Ανδρέας Χαραλάμπους: Για τη Μόσχα εκείνης της εποχής θα μπορούσα να μιλώ για ώρες

Ανοιχτός ορίζοντας

ΑΝΔΡΕΑΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ

Για τη Μόσχα εκείνης της εποχής θα μπορούσα να μιλώ για ώρες

Εφυγα για σπουδές 2 μήνες μετά που απολύθηκα από το στρατό. Αυτό ήταν το 1968. Σπούδασα ένα χρόνο τη ρωσική γλώσσα στο κρατικό πανεπιστήμιο της Μόσχας Λομονόσωφ και μπήκα στη σχολή κάλων τεχνών. Δεν υπήρξε για μένα μεγάλος προβληματισμός για το τι θα επέλεγα για σπουδές διότι από τα παιδικά μου χρόνια η ζωγραφική ήταν ο κύριος άξονας γύρω από τον όποιον περιστρέφονταν τα ενδιαφέροντά μου.

Τότε στην Παλλουριώτισσα όπου γεννήθηκα και μεγάλωσα υπήρχε ένας μορφωτικός σύλλογος, ο οποίος υπάρχει ακόμα αν και τώρα δεν θα έλεγα ότι μπορεί να θεωρηθεί μορφωτικός. Τότε υπήρχε μια καλή βιβλιοθήκη, υπήρχε σκηνή και είναι σε όλους γνωστό το ερασιτεχνικό θέατρο της Παλλουριώτισσας -από κει ξεκίνησαν πολλά από τα πιο γνωστά ονόματα του κυπριακού θεάτρου και εγώ ήμουν ενεργό μέλος αυτής της θεατρικής ομάδας κυρίως στην προετοιμασία σκηνικών για τα διάφορα έργα. Αλλά όλοι σε αυτό τον μορφωτικό σύλλογο γνώριζαν για τη ζωγραφική και την προσπάθεια που έκανα στα παιδικά μου χρόνια κατά τη φοίτησή μου στο Παγκύπριο Γυμνάσιο. Ηξεραν την αγάπη μου για τη ζωγραφική και ο τότε πρόεδρος της Αναγέννησης, ο κ. Λεόντιος, αποτάθηκε στον Κυπροσοβιετικό Σύνδεσμο για υποτροφία και η οποία μου παραχωρήθηκε. Δεν είχα ποτέ δίλημμα αν θα επιλέξω ανάμεσα στη ζωγραφική ή άλλη κατεύθυνση σπουδών, ήμουν από τα παιδικά μου χρόνια προσηλωμένος σε αυτή την κατεύθυνση.

Ημουν ο πρώτος Κύπριος φοιτητής ζωγραφικής στη Σοβιετική Ενωση, όμως θα έλεγα ότι για τα επόμενα χρόνια είχε δημιουργηθεί μια παράδοση και παρά πολλοί Κύπριοι καλλιτέχνες πήγαν στη Σοβιετική Ενωση για σπουδές και θα έλεγα ότι το 90% αν όχι περισσότερο σπούδασαν στην Ανωτάτη Σχολή Σούρικοφ.

Για τη Μόσχα εκείνης της εποχής θα μπορούσα να μιλώ για ώρες διότι η Μόσχα είχε τόσο ενδιαφέρον για ανθρώπους που αγαπούσαν την τέχνη, αλλά ήρθαν από χώρους που δεν είχαν σχέση ουσιαστικάμε την τέχνη. Η Μόσχα ήταν ένα παμμέγιστο πολιτιστικό κέντρο και ειδικά οι δεκαετίες, το τέλος της δεκαετίας του ‘60 και η δεκαετία του ‘70 ήταν πραγματικά ένα ηφαίστειο δημιουργίας με όλους τους τομείς των τεχνών .

[…] Η Μόσχα ήταν μια πόλη μέσα στην οποία καθημερινά κάτι νέο γεννιόταν στην τέχνη σε όλες τις μορφές της τέχνης και είχε πραγματικά παρά πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Σε αυτό λοιπόν το καζάνι μέσα στο οποίο έβραζε η δημιουργική σκέψη είχα την τύχη και την τιμή να ζήσω τουλάχιστον 10 χρόνια. Και θεωρώ πως η δυνατότητα αυτή έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διάπλασή μου ως προσωπικότητα στο χώρο της τέχνης.

Το ίδιο ισχύει και για τη σχολή καλών τεχνών. Στη σχολή δίδασκαν τότε τα πιο μεγάλα ονόματα της ρώσικης τέχνης και ήταν μια σχολή που κρατούσε όλες τις παραδόσεις της ακαδημαϊκής τέχνης μια απίστευτα αυστηρή σχολή, μια σχολή φοβερής πειθαρχίας και απέραντης διαπασών γνώσεων . […] Η Σχολή δεν έμενε μονό στην ιστορία της τέχνης. Κάναμε πολύ σοβαρή μελέτη της φιλοσοφίας. Κάναμε αρχές αρχιτεκτονικής, προοπτική, σχέδιο, μάθημα ανατομίας, αισθητικής […] δηλαδή πράγματα που είναι εντελώς άγνωστα για τις σχολές της Δυτικής Ευρώπης. […]

Ολα αυτά μαζί, η σχολή, οι καθηγητές μου, μαζί με εκείνη τη δημιουργική ζωή της Μόσχας ήταν εκείνα που με έκαμαν καλλιτέχνη, επέδρασαν καταλυτικά πάνω στη διάπλασή μου ως προσωπικότητα.

[…] Υπάρχει σίγουρα έμμεση σχέση με τους άλλους αποφοίτους του Σούρικοφ, όχι άμεση, διότι όλες οι σπουδές που έχω πάρει αποτέλεσαν τη δική μου προσωπικότητα, έτσι είναι πιο έμμεση η σχέση, οι σπουδές, η Μόσχα υπάρχουν ακόμα και στο τελευταίο τετραγωνικό εκατοστό και του τελευταίου μου πίνακα, σε όλη μου τη δημιουργία, όχι απαραίτητα ο θεματικός ή ο συνθετικός τρόπος που δούλευα εκείνη την εποχή, αλλά υπάρχει ως πεμπτουσία.

Επειδή έκαμα ένα μεταπτυχιακό σχετικά με τη δημιουργία στην Κύπρο στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών , ταξίδεψα σε πολλές χώρες της Ευρώπης και αργότερα ως καθηγητής στην Αμερική. Εχω μαζέψει αρκετές γνώσεις για τη δομή μερικών από τις σημαντικότερες σχολές τέχνης. Το αποτέλεσμα αυτών των εμπειριών και γνώσεων που έχω αποκτήσει είναι ότι θεωρώ τον εαυτό μου ιδιαίτερα ευτυχή, γιατί μπόρεσα να σπουδάσω στη Σχολή Καλών Τεχνών Σούρικοφ της Μόσχας.

Ο Ανδρέας Χαραλάμπους συμμετέχει στην «Πρώτη Γενιά Κυπρίων Καλλιτεχνών της Ακαδημίας Κάλων Τεχνών Σούρικοφ Μόσχας», ομαδική έκθεση που παρουσιάζεται στο Μουσείο Τεχνών Λουκίας & Μιχαλάκη Ζαμπέλα μέχρι τις 25/1/2017.