ΑΜΒΛΩΣΕΙΣ : Συντηρητισμός, θρησκοληψία, άγνοια και ευθυνοφοβία

Μια ολόκληρη κοινωνία στρουθοκαμηλίζει, όταν το πρόβλημα είναι υπαρκτό…

 

Της Ελένης Κωνσταντίνου

 

 

Η στασιμότητα που σημειώθηκε τα τελευταία 2,5 χρόνια στον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας που αφορά τις αμβλώσεις φανερώνει για ακόμη μια φορά ότι τα προβλήματα δεν λύνονται όταν τα κρύβουμε κάτω από το χαλί. Δυστυχώς, ο συντηρητισμός και οι πιέσεις άφησαν την πρόταση νόμου -που είχε κατατεθεί από το 2015 με πρωτοβουλία του ΑΚΕΛ και της ΠΟΓΟ και η οποία είχε συνυπογραφτεί από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΑΚΕΛ – Αριστερά – Νέες Δυνάμεις, την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΔΗΚΟ και τους βουλευτές Στέλλα Κυριακίδου, Ρίκκο Μαππουρίδη του ΔΗΣΥ και Ρούλα Μαυρονικόλα της ΕΔΕΚ- στα συρτάρια και χαμένη μεταξύ των Επιτροπών Νομικών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βουλής.

Μετά το σάλο που δημιουργήθηκε από την πρόσφατη σύλληψη γυναίκας και ιατρού -μετά την απόφαση και την άμβλωση- ο δημόσιος διάλογος άνοιξε ξανά, αποκαλύπτοντας από τη μια, την ευκολία με την οποία δαχτυλοδείχνονται οι γυναίκες και από την άλλη ότι ήρθε επιτέλους η ώρα να βγούμε από το σκοτάδι και η Πολιτεία να εξετάσει το ζήτημα των εκτρώσεων με αντικειμενικότητα και ρεαλισμό, μακριά από ηθικές και θρησκευτικές στάσεις, που αν και σεβαστές, δεν μπορούν να καθορίζουν τη στάση του κράτους έναντι των πολιτών του.

Παράλληλα, αξίζει να αναλογιστούμε και γενικότερα τις ευθύνες του κράτους σε ό,τι αφορά τον τομέα πρόληψη. Λόγω της απουσίας συστημάτων καταγραφής των αμβλώσεων, της χρήσης αντισυλληπτικών μεθόδων και των ανεπιθύμητων εφηβικών κυήσεων είναι δύσκολο να εντοπίσει κανείς τι συμβαίνει στην Κύπρο, αν και είναι εύκολο να αγνοήσει κανείς το ζήτημα ή να προσποιηθεί ότι δεν υπάρχει. Η εικόνα που σχηματίζεται από τα στοιχεία που συγκεντρώνονται από άλλες πηγές καταδεικνύει ότι η έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας στην Κύπρο εμφανίζεται γύρω στην ηλικία των 16 με 18 ετών, όμως οι έφηβοι γνωρίζουν πολύ λίγα για την αντισύλληψη και δεν χρησιμοποιούν συστηματικά αντισύλληψη και/ή τη θεωρούν αμαρτία.

 

Τι προνοεί η πρόταση νόμου

Η πρόταση νόμου για εκσυγχρονισμό των αμβλώσεων προνοεί:

* Η άμβλωση με ελεύθερη επιλογή της γυναίκας επιτρέπεται μόνο εφόσον δεν έχει ολοκληρωθεί ο τρίτος μήνας κύησης.

* Τίθενται χρονικοί περιορισμοί για όλες τις άλλες περιπτώσεις (βιασμός, σοβαρή αναπηρία εμβρύου) που δεν υπάρχουν σήμερα και ρυθμίζονται νέες περιπτώσεις (πολλαπλή κύηση που απειλεί τη βιωσιμότητα άλλων εμβρύων).

* Να απαγορευθεί η διαφήμιση φαρμάκων για έκτρωση, με σαφή, βέβαια, διάκριση από τη διαφώτιση από κέντρα οικογενειακού προγραμματισμού και γιατρούς.

Είναι φανερό, όπως σημειώνει η βουλευτής Σκεύη Κουκουμά, πως η ρύθμιση που προτείνεται ούτε θα αυξήσει ούτε θα μειώσει τις αμβλώσεις. «Θα εξορθολογίσει το νομοθετικό πλαίσιο και θα τερματίσει το κρυφτό πίσω από το δάχτυλό μας. Επισημαίνουμε επίσης ότι ως ΑΚΕΛ και ΠΟΓΟ έχουμε ως αίτημα να γίνουν δωρεάν οι υπηρεσίες άμβλωσης στο πλαίσιο ενός δημόσιου συστήματος υγείας υψηλής ποιότητας».

 

Η απαγόρευση δεν οδηγεί σε εξάλειψη

 

Παράλληλα, όπως τονίζει η βουλευτής του ΑΚΕΛ, με τη νομοθετική απαγόρευση των αμβλώσεων δεν θα οδηγηθούμε σε εξάλειψή τους. Αντίθετα, εάν μια γυναίκα αποφασίσει να διακόψει την εγκυμοσύνη της, αν δεν μπορεί να το κάνει με νόμιμο και ασφαλή τρόπο, τότε θα καταφύγει σε άλλες λύσεις. Για παράδειγμα στην Κύπρο πληροφορίες θέλουν αρκετές γυναίκες να καταφεύγουν στα κατεχόμενα για να προμηθευτούν σκευάσματα για άμβλωση, τα οποία όμως δεν υπόκεινται στους απαραίτητους ελέγχους. Ενδεικτικά, η Σκεύη Κουκουμά αναφέρει ότι 50 χιλιάδες γυναίκες πεθαίνουν κάθε χρόνο σε όλο τον κόσμο λόγω μη ασφαλών αμβλώσεων. «Επιπρόσθετα, η απαγόρευση της άμβλωσης δημιουργεί και συνθήκες ανισότητας, αφού όσες έχουν την οικονομική δυνατότητα μπορούν να ταξιδέψουν σε μια άλλη χώρα, όπου επιτρέπονται οι αμβλώσεις. Αυτός είναι ο λόγος που ως ΑΚΕΛ και ΠΟΓΟ, πέρα από τη νομοθετική τροποποίηση που θα προτείνουμε τώρα, έχουμε ως στόχο και διεκδίκηση να γίνουν δωρεάν οι υπηρεσίες άμβλωσης στο πλαίσιο ενός δημόσιου συστήματος υγείας υψηλής ποιότητας».

Ωστόσο, όπως σημειώνει η βουλευτής του ΑΚΕΛ, το ιδανικό μέσο άσκησης του δικαιώματος της γυναίκας στην επιλογή τού αν και πότε θα γίνουν μητέρες δεν είναι η άμβλωση αλλά ο οικογενειακός προγραμματισμός και η αντισύλληψη. «Το σημαντικό είναι πώς μειώνουμε τις ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες και εδώ πρέπει να συμφωνούμε όλοι και όλες. Γι’ αυτό θα πρέπει να αναβαθμίσουμε τη σεξουαλική εκπαίδευση στα σχολεία και να την εντάξουμε παιδαγωγικά προσαρμοσμένη και επιστημονικά θεμελιωμένη σε όλο το φάσμα του Αναλυτικού Προγράμματος, ακόμα και από την προσχολική ηλικία».

Ενώ τα προηγούμενα χρόνια είχαν γίνει κάποια βήματα, σήμερα υπάρχει στασιμότητα. Ποιοι φοβούνται και ποιοι δεν θέλουν μια περιεκτική και σύγχρονη εκπαίδευση για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία που θα εμπνέει την υπευθυνότητα στους νέους και θα τους θωρακίζει από μια σειρά από κινδύνους και κακοτοπιές; Είναι λογικό άραγε οι πιο συντηρητικοί κύκλοι να κατακεραυνώνουν τη διακοπή μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης και την ίδια στιγμή να μην ευνοούν τη διαπαιδαγώγηση των νέων στην αντισύλληψη;

 

Η οικονομική κρίση αύξησε και τις αμβλώσεις

 

Ενδεικτικό είναι πάντως το γεγονός ότι με την οικονομική κρίση αυξήθηκαν και οι αμβλώσεις. Στη χώρα μας δεν υπάρχουν στατιστικά για τις αμβλώσεις, στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο γίνονται 400.000, ενώ αυτές έχουν αυξηθεί μετά την κρίση. Άλλωστε, πολλοί είναι αυτοί που επισημαίνουν ότι τα κράτη δεν στηρίζουν όσο πρέπει τη μητρότητα. Ενδεικτικά είναι και όσα ανέφερε μεταξύ άλλων στο ραδιόφωνο του Άστρα ο γυναικολόγος Μάριος Λιασίδης. Στην Κύπρο οι εκτρώσεις είναι πιο πολλές από τις γεννήσεις, ανέφερε, για να σημειώσει ότι λόγω οικονομικής κρίσης αλλά και άλλων συνθηκών πολλές οικογένειες επιλέγουν την έκτρωση, ως ανάγκη. Πρέπει, είπε, να αναλογιστούμε εάν ως κοινωνία αλλά και ως άτομα έχουμε μερίδιο ευθύνης, καθώς καμία γυναίκα δεν κάνει έκτρωση και επιχαίρει. Επίσης, ο κ. Λιασίδης επεσήμανε ότι υπάρχει άγνοια στην Κύπρο, ακόμα και σε ενήλικα άτομα για τα θέματα αντισύλληψης και σε αυτό, είπε, έχουν μερίδιο ευθύνης και οι γιατροί και η κοινωνία. Οι γιατροί, πρόσθεσε, συνηγορούν στην αποποινικοποίηση της έκτρωσης υπό τον όρο η γυναίκα, η οποία το επιθυμεί να περνά από μια ομάδα, η οποία να της προσφέρει και οικονομική και ψυχολογική στήριξη και πολλές φορές, σημείωσε, θα μπορεί να αποφευχθεί η έκτρωση.

 

 

Από την πλευρά του ο καθηγητής Ψυχολογίας Παναγιώτης Σταυρινίδης τονίζει ότι η άμβλωση είναι μια δύσκολη εμπειρία και μια γυναίκα δεν το αποφασίζει χωρίς να περάσει μέσα από δύσκολα συναισθήματα. Ωστόσο, η στάση του οικογενειακού και κοινωνικού περιβάλλοντος, ιδιαίτερα όταν αυτό δεν είναι υποστηρικτικό αλλά επιθετικό, κάνει την κατάσταση ακόμα πιο δύσκολη και ακόμα πιο επώδυνη. «Για κανένα δεν είναι μια ευχάριστη επιλογή αλλά μας ενδιαφέρει, όσοι είμαστε δίπλα τους, το πώς θα επανέλθουν οι γυναίκες αυτές». Έτσι υπάρχουν δυο μεγάλες κατηγορίες γυναικών, αυτές που επανέρχονται σε σύντομο χρονικό διάστημα από αυτή την εμπειρία και αυτές που δεν έχουν υποστήριξη.

 

 

Η απόφαση είναι δική τους…

 

Η Μαρία είναι μια από τις γυναίκες που πήρε την απόφαση να προχωρήσει σε άμβλωση. Όπως, ομολογεί, δεν είναι μια απόφαση που λαμβάνεται ελαφρά τη καρδία. Η ίδια, όμως, σημειώνει, δεν είχε ποτέ πρόθεση να προχωρήσει σε άμβλωση, «καμιά φορά όμως οι συνθήκες της ζωής σε οδηγούν σε αυτό το δρόμο. Σήμερα, οι δύσκολες οικονομικά συνθήκες οδηγούν αρκετές γυναίκες να λαμβάνουν την απόφαση αυτή. Όταν δύσκολα μια οικογένεια τα βγάζει προς το ζην σίγουρα ένα νέο μέλος θα κάνει την κατάσταση ακόμη πιο δύσκολη. Ήταν μια απόφαση που έλαβα, μαζί με τον σύζυγό μου. Κανείς δεν μπορεί να κατακρίνει κανέναν όταν δεν γνωρίζει τις συνθήκες διαβίωσής του».

Την ίδια ώρα αρκετές είναι οι περιπτώσεις ανήλικων κοριτσιών που δυστυχώς λόγω άγνοιας και ελλιπούς πληροφόρησης δεν λαμβάνουν τα κατάλληλα αντισυλληπτικά μέτρα, με αποτέλεσμα να μένουν έγκυες και να προχωρούν σε αμβλώσεις. Στις περιπτώσεις όπου υπάρχει η υποστήριξη από τους γονείς, τότε όποια και αν είναι η απόφαση, τα πράγματα είναι διαφορετικά από τις περιπτώσεις εκείνες, όπου ανήλικες πολλές φορές καταφεύγουν ακόμη και στη λήψη μη ελεγχόμενων σκευασμάτων ώστε να διακόψουν την εγκυμοσύνη.

Η Χριστίνα θυμάται όταν η 15χρονη τότε κόρη της τής ομολόγησε πως ήταν έγκυος. «Το σοκ ήταν μεγάλο, αλλά πιο μεγάλο ήταν το σοκ της ίδιας της κόρης μου. Ενώ είχαμε πολύ καλή σχέση και ήταν ενήμερη για θέματα σεξουαλικής αγωγής, εντούτοις έμεινε έγκυος. Κάποιες φορές αντιλαμβάνεσαι πως δεν μπορείς να λειτουργήσεις αποτρεπτικά. Η απόφαση θα έπρεπε να ήταν δική της. Το συζητήσαμε διεξοδικά, ο πατέρας του παιδιού επίσης ανήλικος δεν αναλάμβανε την ευθύνη. Η ίδια είχε όνειρα, ήθελε να σπουδάσει, να εργαστεί και μετά να φτιάξει τη ζωή της. Ήμουν δίπλα της κάθε στιγμή. Τις τελευταίες μέρες ακούγονται πολλά και μέσα από την τηλεόραση από πολλούς. Είναι άδικο να θυματοποιούνται οι γυναίκες για αυτή τους την απόφαση και ιδιαίτερα όταν αυτές είναι ανήλικες».

Υπάρχει όμως και η άλλη άποψη που θεωρεί πως όσες δυσκολίες και να υπάρχουν πρόκειται για μια ανθρώπινη ζωή που κανείς δεν έχει το δικαίωμα να την αφαιρέσει. Η Λίνα όταν έμαθε πως η 17χρονη κόρη της ήταν έγκυος στάθηκε δίπλα της και τη συμβούλευσε να κρατήσει και να γεννήσει το παιδί της. «Λόγω κάποιων προσωπικών εμπειριών που είχα η ίδια όταν ήμουν φοιτήτρια, δεν ήθελα και η κόρη μου να κάνει το ίδιο λάθος. Ήμουν 20 χρονών όταν ανακάλυψα πως ήμουν έγκυος. Τότε δεν είχα την υποστήριξη από την οικογένειά μου. Φοβόμουν καν να πω στους γονείς μου ότι είχα σχέση και ότι έμεινα έγκυος. Έτσι αποφάσισα να διακόψω την εγκυμοσύνη. Μια απόφαση ζωής που όμως μετά από χρόνια και τη γέννηση των παιδιών μου το μετάνιωσα. Είναι κάτι που κουβαλάς πάντα μέσα σου και σε βασανίζει. Είναι μια οδυνηρή εμπειρία, που δεν περνάει με το χρόνο. Αυτό το γνώριζε η κόρη μου, της το είπα, όπως της είπα πως θα είμαστε δίπλα της κάθε στιγμή. Σήμερα η ίδια χαίρεται το παιδί και εμείς το εγγονάκι μας. Το βλέπουμε να μεγαλώνει. Βέβαια, δεν μπορείς να κατακρίνεις κανέναν για τις αποφάσεις του, ούτε να πεις ότι είναι αμαρτία. Δεν έχει να κάνει με την αμαρτία αλλά από τις αποφάσεις με τις οποίες θέλει να πορευθεί ο καθένας».

* Τα ονόματα των γυναικών έχουν αλλάξει για ευνόητους λόγους

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy