούνε τους βρυχηθμούς των λιονταριών. Μας κάνει όμως εμάς πιο ανθρώπινους. Ίσως μας κάνει πιο συμπονετικούς σε όλους αυτούς που ο πόλεμος καταστρέφει τα κλουβιά τους και ψάχνουν να βρουν μια νέα σαβάνα. Αυτό με ενδιαφέρει ως άνθρωπο και ως σκηνοθέτη να πετύχω. Να νιώσω αυτούς τους ανθρώπους, τον πόνο τους, τη δυστυχία τους, τις ανάγκες τους. Να νιώσουμε τι σημαίνει να είσαι ελεύθερος. Τι σημαίνει να ξέρεις να διαχειρίζεσαι την ελευθερία σου, να μπορείς να διεκδικείς ό,τι σου αξίζει ως άνθρωπος και ως κοινωνία. Να αναλαμβάνεις τις ευθύνες σου να παλεύεις για τα δικαιώματά σου, να μην παραιτείσαι. Να μην φοβάσαι. Η ελευθερία θέλει αγώνα και κόπο. «Την ελευθερία πρέπει να την κερδίζεις. Όχι να στη χαρίζουνε», λέει η μαμά Λιονταρίνα. Και αυτό είναι τόσο μεγάλο.

Τα τελευταία χρόνια ασχολείστε περισσότερο με το κυπριακό έργο.

Θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντικό για τον πολιτισμό μας να υπάρχει (κυπριακή γραφή) θεατρικό κείμενο. Μέσα από αυτά τα κείμενα μεταφέρονται θέματα, γεγονότα, ιστορίες που αφορούν άμεσα αυτή τη χώρα, αυτό το λαό. Και τα κείμενα μένουν. Αν καταφέρουμε κιόλας αυτά τα κείμενα να μεταφραστούν και να ξεφύγουν από τα σύνορα, τότε θα πουν πολλά και μπορούν να εξυπηρετήσουν πολλούς στόχους. Πιο πολλά από ό,τι μπορεί να πει μια πολιτική ομιλία ή μια απλή αναφορά στη χώρα μας.

Πιστεύεις πως έχει αλλάξει κάτι σε αυτό το θέμα και αν ναι πού οφείλεται;

Σίγουρα έχουν αλλάξει πράγματα και σ’ αυτό βοήθησε πάρα πολύ το πρόγραμμα play. Έχουμε κάνει ανθρώπους να κάτσουν να γράψουν, γιατί για πρώτη φορά είχαν πού να τα στείλουν, ποιος να τα διαβάσει και κάποιος να τους πει και δυο κουβέντες για το πώς γράφεται ένα θεατρικό. Θεατρικά κείμενα υπήρχαν και πριν το play και πολύ αξιόλογα έργα, αλλά σίγουρα με αυτό το θεσμό και άλλοι άνθρωποι ενδιαφέρθηκαν. Το αποτέλεσμα ήταν να δούμε πολλά κυπριακά κείμενα να παρουσιάζονται στις σκηνές. Κάποια από αυτά με μεγάλη επιτυχία. Κάθε τι καινούριο θέλει χρόνο για να βρει το δρόμο του. Χρειάζεται να μπουν γερές βάσεις για να μην χαθεί στην πορεία ως μια μόδα που ήρθε και έφυγε. Πρέπει όλοι μας να το στηρίξουμε λοιπόν για να συνεχίσει να αναπτύσσεται η κυπριακή γραφή.

Πώς θα γίνει αυτό; Τι περαιτέρω χρειάζεται να γίνει για να συνεχίσει αυτή η ανάπτυξη;

Σίγουρα το play πρέπει να συνεχιστεί. Πρέπει όμως να δούμε με πoιο τρόπο για να είναι πιο βοηθητικό για όσους ενδιαφέρονται. Παλιούς και νεότερους συγγραφείς. Για όσους νιώθουν ότι έχουν ανάγκη να εξελίξουν τη γραφή τους και για όσους έχουν να πουν πράγματα, αλλά δεν ξέρουν πώς να τα καταθέσουν στην άσπρη κόλλα. Χρειάζεται να γίνουν διάφορα όπως εργαστήρια θεατρικής γραφής, εργαστήρια παρουσίασης αποσπασμάτων από τα κείμενά τους σε συνεργασία με σκηνοθέτες, για να βιώσουν οι συγγραφείς τη μεταφορά του κειμένου από την κόλλα στη σκηνή, να μάθουν τη «γλώσσα» του θεάτρου. Χρειάζεται να γίνουν πράγματα, χωρίς όμως να μειώνουμε όσα έχουν γίνει.

Πώς βρέθηκες στο χώρο του θεάτρου;

Δεν ξέρω… από ένστικτο. Μικρή ήθελα να γίνω ηθοποιός… Mεγαλώνοντας κατάλαβα ότι δεν θέλω αυτό ακριβώς, αλλά κάτι κοντά σ’ αυτό. Αλλά δεν είχα ιδέα τι ήταν η σκηνοθεσία. Δεν είχα από ποιον ή από πού να το μάθω. Ήμουν πολύ μακριά από την πρωτεύουσα, σε ένα μικρό χωριό της Πάφου, που οι πρώτες μου θεατρικές εικόνες – σκηνοθετημένη παράσταση ήταν η λειτουργία στην εκκλησία. Κατάλαβα ότι με ενδιαφέρει η σκηνοθεσία όταν άρχισα να σπουδάζω. Ναι, τότε είπα «αυτό ακριβώς θέλω». Και ευτυχώς αυτό έκανα. Το ένστικτό μου με οδήγησε σωστά.

Ποια ήταν η πρώτη σας σκηνοθεσία; Μπορείτε να μας πείτε κάποιες άλλες στιγμές που θυμάστε όλα αυτά τα χρόνια;

Η πρώτη μου σκηνοθεσία ήταν στην παιδική σκηνή του ΘΟΚ (1997) το υπέροχο παραμύθι του Χαμπή Ο Σπανός τζαι η σαράντα δράτζοι. Αγαπησιάρικη παράσταση. Δεν θα ξεχάσω ποτέ την πρώτη μέρα λειτουργίας του Ανοιχτού Θεάτρου. Στις 2/2/2002. Πρεμιέρα της παράστασης Ελίζα. Ξεκίνησε με αγιασμό από τον πατέρα μου και στη συνέχεια η παράσταση. Στεκόμουνα σε μια γωνιά και παρακολουθούσα και δεν μπορούσα να πιστέψω ότι κατάφερα να δημιουργήσω ένα θεατρικό χώρο και ότι αυτή τη στιγμή είναι γεμάτο με κόσμο που ήρθαν για να δουν το έργο που σκηνοθέτησα. Όνειρο, πετούσα, η καρδία μου κτυπούσε… έκλαιγα από χαρά και από φόβο γι’ αυτό που τόλμησα. Στην ψυχή μου είναι καταγραμμένες πολλές στιγμές ευχάριστες και όχι τόσο. Όλες αυτές οι στιγμές όμως είναι αυτές που με έχουν πλάσει ως καλλιτέχνη και ως άνθρωπο. Είναι ο λόγος που αγαπώ το θέατρο.

Τι είναι για σας το θέατρο;

Η Δουλειά μου. Που την επέλεξα γιατί μου χαρίζει πολλές χαρές και πολλές βαθιές ανάσες. Που μου επιτρέπει να εκτίθεμαι και να απελευθερώνομαι. Που με φέρνει σε επαφή με την ψυχή μου, που μου επιτρέπει να διεισδύω σε ψυχές άλλων ανθρώπων και να ανακατώνω τα σώψυχά τους. Που με κάνει να νιώθω ελεύθερη, όμορφη, χαρούμενη και ευτυχισμένη. Με κάνει να γίνομαι καλύτερος άνθρωπος, μάνα, φίλη, αδελφή, σύντροφος.

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy