«Αναστράφηκε η πορεία αύξησης των ΜΕΔ»

Με βάση την διεθνή εμπειρία θα χρειαστούν τρία με πέντε χρόνια με ένα ρυθμό ανάπτυξης περί το 3% προκειμένου τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (ΜΕΔ) να υποχωρήσουν από το 47% που είναι σήμερα στο 10%, δήλωσε Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου Χρυστάλλα Γιωρκάτζη, ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών.

Η παρουσία της κ. Γιωρκάτζη σηματοδότησε την ολοκλήρωση της συζήτησης του κρατικού προϋπολογισμού για το 2016.

«Ο τραπεζικός τομέας ύστερα από μια σειρά διορθωτικών μέτρων στέκεται σε πιο σταθερές και υγιείς βάσεις και αντιμετωπίζει με αισιοδοξία τις μελλοντικές προκλήσεις», δήλωσε η Διοικητής σε της ΚΤΚ στην ομιλία της ενώπιον της Επιτροπής και πρόσθεσε: «Η πορεία αύξησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων έχει αναστραφεί».

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε η κ. Γιωρκάτζη, οι αναδιαρθρώσεις δανείων αυξήθηκαν κατά 58% το γ` τρίμηνο σε ετήσια βάση. Μέχρι τον Σεπτέμβριο αναδιαρθρώθηκαν δάνεια ύψους €14 δισ, εκ των οποίων τα €10,5 δισ εξακολουθούν να θεωρούνται ως ΜΕΔ λόγω της οδηγίας της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών, που επιβάλλει όπως τα αναδιαρθρωμένα δάνεια να υπολογίζονται ως ΜΕΔ για ένα χρόνο.

Όπως είπε, το 2015 τα νέα επιχειρηματικά δάνεια αυξήθηκαν κατά 3,1% σε ετήσια βάση, ενώ η παραχώρηση στεγαστικών δανείων αυξήθηκε σημαντικά αν και αυτά είχαν ξεκινήσει από μια πολύ χαμηλή βάση.

«Τα δανειστικά επιτόκια έτυχαν μείωσης της τάξης του 1%, αυτό οδήγησε σε μικρή έστω αύξηση στη ζήτηση νέων δανείων, αν και η ζήτηση παραμένει υποτονική», πρόσθεσε.

Χαρακτήρισε όμως τα ψηλά δανειστικά επιτόκια ως ένα «γόρδιο δεσμό», για να προσθέσει όμως ότι «δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι είμαστε μία χώρα που δεν έχει ανακτήσει την εμπιστοσύνη για αυτό και πολλά από τα δάνεια ενέχουν κινδύνους».

Στόχος, τόνισε η κ. Γιωρκάτζη, είναι η περαιτέρω βελτίωση του ρυθμού και της βιωσιμότητας των αναδιαρθρώσεων η πορεία αύξησης των ΜΕΔ έχει επιτέλους αντιστραφεί.

Είπε δε πως σύντομα η ΚΤΚ θα αναρτήσει στην ιστοσελίδα της ένα λογισμικό που θα υποβοηθά τον κάθε δανειολήπτη με στοιχεία για το δάνειό του έτσι ώστε να μπορεί να επικοινωνεί με την τράπεζά του και να ζητά λύσεις αναδιάρθρωσης.

«Στόχος», είπε, «είναι οι ποιοτικές και βιώσιμες αναδιαρθρώσεις για να μην κάνουν οι τράπεζες αναδιαρθρώσεις για το θεαθήναι».

Απαντώντας σε ερωτήσεις, η κ. Γιωρκάτζη είπε πως οι εκποιήσεις θεωρούνται το τελευταίο μέτρο, προσθέτοντας ότι οι τράπεζες πρέπει να στοχεύσουν στην επιτάχυνση των αναδιαρθρώσεων έτσι ώστε να μειώσουν το ρίσκο στα κεφάλαιά τους.

3- 5 χρόνια για μείωση των ΜΕΔ στο 10%

Η κ. Γιωρκάτζη είπε ότι η ΚΤΚ ζήτησε τη βοήθεια του ΔΝΤ για να εξεταστεί πόσο χρόνο θα χρειαστεί η μείωση των ΜΕΔ σε ένα χαμηλό ποσοστό. Το Ταμείο, είπε απάντησε ότι θα χρειαστούν 3 με 5 χρόνια για τα ΜΕΔ να υποχωρήσουν στο 10% του συνολικού δανειακού χαρτοφυλακίου.

Εξήγησε όμως ότι η ίδια εκτιμά ότι η ουσιαστική μείωση των ΜΕΔ θα χρειαστεί ένα ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας της τάξης του 3% του ΑΕΠ.

Εξάλλου, η κ. Γιωρκάτζη είπε πως η ΚΤΚ έχει λάβει σειρά μέτρων «για να ασκήσουμε πίεση στις τράπεζες», θέτοντας στόχους για τις αναδιαρθρώσεις.

«Τα πρώτα αποτελέσματα δεν είναι πολύ ενθαρρυντικά», συμπλήρωσε.

Σε σχέση με τον ρυθμό ανάπτυξης, η κ. Γιωρκάτζη είπε πως μετά από μια σημαντική περίοδο μεταρρυθμίσεων τόσο στα δημόσια οικονομικά όσο και στον χρηματοπιστωτικό τομέα, αναμένει ότι το ΑΕΠ θα καταγράφει άνοδο 1,5% ή ακόμη και περισσότερο το 2015 και πέραν του 2% το 2016.

Όπως είπε, η πρωτοφανής ύφεση που ξεκίνησε το β` τρίμηνο του 2011 έχει παρέλθει, η κυπριακή οικονομία βρίσκεται σε πορεία ανάπτυξης, ενώ οι προοπτικές έχουν αποδειχθεί θετικότερες σε σχέση με τις προβλέψεις των δανειστών.

«Θεωρώ πως οι βάσεις για βιώσιμη αντιμετώπιση των δύο προβλημάτων έχουν πλέον θεμελιωθεί», τόνισε, υπογραμμίζοντας ότι δεν πρέπει να εφησυχάσουμε.

Τόνισε όμως ότι «υπάρχει μεγάλη απόσταση μέχρι την πλήρη αποκατάσταση στην αξιοπιστία της χώρας και την αναβάθμιση των ομολόγων μας στην επενδυτική βαθμίδα» και συμπλήρωσε ότι «η προσπάθεια δεν πρέπει να χαλαρώσει εξάλλου η οικονομική ανάπτυξη βρίσκεται σε χαμηλότερο επίπεδο από το απαιτούμενο για μείωση της ανεργίας και των ΜΕΔ».

Κάποιες από τις αλλαγές στην ΚΤΚ θα χρειαστούν και τροποποίηση συντάγματος

Ερωτηθείς για την έκθεση του οίκου Roland Berger για αναδιάρθρωση της ΚΤΚ, η κ. Γιωρκάτζη αναγνώρισε πρώτα ότι η η ΚΤΚ χρειάζεται αναδιοργάνωση, αναδόμηση και στοιχεία εταιρικής διακυβέρνησης.

Για το διορισμό των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου, η έκθεση του οίκου εισηγείται όπως η εκλογή τους γίνεται σε δύο επίπεδα ελέγχου «και εκλαμβάνουμε από τη συζήτηση ότι εννοούσαν και την εμπλοκή της Βουλής», όπως είπε.

Κλιμάκιο ΔΝΤ για εταιρική διακυβέρνηση της ΚΤΚ

Η κ. Γιωρκάτζη είπε πως οι Roland Berger δεν έδωσαν ικανοποιητικές εισηγήσεις για την εταιρική διακυβέρνηση της ΚΤΚ, και για αυτό το ΔΣ αποφάσισε να κάλεσε το ΔΝΤ, που έχει τμήμα για εταιρική διακυβέρνηση με γνώση στη διακυβέρνηση των ΚΤΚ της Ευρωζώνης να επισκεφθεί την Κύπρο και να υποβάλει εισηγήσεις.

Όπως είπε, μεταξύ 2 και 10 Δεκεμβρίου θα δοθεί ως τεχνική βοήθεια, (παραχωρείται δωρεάν) θα βρίσκεται εδώ κλιμάκιο του ΔΝΤ για να μας δώσουν τις δικές τους εισηγήσεις όσον αφορά την εταιρική διακυβέρνηση και αφού πάρουν μας έχουν διαβεβαιώσει ότι μετά που θα πάρουν τις απόψεις από διάφορα ενδεχόμενα μέρη, σε δύο εβδομάδες θα υποβάλουν την εισήγησή τους.

Να αυξηθούν οι προβλέψεις των τραπεζών

Απαντώντας σε ερωτήσεις, η κ. Γιωρκάτζη είπε πως «οι προβλέψεις των τραπεζών υπολείπονται αυτών που έπρεπε να γίνουν».

Εξήγησε όμως ότι αυτό προκύπτει λόγω της ιδιαιτερότητας του τρόπου δανεισμού που ακολουθούσαμε τις προηγούμενες δεκαετίες, δηλαδή, η παραχώρηση δανεισμού με βάση την εξασφάλιση και όχι την πραγματική ικανότητα αποπληρωμής και τις ταμειακές ροές του δανειολήπτη.

«Στην Κύπρο δίναμε δάνεια με βάση την εξασφάλιση, αυτή υπάρχει αλλά δυστυχώς δεν λαμβάνεται υπόψη μέσα στις προβλέψεις», είπε.

Οι τράπεζες να μην κεφαλαιοποιούν τόκους από τα ΜΕΔ

Σε ερώτηση του Προέδρου της Επιτροπής για τα τόκους στα ΜΕΔ, η κ. Γιωρκάτζη απάντησε ότι οι τράπεζες εν μέρει το κάνουν και το στηρίζουν σε διεθνές λογιστικό πρότυπο.

«Όμως εμείς εποπτικά, αν οι τράπεζες δεν επιδείξουν τη δέουσα σύνεση στα θέματα των ΜΕΔ και υπό το φως του ότι αυτά τα προβλήματα θα τα βρούμε μπροστά μας στο εγγύς μέλλον όταν ξαναγίνουν οι έλεγχοι από τον ΕΕΜ, μελετούμε τρόπους ώστε μέρος ατών των τόκων να μην λαμβάνονται υπόψη στα κεφάλαια των τραπεζών», τόνισε.

Υπάρχει πρόβλημα με το loan origination

Ερωτηθείς για την οδηγία για παραχώρηση δανείων, η κ. Γιωρκάτζη είπε πως «κρίνουμε ότι υπάρχει πρόβλημα με την γραφειοκρατία και προχωρούμε στην απλοποίηση της οδηγίας μας για παραχώρηση δανείων, αλλά τόνισε ότι η παραχώρηση δανείων επιβάλλει και την εξάσκηση κρίσης από χαμηλόβαθμους συνήθως τραπεζίτες.
«Δεν είναι δυνατόν η ΚΤΚ να αναφέρει με πλήρη λεπτομέρεια όλα τα στοιχεία, χρειάζεται και η κρίση του τραπεζίτη όταν θα δώσει ένα δάνειο», ανέφερε.

Αν θέλετε κάντε νομοθεσία για υπαγωγή της προστασίας των δανειοληπτών από την ΚΤΚ, είπε.

Ερωτηθείσα για τον υπολογισμό των τόκων από τις τράπεζες στη βάση 360 ημερών και όχι 365 ημερών, είπε πως παρόλο που το θέμα δεν υπάγεται στην αρμοδιότητα της ΚΤΚ αλλά στην υπηρεσία προστασίας του καταναλωτή του Υπουργείου Εμπορίου, η ΚΤΚ προτρέπει τις τράπεζες να υπολογίζουν το επιτόκιο με βάση τις 365 μέρες, ενώ μίλησε για άδικη κριτική στην ΚΤΚ.

Είπε ότι στην πλειοψηφία τους οι τράπεζες τηρούν το νόμο«και εκεί όπου δεν τη τηρούν θα πάρουμε μέτρα. Θα προτρέψουμε τις τράπεζες να χρησιμοποιούν τις 365 μέρες».

Όπως ανέφερε, βρίσκεται σε εξέλιξη τροποποίηση οδηγίας σε διαβούλευση με το ΥΠΟΙΚ, την ΚΤΚ,και το Υπουργείο Εμπορίου «για καλύτερη προστασία των καταναλωτών».

«Έχω πολύ καλές σχέσεις με τον ΠτΔ»

Σε ερώτηση για τις σχέσεις της ΚΤΚ με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, η κ. Γιωρκάτζη είπε πως ίδια έχει «πολύ σχέσεις με τον Πρόεδρο».

«Και δεν γνωρίζω οτιδήποτε άλλο που να διαφοροποιεί αυτές τις καλές σχέσεις. Οφείλω να έχω αυτές τις καλές σχέσεις», ανέφερε.

Πρόταση για στεγαστικά σε ελβετικό φράγκο

Σε ερώτηση για το ελβετικό φράγκο, η κ. Γιωρκάτζη είπε πως η ΚΤΚ έχει κάνει πολλές συναντήσεις με τις εμπορικές τράπεζες για το θέμα. «Ναι συζητήσαμε μαζί τους και βρήκαμε μία λύση που θα προστατεύσει, που θα απευθύνεται βασικά σε όσους είχαν δάνειο μέχρις ενός ποσού και το δάνειο ήταν για αγορά κατοικίας».

Στον ΥΠΟΙΚ εναπόκειται η μείωση του φόρου επί των τόκων

Τέλος, σε ερώτηση για τη φορολογία επί των τόκων και τα εκατομμύρια που βρίσκονται εκτός του τραπεζικού συστήματος, η κ. Γιωρκάτζη είπε «πράγματι και εμείς θεωρούμε ότι βρίσκονται εκτός τραπεζών αρκετά εκατομμύρια».

«Θεωρούμε ότι ναι εάν μειωνόταν η φορολογία επί των τόκων θα βοηθούσε την επιστροφή κεφαλαίων αλλά αυτό θα έχει αντίκτυπο στα δημόσια οικονομικά και εναπόκειται στον ΥΠΟΙΚ να αποφασίσει κάτι τέτοιο», κατέληξε.

ΚΥΠΕ