Ανεργία και φτώχεια πλήττουν περισσότερο τις γυναίκες

 Οι ευρωπαϊκές πολιτικές δεν κατάφεραν να μειώσουν τους φτωχούς

Της Ελένης Κωνσταντίνου

Γυναίκες, συνταξιούχοι, μονογονιοί και μετανάστριες είναι τα μεγαλύτερα θύματα της φτώχειας στην Κύπρο, αλλά και στην υπόλοιπη Ε.Ε.
Έκθεση του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Ισότητας Φύλου καταδεικνύει ακριβώς ότι οι γυναίκες βρίσκονται σε πολύ δυσμενή θέση.

Όπως φαίνεται οι πολιτικές που εφαρμόζονται δεν κατάφεραν να φέρουν αποτελέσματα αφού αντί για επίτευξη του στόχου της Στρατηγικής Ευρώπη 2020, για μείωση των ατόμων που ζουν στη φτώχεια κατά 20 εκατομμύρια μέχρι το 2020, αυτό που συμβαίνει είναι 1 στους 4 Ευρωπαίους, δηλαδή 122 εκατομμύρια άνθρωποι, να ζουν στον κίνδυνο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Σε σχέση με το 2008 οι φτωχοί έχουν αυξηθεί κατά 6 εκ. περίπου φανερώνοντας ότι οι πολιτικές των μνημονίων και όχι μόνο οδηγούν τους ανθρώπους στη φτωχοποίηση και την απόγνωση.

Όπως σημειώνεται στην έκθεση ο ορισμός του επαρκούς βιοτικού επιπέδου αλλάζει την πάροδο του χρόνου σε όλες τις χώρες. Με την αύξηση της ευημερίας στην Ευρώπη κατά τον τελευταίο αιώνα, η κατανόηση της φτώχειας άλλαξε έτσι όπως ήταν κατανοητή προηγουμένως. Η φτώχεια δεν μεταφράζεται πλέον ως η ικανότητα να ανταποκριθεί στις βασικές ανάγκες επιβίωσης. Πρόκειται για ένα πολυδιάστατο φαινόμενο που εκτείνεται στις περιορισμένες ικανότητες των ανθρώπων να συμμετέχουν στην κοινωνία λόγω έλλειψης επαρκών πόρων.

Το 2014, πάνω από 122 εκατομμύρια άνθρωποι στην ΕΕ ζούσαν σε νοικοκυριά που θεωρούνταν ως φτωχά. Για παράδειγμα βρίσκονταν σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού. Από αυτά τα 122 εκατομμύρια το 53% είναι γυναίκες και το 47% άνδρες. Οι περισσότεροι από τους μισούς, το 55%, ανήκουν στις ηλικίες 25 με 64 ετών και το 30% είναι οικογένειες με παιδιά.
Σχεδόν το ένα πέμπτο των φτωχών στην Ε.Ε. (19%) είναι παιδιά κάτω των 16 ετών, το οποίο ισοδυναμεί με σχεδόν 23 εκατομμύρια παιδιά που ζουν σε φτωχά νοικοκυριά. Ζευγάρια με τα παιδιά, μονογονιοί και άλλα νοικοκυριά με παιδιά αποτελούν σχεδόν το ένα τρίτο του συνόλου των φτωχών νοικοκυριών (30%).

Η δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα μεταξύ των φτωχών είναι εργένηδες σε ηλικία εργασίας (28% του συνόλου των φτωχών ανθρώπων), το ένα τέταρτο από τους οποίους απασχολείται (34%), ενώ το 25% είναι άνεργοι και το υπόλοιπο είναι ανενεργοί.

40% των φτωχών γυναικών (ηλικίας 16 ετών και άνω) είναι οικονομικά ενεργές, ενώ το 60% είναι ανενεργές. Ωστόσο για τους άνδρες ισχύει το αντίθετο: το 60% είναι ενεργοί και το 40% είναι ανενεργοί. Από όλους τους άνδρες που βρίσκονται σε κατάσταση φτώχειας, περισσότερο από το ένα τρίτο εργάζονται (30% πλήρους απασχόλησης και 6% με μερική απασχόληση) και από όλες τις φτωχές γυναίκες, επίσης το ένα τρίτο απασχολούνται (14% με πλήρη απασχόληση, 11% μερική απασχόληση).

Από όλες τις γυναίκες που βρίσκονται σε κατάσταση φτώχειας, το 20% ασχολείται με την απλήρωτη οικιακή εργασία ως κύρια μορφή δραστηριότητάς, το 20% είναι συνταξιούχες ή έχουν πλέον τελειώσει την επιχειρηματική τους δραστηριότητα και το 15% είναι άνεργες. Τα στοιχεία δείχνουν μεγάλες διαφορές μεταξύ των φύλων σε αδράνεια, ενώ διαφέρουν σημαντικά από χώρα σε χώρα.

 

Σχεδόν το ένα τέταρτο των νέων γυναικών και ανδρών (ηλικίας 18-24) είναι σε κίνδυνο οικονομικής φτώχειας στην ΕΕ. Περίπου το 10% των γυναικών και των ανδρών ηλικίας 18-24 ζουν σε νοικοκυριά με εισόδημα κάτω από το 40% του διάμεσου ισοδύναμου εισοδήματος (το όριο της φτώχειας είναι 60%). Στην Κύπρο το ποσοστό για τις γυναίκες κυμαίνεται γύρω στο 23% και για τους άνδρες στο 21%. Ο μέσος όρος στην ΕΕ είναι 25%.
Εκτός από τα χαμηλά επίπεδα της απασχόλησης, το επίπεδο των μισθών για τους νέους είναι συχνά ανεπαρκές για να μπορέσουν να ξεφύγουν από τη φτώχεια.
Κατά το μεγαλύτερο μέρος των ενεργών ετών, ο κίνδυνος της φτώχειας ή ο κοινωνικός αποκλεισμός των γυναικών και των ανδρών είναι σχεδόν ίσος, αλλά το χάσμα μεταξύ των φύλων στη φτώχεια αρχίζει να αυξάνεται στην ηλικία των 55-64 ετών, ενώ το υψηλότερο σημειώνεται στην ηλικία των 75 ετών και άνω κατά 7 ποσοστιαίες μονάδες.
Μεγάλο το πλήγμα για τις μονογονεϊκές οικογένειες
Μεγάλη ανισότητα παρατηρείται στην ΕΕ και κυρίως στην Κύπρο σε ό,τι αφορά τους μονογονιούς. Σύμφωνα με την Έκθεση, τον κίνδυνο φτώχειας αντιμετωπίζει το 55%-60% των γυναικών μονογονιών στην Κύπρο, ενώ για τους άνδρες το ποσοστό κυμαίνεται γύρω στο 20%. Ο μέσος όρος για την ΕΕ είναι 46% για τις γυναίκες μονογονιούς και 20% για τους άνδρες.
Επίσης ανοικτή πληγή παραμένει το θέμα της ανεργίας. Στην Κύπρο, οι γυναίκες μεταξύ 55-64 ετών, οι οποίες είτε έχουν αφυπηρετήσει είτε βρίσκονται εκτός αγοράς εργασίας βρίσκονται αντιμέτωπες με τον κίνδυνο της φτώχειας. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της Έκθεσης για τις γυναίκες, η Κύπρος παρουσιάζει ανεργία στις ηλικίες 55-64 ετών που πλησιάζει το 60%, ενώ για τους άνδρες το ποσοστό κυμαίνεται στο 35%. Ο μέσος όρος για τις γυναίκες στην ΕΕ είναι το 52% και για τους άνδρες το 36%.

Τα στοιχεία που καταγράφονται στην Έκθεση του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα καταδεικνύουν την ανισότητα που υπάρχει μεταξύ ανδρών και γυναικών σε ό,τι αφορά την αγορά εργασίας. Όπως προκύπτει από αυτά, στην Κύπρο το 32,7% των Κύπριων γυναικών δεν εργάζεται. Επίσης, δεν εργάζεται το 25,1% των μεταναστριών. Άνεργο στην Κύπρο είναι το 28,1% των Ευρωπαίων γυναικών που ζουν στο νησί, καθώς και το 22,5% των γυναικών που προέρχονται από τρίτες χώρες.

Το ποσοστό των ανδρών που βρίσκονται εκτός αγοράς εργασίας στην Κύπρο είναι 22,4% για τους Κυπρίους και 16,0% για τους πολίτες άλλων χωρών.
Από την Έκθεση προκύπτει ότι στην Κύπρο κανένας άνθρωπος δεν ζει σε συνθήκες εξαιρετικής φτώχειας. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Ισότητας, κανένας άνθρωπος στην Κύπρο δεν ζει με $1,90 την ημέρα ούτε με $3,10. Ωστόσο με σοβαρές στερήσεις ζει το 15,3% του πληθυσμού στην Κύπρο, ενώ με απλές στερήσεις ζει το 36,5%.

Γενικά στην ΕΕ, το 30% των φτωχών νοικοκυριών είχε (το 2014) παιδιά. Το 40% των γυναικών που αντιμετωπίζει τον κίνδυνο φτώχειας ανήκει στις εργάσιμες ηλικίες, ενώ το 60% των γυναικών βρίσκεται εκτός αγοράς εργασίας. Σε αντίθεση με τους άνδρες όπου τα ποσοστά είναι αντίστροφα.
Τέλος, μεταξύ των γυναικών που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο φτώχειας μόνο το ένα τέταρτο εργοδοτείται (το 14% με πλήρη απασχόληση και το 11% με μερική απασχόληση). Το ένα τέταρτο των ενήλικων Ευρωπαίων αντιμετωπίζει τον κίνδυνο φτώχειας.