ΑΝΝΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ: Υπάρχει κόπωση προσωπικού στις Κεντρικές Φυλακές

Εχέγγυο επιτυχίας δεν είναι αν διευθυντής είναι γυναίκα ή άνδρας αλλά η αξιοκρατική διοίκηση και η αντίληψή του για τις ανάγκες και τα προβλήματα του Οργανισμού

Συνέντευξη στον ΝΕΟΦΥΤΟ ΝΕΟΦΥΤΟΥ

Αποκλειστική συνέντευξη εφ’ όλη της ύλης έδωσε στη «Χαραυγή» η διευθύντρια των Κεντρικών Φυλακών, Αννα Αριστοτέλους, η οποία μίλησε για τα θεσμικά και λειτουργικά προβλήματα του σωφρονιστικού ιδρύματος.

Αναφέρεται τόσο στους δεσμοφύλακες όσο και στους κρατούμενους, αλλά και στα προγράμματα στήριξης των κρατουμένων, όπως και για τον τρόπο που η ίδια αντιλαμβάνεται τη διοίκηση εντός των φυλακών.

Μιλά για τα φαινόμενα διαφθοράς μεταξύ των δεσμοφυλάκων, για τους μηχανισμούς ελέγχου και για το πώς αντιμετωπίζονται τα διάφορα αιτήματα των φυλακισμένων. Τοποθετείται ακόμη και στο θέμα που έχει προκύψει με τη δημόσια αμφισβήτηση σε ό,τι αφορά την ασφάλεια εντός των φυλακών στην περίπτωση του καταδίκου Σάββα Βέργα.

Κυρία Αριστοτέλους, πόσο δύσκολο είναι για μια γυναίκα να ηγείται του σωφρονιστικού ιδρύματος;

Η δυσκολία του να ηγείσαι ενός σωφρονιστικού ιδρύματος δεν εξαρτάται από το φύλο. Με την μέχρι σήμερα παρουσία μου στις φυλακές διαπίστωσα ότι η αξιοκρατική διοίκηση και η αντίληψη του διευθυντή για τις ανάγκες και τα προβλήματα του Οργανισμού, του προσωπικού και των κρατουμένων, αποτελούν τα σημαντικότερα εχέγγυα για την αποτελεσματική διοίκηση ενός σωφρονιστικού ιδρύματος.

Οταν η διοίκηση σέβεται και διαφυλάσσει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, με ανθρωποκεντρική προσέγγιση και ίση μεταχείριση των διοικούμενων, είτε αυτοί ανήκουν στο προσωπικό των φυλακών είτε εντάσσονται στους κρατούμενους, μπορεί να κερδίσει την εμπιστοσύνη του διοικούμενου.

Η επιτυχία της διοίκησης προϋποθέτει ότι είναι έτοιμη να ανταποκριθεί στις προσδοκίες του Οργανισμού και ειδικότερα στις προσδοκίες των διοικούμενων στη βάση αρχών όπως είναι η ίση μεταχείριση, η μηδενική ανοχή στην ευνοιοκρατία, η ανθρωποκεντρική προσέγγιση και η σωστή επικοινωνία, είτε πρόκειται για μέλος του προσωπικού είτε κρατούμενο.

Σίγουρα η αποτελεσματική διοίκηση ενός σωφρονιστικού ιδρύματος προϋποθέτει την αναγκαία πειθαρχία από μέρους των διοικούμενων και ειδικότερα των κρατουμένων, η οποία είναι άμεσα συνυφασμένη από τη δυνατότητα να αντιληφθούν τη σημασία της πειθαρχίας και η οποία γίνεται αποδεκτή με σεβασμό από τους διοικούμενους, όταν η διοίκηση ακολουθεί τις πιο πάνω αρχές.

Με την ανάληψη των καθηκόντων σας έχετε εντοπίσει προβλήματα σε ό,τι αφορά τον τρόπο λειτουργίας των φυλακών;

Βασικό πρόβλημα το οποίο αντιμετώπισα ήταν η ευνοιοκρατία τόσο στο επίπεδο του προσωπικού όσο και μεταξύ των κρατουμένων. Διαχρονικά διαχώριζαν το προσωπικό στους ευνοούμενους και προστατευόμενους που παρέμεναν στα γραφεία, στους κρατούμενους οι όποιοι απολάμβαναν περισσότερες διευκολύνσεις ή δικαιώματα από την πλειονότητα, πράγμα το οποίο φροντίσαμε να αντιμετωπίσουμε από την πρώτη στιγμή δηλώνοντας με σαφήνεια προς όλους τους ενδιαφερόμενους, ότι αυτού του είδους οι νοοτροπίες και συμπεριφορές δεν μπορούν να συνεχιστούν.

Τι εννοείτε όταν μιλάτε για ευνοούμενους;

Για παράδειγμα, για χρόνια ετοίμαζαν πίτσα για κρατούμενο, πρόσφεραν συγκεκριμένης ποιότητας γαλακτοκομικά προϊόντα σε άλλο, πράγμα το οποίο τους υπέδειξα ότι αν αυτά θα τα απολαμβάνει ένας κρατούμενος, τότε θα πρέπει να τα απολαμβάνουν όλοι.

Σε ό,τι αφορά τους δεσμοφύλακες υπήρξε παραγνώριση και παραμέληση της πλειονότητας του προσωπικού. Γι’ αυτό έδωσα ιδιαίτερη έμφαση στα ζητήματα αυτά, εφαρμόζοντας πολιτική εναλλαξιμότητας, με σκοπό την αξιοκρατική και ισότιμη μεταχείρισή τους.

Υπάρχουν κενά σε διαδικασίες και μηχανισμούς;

Διαπίστωσα την ύπαρξη σοβαρών αδυναμιών, κενών και παραλείψεων που οφείλονταν κυρίως στην ανυπαρξία διαδικασιών από το στάδιο εισαγωγής ενός κρατούμενου στις φυλακές μέχρι την ταξινόμηση και τοποθέτησή του σε πτέρυγες.

Σε συνεργασία με το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, το Υπουργείο Υγείας, το αρχιπροτωκολλητείο του Ανωτάτου Δικαστηρίου, την Αστυνομία, συμφωνήσαμε και καταρτίσαμε τις διαδικασίες όπως όλα αυτά τα στοιχεία τα οποία είναι απαραίτητα για τη μεταχείριση ενός κρατούμενου στις φυλακές να παραδίδονται στη Διεύθυνση των φυλακών είτε κατά την εισδοχή τους είτε σε σύντομο χρονικό διάστημα όταν πρόκειται για εκθέσεις, οι οποίες συντάσσονται από τους ψυχιάτρους των φυλακών.

Ακόμα και κατά την εισαγωγή ενός κρατούμενου στις φυλακές, τα στοιχεία της οικογενειακής του κατάστασης, καθώς και άλλα που έδιδε ο ίδιος δεν επιβεβαιώνονταν, ούτε ακόμα και στο στάδιο της παραχώρησης άδειας από την Ανοικτή Φυλακή όσον αφορά τα πρόσωπα και το χώρο μετάβασής του. Προς το σκοπό αυτό καθορίστηκαν συγκεκριμένες διαδικασίες.

Υπάρχουν φαινόμενα σήψης και διαφθοράς εντός των φυλακών; Υπάρχουν και πώς λειτουργούν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί, οι οποίοι να μπορούν να εντοπίσουν διεφθαρμένους δεσμοφύλακες;

Η διαφθορά αποτελεί ένα διαχρονικό φαινόμενο, το οποίο παρουσιάζεται σε όλες τις φυλακές του κόσμου και για το οποίο επιβάλλεται να λειτουργούν οι αναγκαίοι ελεγκτικοί μηχανισμοί και να λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα πρόληψης και καταστολής .

Από την πρώτη στιγμή δήλωσα με σαφήνεια τη μηδενική ανοχή στα φαινόμενα αυτά και ενισχύσαμε τους μηχανισμούς ελέγχου των φυλακών όπως για παράδειγμα με αιφνιδιαστικούς ελέγχους στα κελιά περιορίζοντας κατ’ αυτό τον τρόπο τη ζήτηση και κατά συνέπεια τη διαφθορά από μέρους των δεσμοφυλάκων.

Προωθούμε την εγκατάσταση κατάλληλου συστήματος απενεργοποίησης κινητών, αντί των συστημάτων που εφαρμόστηκαν και δεν είχαν το αναμενόμενο αποτέλεσμα, και την εγκατάσταση ακτινοδιαγνωστικής μηχανής ώστε να μπορεί να γίνει αντιληπτή η μεταφορά αντικειμένων και ουσιών στη φυλακή ακόμα και όταν αυτά βρίσκονται εντός του σώματός τους.

Η συλλογή και αξιολόγηση κάθε πληροφορίας στα θέματα διαφθοράς, χωρίς να παραγνωρίζουμε τις κακόβουλες καταγγελίες, καθώς και η διερεύνηση όλων των περιπτώσεων και όχι επιλεκτικά, χωρίς να επιδεικνύεται οποιαδήποτε μορφή συγκάλυψης ή διάκριση, λειτουργούν ήδη ως μέτρα αποτροπής των δεσμοφυλάκων σε πράξεις διαφθοράς.

Περαιτέρω, με την προώθηση της νομοθεσίας για την πρόληψη και καταστολή της διαφθοράς και τη θεσμοθέτηση της εφαρμογής τού πόθεν έσχες, διαμορφώνεται ένας επαρκής μηχανισμός προστασίας των δεσμοφυλάκων από τα φαινόμενα διαφθοράς, που μαζί με τα άλλα μέτρα που έχω επισημάνει θα ενισχύσει ουσιαστικά την πρόληψη και καταστολή της διαφθοράς στις φυλακές.

Πώς λειτουργεί ο θεσμός της Ανοικτής Φυλακής και το λεγόμενο «βραχιολάκι»;

Η Ανοικτή Φυλακή αποτελεί ένα πρωτοποριακό θεσμό για τα σωφρονιστικά δεδομένα, ο οποίος συμβάλλει και συνδράμει ουσιαστικά στην επανένταξη των κρατουμένων στην κοινωνία. Από της ανάληψης των καθηκόντων μου και στα πλαίσια λειτουργίας της Επιτροπής Κατάταξης έδωσα ιδιαίτερη βαρύτητα στη σωστή αξιοποίηση του θεσμού αυτού ως μέσου επανασύνδεσης των κρατουμένων με την οικογένειά τους και την κοινωνία αντί ως μέσο διευκόλυνσης κάποιων κρατουμένων και αξιοποίησης του θεσμού για άλλους σκοπούς.

Εφαρμόζουμε κατά γράμμα τις πρόνοιες του Νόμου και των Κανονισμών και μετά από σωστή αξιολόγηση κάθε περίπτωσης στην Επιτροπή Κατάταξης παρέχουμε την ευκαιρία προένταξης των κρατουμένων στην κοινωνία.

Παρά το γεγονός ότι ο θεσμός αποφυλάκισης υπό περιορισμό με τη χρήση βραχιολάκι έχει εγκριθεί πριν από επτά χρόνια, εντούτοις αυτό εφαρμόστηκε για πρώτη φορά πριν από μερικούς μήνες και σήμερα ο αριθμός των ατόμων που έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα αυτό έχει αυξηθεί σε έξι κρατούμενους. Με την εφαρμογή του θεσμού έχουμε επιβεβαιώσει τα ευεργετικά αποτελέσματά του γι’ αυτό έχουμε προτείνει στο υπουργείο την επέκταση σε άλλες περιπτώσεις από αυτές που ρυθμίζονται στη νομοθεσία.

Ζητήθηκε η πλήρωση 36 κενών θέσεων

Κυρία Αριστοτέλους, ισχύουν οι πληροφορίες, οι οποίες φέρουν ένα μεγάλο αριθμό δεσμοφυλάκων να κάνει κατάχρηση των αδειών ασθενείας; Πώς αντιμετωπίζετε το πρόβλημα;

Υπάρχει και είναι ένα σύνηθες φαινόμενο στην ευρύτερη δημόσια υπηρεσία, το οποίο οφείλεται κυρίως γιατί κάποιοι δεσμοφύλακες αρέσκονται στις άδειες ασθενείας, αλλά και γιατί υπάρχει κόπωση του προσωπικού λόγω της υποστελέχωσης. Το Τμήμα Φυλακών αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα υποστελέχωσης, το οποίο οξύνεται συνεπεία της δημιουργίας νέων πτέρυγων.

Σήμερα υπάρχουν 36 κενές θέσεις, για τις οποίες ζητήσαμε την πλήρωσή τους και πρόσφατα έχουν εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο. Παρόλ’ αυτά έχω ζητήσει από το Ιατροσυμβούλιο την επαναξιολόγηση των περιπτώσεων για τις οποίες συστήνουν την άσκηση ελαφριών καθηκόντων και καθηκόντων μόνο σε πρωινό ωράριο εργασίας, γιατί θεωρώ ότι τα καθήκοντα του δεσμοφύλακα δεν μπορούν να περιορίζονται σε αυτά και ούτε μπορεί να επιφορτιστεί τα καθήκοντα στις πτέρυγες, συνοδείες, μεταφορές και βάρδιες μόνο μια μερίδα από τους δεσμοφύλακες.

Η αξιοποίηση των δεσμοφυλάκων σε όλο το φάσμα των καθηκόντων τους αποτελεί σημαντικό στοιχείο για την απρόσκοπτη ανταπόκρισή τους στα καθήκοντα τους και θα περιορίσει σημαντικά τον αριθμό αδειών ασθενείας.

Ο Σ. Βέργας τροφοδοτείται από τις εγκαταστάσεις των φυλακών

Συμμερίζεστε τη θέση της Γενικής Εισαγγελίας, η οποία πρόσφατα σε σχέση με την περίπτωση του καταδίκου Σάββα Βέργα υποστήριξε ότι εντός των φυλακών υπάρχει πιθανότητα για τροφική δηλητηρίαση και τυγχάνει ειδικής προστασίας;

Παρά το γεγονός ότι η αναφορά σε πιθανή τροφική δηλητηρίαση του κ. Βέργα είναι από δημοσιογραφικές πληροφορίες και όχι δήλωση της Νομικής Υπηρεσίας, δεν θα διστάσω να τη σχολιάσω δηλώνοντας απερίφραστα τη διαφωνία μου με το σχετικό δημοσίευμα, αφού η τροφοδοσία του χώρου κράτησης ως μάρτυρα προστασίας γίνεται από τις εγκαταστάσεις των φυλακών.