Αν θέλουν, μπορούν

Του Πατρίκιου Παύλου

 

Τις τελευταίες μέρες παρακολουθήσαμε όλοι, από τη μια ένα ρασοφόρο να μιλά και να συμπεριφέρεται σαν έναν οποιοδήποτε άλλο επιχειρηματία, να απαιτεί και να εκβιάζει, κι από την άλλη μια κυβέρνηση να κρύβεται πίσω από μια γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα και να υποκύπτει, αφήνοντας έναν αρχαιολογικό θησαυρό, που ανήκει στον κυπριακό λαό, έρμαιο στις διαστροφικές ορέξεις του ρασοφόρου επιχειρηματία.

Θεωρώ χρήσιμο να επιχειρήσω μια πολύ συνοπτική αναφορά στο νομικό πλαίσιο, πριν προσθέσω κάποιες σκέψεις μου γι’ αυτό το πραγματικό σκάνδαλο.

Το άρθρο 23 του Συντάγματος κατοχυρώνει το δικαίωμα κυριότητας, κατοχής, απόλαυσης κλπ. οποιασδήποτε κινητής ή ακίνητης ιδιοκτησίας. Το γενικό αυτό δικαίωμα μπορεί, σύμφωνα με το άρθρο 23, να υποβληθεί «διά νόμου» σε διάφορους περιορισμούς που είναι απαραίτητοι για τη δημόσια ασφάλεια, τη δημόσια υγεία, την πολεοδομία κλπ. Επίσης οποιαδήποτε ιδιοκτησία μπορεί να απαλλοτριωθεί για σκοπούς δημόσιας ωφέλειας. Όμως το εδάφιο 9 του άρθρου 23 προνοεί ότι δεν μπορεί να επιβληθεί οποιαδήποτε αποστέρηση, όρος ή δέσμευση σε οποιαδήποτε ιδιοκτησία που ανήκει σε επισκοπή, μοναστήρι, ναό ή άλλο εκκλησιαστικό οργανισμό, εκτός μόνο με τη γραπτή συναίνεση της αρμόδιας εκκλησιαστικής αρχής. Σύμφωνα με το Καταστατικό της Εκκλησίας, αρμόδια εκκλησιαστική αρχή είναι ο Αρχιεπίσκοπος. Με αυτά υπόψη, καταλαβαίνουμε όλοι γιατί ο Χρυσόστομος χρησιμοποίησε κάθε θεμιτό και αθέμιτο μέσο για να αναρριχηθεί στον αρχιεπισκοπικό θρόνο. Αυτή η σκανδαλώδης, κατά τη γνώμη μου, προνομιακή μεταχείριση της εκκλησιαστικής περιουσίας, είναι τόσο παράλογη που ισχύει ακόμα και όταν ένας περιορισμός αφορά τη δημόσια ασφάλεια ή τη δημόσια υγεία. Ναι, σήμερα για να απαλλοτριωθεί ένα χωράφι της Εκκλησίας για λόγους ασφάλειας του κράτους ή για προστασία της υγείας των πολιτών, πρέπει να δώσει γραπτή συναίνεση ο Χρυσόστομος. Δεν ξέρω πόσοι από σας πιστεύουν πως σε τέτοια περίπτωση ο Χρυσόστομος θα δώσει τη συγκατάθεσή του.

Υπάρχουν όμως και κάποιες πρόνοιες του Συντάγματος που αφήνουν κάποια περιθώρια για να μπει φρένο στις «αδηφάγες» ορέξεις του ρασοφόρου επιχειρηματία. Πρώτα, το εδάφιο 1 του άρθρου 23 διαφυλάσσει το δικαίωμα της Δημοκρατίας πάνω στις αρχαιότητες, που σημαίνει πως οτιδήποτε αρχαιολογικό βρίσκεται στο χωράφι της Εκκλησίας στη Γεροσκήπου ανήκει στο κράτος, το οποίο και μπορεί να εμποδίσει την κατοχή ή τη χρήση του από οποιονδήποτε και να επιβάλει το δικαίωμα πρόσβασης των πολιτών στο χώρο όπου αυτό βρίσκεται. Αυτή η θέση ενισχύεται από τις πρόνοιες του εδαφίου 9, που εξαιρεί ρητά το προνόμιο της Εκκλησίας προκειμένου για όρους, περιορισμούς ή δεσμεύσεις «προς το συμφέρον πολεοδομίας».

Η σωστή και ουσιαστική λύση του προβλήματος θα ήταν φυσικά η τροποποίηση του Συντάγματος, ώστε να καταργηθούν τα παράλογα και αναχρονιστικά προνόμια της Εκκλησίας και να ενισχυθεί η κοσμικότητα του κράτους και η λαϊκή κυριαρχία.

Κατά τη γνώμη μου, τρόποι υπάρχουν για να αναχαιτιστεί η καταστροφική επιχειρηματική μανία του Αρχιεπισκόπου. Είναι φανερό πως η σημερινή πολιτική εξουσία απλά δεν θέλει. Αν ήθελε, θα μπορούσε!