Από τη χούντα στο πραξικόπημα του 1974 – Να ενώσουμε την Κύπρο ακόμα και με πόλεμο (Μέρος 8ο)

Απρίλιος 1971. Ο Γρίβας μιλά στο «Ακροπόλ» των Αθηνών

Ο Γεώργιος Γρίβας πήρε την απόφαση να έρθει ξανά στην Κύπρο, μυστικά, στα μέσα του 1971.

Την απόφασή του για άφιξη στην Κύπρο ο Γ. Γρίβας την είχε λάβει σύμφωνα με τον Κροίσο Χριστοδουλίδη το 1969, με τον οποίο επικοινωνούσε με ειδικό κρυπτογραφικό κώδικα που του είχε κοινοποιήσει (κατάθεση Κροίσου Χριστοδουλίδη, 5.5.2010, σελ. 65-67).

Αρχίζει να κινείται σε διάφορους δημόσιους χώρους και να κάνει δημόσιες ομιλίες εναντίον του Μακαρίου, τη στιγμή που υποτίθεται ότι ήταν σε κατοίκον περιορισμό από τη χούντα του Παπαδόπουλου.

Γράφει ο Άντρος Παυλίδης: «Υπάρχουν, εξ’ άλλου, στοιχεία που αποδεικνύουν ότι το ταξίδι που έκαμε ο Γρίβας τον Σεπτέμβριο τού 1971 από το Πόρτο Χέλι στην Κύπρο —με τη μεσολάβηση τού Ποταμιάνου— ήταν εν γνώσει της στρατιωτικής Κυβέρνησης των Αθηνών. Ακόμα, μέσω τρίτων, η Χούντα χρηματοδότησε την νέα επιχείρηση που άρχισε ο στρατηγός».

 

Απρίλιος 1971. Ο Γρίβας μιλά στο «Ακροπόλ» των Αθηνών
Απρίλιος 1971. Ο Γρίβας μιλά στο «Ακροπόλ» των Αθηνών

Στις ομιλίες του ζητούσε συνεχώς την απομάκρυνση του Μακαρίου από την εξουσία, με το δικαιολογητικό ότι ο Πρόεδρος στράφηκε προς το εφικτό, εγκαταλείποντας τον στόχο της ένωσης. Αυτό, κατά τον Γρίβα, συνιστούσε προδοσία.

Όλη αυτή η δραστηριότητα αποδεικνύει πως ο Γρίβας ουδέποτε ήρθε στην Κύπρο με στόχο να συνεργαστεί με τον Μακάριο για ανατροπή της χούντας, όπως λέει η γριβική προπαγάνδα.

 

Πυρ και μανία εναντίον του Μακαρίου

Όπως σημειώνει ο στενός του συνεργάτης Σπύρος Παπαγεωργίου «Από το 1967 μέχρι το 1971 o στρατηγός σε διάφορες ευκαιρίες τα έβαζε με τον Μακάριο, πού τον κατηγορούσε για «ανθενωτικό» και «εθνικό μειοδότη».

Επισημαίνει ακόμη ο Σπ. Παπαγεωργίου: «Είναι αλήθεια ότι σε ένα σημείο Μακάριος και Γρίβας βρίσκονταν σε απόλυτη ομοφωνία: ήταν και οι δυο θερμοί βασιλόφρονες. Ωστόσο, ο Μακάριος πού σαν υπεύθυνος χειριστής του Κυπριακού είχε πάντοτε την ανάγκη της Αθήνας, δεν μπορούσε να αρχίσει ένα αγώνα αυτού του είδους, όσο και αν μόλις συγκροτούσε την αντίθεση και την οργή του για το δικτατορικό καθεστώς. Άλλα, και ο Γρίβας δεν έκανε ποτέ καμμιά ενέργεια κατά τής Χούντας και ούτε πλησίασε φιλικά τον Μακάριο για να του ζητήσει μια κοινή προσπάθεια.

Αντίθετα, όλες οι διακηρύξεις του ήταν «πυρ και μανία» κατά του Μακαρίου, τον όποιο θεωρούσε αίτιο για όλα τα δεινά της Κύπρου. Σκοπός του ήταν να αναλάβει αγώνα για την Ένωση, ενώ ποτέ δεν είπε τί θα γίνει με τούς Τουρκοκυπρίους σέ περίπτωση δικής τους επιβολής πάνω στους ‘Ελληνοκύπριους».

Λίγες βδομάδες πριν την λαθραία αναχώρηση του για την Κύπρο, ο Γρίβας μίλησε στην Αθήνα σε συγκεντρώσεις κυπρίων φοιτητών.

Μιλώντας στους φοιτητές στον «Ορφέα» στις 4 Απριλίου 1971 αναφέρθηκε στον όρκο που είχε δώσει ο Μακάριος για την ένωση και τον κατηγόρησε ότι το 1959 ενώ «μια αυτοκρατορία εγονάτισεν» αυτοί που διαχειρίστηκαν τότε το Κυπριακό «έσπευσαν να συνθηκολογήσουν».

Επέρριψε την ευθύνη πρώτιστα τον Μακάριο και την κυβέρνηση Καραμανλή, που ήταν ξένοι προς τις θυσίες των Κυπρίων, όπως είπε και πρόσθεσε ότι αυτοί «εβιάζovτo να εισoρμήσoυv στο αιματόβρεκτo κυπριακό χωράφι και να το εκμεταλλευθούν προς ίδιον όφελος. Δεν κινδύνευσαν, δεν επόνεσαν, δεν είδov τας εκατόμβας μας. Έτσι πήραν όχι ό,τι εδικαιoύμεθα, αλλά ό,τι αρκούσε εις αυτούς τους ιδίους και ό,τι τους συνέφερε. Και αυτό το κάτι παρουσίασαν ως μόvov τότε “εφικτόv”

Ο Γρίβας θεωρούσε ότι οι εξελίξεις τον δικαίωσαν  ενώ δεν παρέλειψε να ειρωνευθεί και τις διεθνείς επαφές του Υπ. Εξωτερικών Σπ. Κυπριανού, λέγοντας ότι «οι εφευρέται τoυ “εφικτού” στερούνται και νοημοσύνης και αγνοούν την ψυχoλoγίαv της μάζης νομίζοντες ότι o voήμωv ελληνικός λαός είναι διατεθειμένος να τους ακολουθήσει εις τους φιλολογικούς οραματισμούς των και τας πoλιτικάς των ακρoβασίας.»

Ένωση ακόμη και με πόλεμο

Σε εκείνη την ομιλία του ο Γρίβας άφησε ακόμη να εννοηθεί ότι ο στόχος της ένωσης θα μπορούσε να επιτευχθεί και με πόλεμο: «Η Τουρκία είναι απαιτητική, απειλητική και ανέπτυξε προς τούτο έvτovov πρoπαγάvδαv εις όλας τας Ηπείρους. Μας λέγει: “Ή μου δίδετε εκείνο που ζητώ ή θα κάμω εισβολή εις Κύπρov, απειλή που κάθε τόσο ακoύoμεv από το 1963 χωρίς όμως να τολμά να την πραγματoπoιήση. (…) Αλλά υπoχωρoύμεv και ημείς οι οποίοι κοπανάμε συνεχώς ότι “το ζήτημα θα λυθή μόvov διά συνομιλιών και απoφεύγoμεv τον πόλεμον. Βάσις πάσης σκέψεως και εvεργείας μας είvαι vα διατηρήσωμεv καλήv γειτovίαv με σύμμαχov τηv Τoυρκίαv”. Και τα εθvικά μας δίκαια; Κι’ αυτά πάvε περίπατov; Δηλαδή “σφάξε με αγά μoυ v’ αγιάσω;” Τι περιμέvoμεv συvεπώς από μίαv τoιαύτηv τακτικήv φoβίας vα επιτύχωμεv και δι’ αυτό ακόμη τo “εφικτόv”, τo oπoίov συστατικώς καθoρίζεται από τηv καλήv διάθεσιv τωv Τoύρκωv;”»

Θεωρούσε μάλιστα ότι δεν υπήρχε ενδεχόμενο τουρκικής επέμβασης: «Οιαδήποτε απόπειρα αποβάσεως των Τούρκων εv Κύπρω θα εσήμαιvε δι’ αυτούς ένα Βατερλώ. Είμαι βέβαιος ότι οι τούρκοι εμπλόφαραv όταν ωμίλoυv περί αποβάσεως εις Κύπρov και ουδέποτε θα απεφάσιζov μίαν τoιαύτηv εvέργειαv. Η Κύπρος ήτo εv φρoύριov απόρθητov με στρατιωτικήv ηγεσίαv και στρατόv απoφασισμέvoυς vα απoθάvoυv. Και τoύτo, παρά τας δυσκoλίας ας αvτιμετώπισα τότε εκ μέρoυς της Κυπριακής Κυβερvήσεως και άλλωv ξέvωv παραγόvτωv».

Είναι φανερό από τις αναφορές το

Ο Γρίβας σε δράση ως αρχηγός της ΑΣΔΑΚ

υ ότι ζούσε στον δικό του κόσμο, μακριά από κάθε πραγματικότητα. Δικαιώνει επίσης όσους από τους συνεργάτες του δήλωναν ότι ο Γρίβας κατευθυνόταν από το συναίσθημα και τον φανατισμό και δεν διακατείχετο καθόλου από πολιτική κρίση.

Τα πρώτα κρησφύγετα, οργάνωση της ΕΟΚΑ Β

Ο Γρίβας σε δράση ως αρχηγός της ΑΣΔΑΚΌπως φάνηκε στη συνέχεια, οι ομιλίες του Γρίβα δεν ήταν καθόλου τυχαίες αλλά έδιναν το πράσινο φως για τη δημιουργία της ΕΟΚΑ Β.

Οι οπαδοί του στην Κύπρο άρχισαν να οργανώνουν εκδηλώσεις υποστήριξης της καθόδου του Γρίβα στο νησί με πρωταγωνιστές την Οργάνωση των Εφέδρων Αξιωματικών και την Κίνηση Εθνικής Αποκατάστασης Κύπρου (ΚΕΑΚ).

Των δηλώσεων Γρίβα και των συγκεντρώσεων υποστήριξης του συνόδευσε μια δημόσια συζήτηση στην Κύπρο με την εμπλοκή και του ίδιου του Γρίβα αλλά και του δικτάτορα Γ. Παπαδόπουλου ο οποίος προειδοποίησε ότι αν δεν σταματήσει η δημόσια συζήτηση θα λάβει «πικρά μέτρα».

Τα πρώτα κρησφύγετα

Παράλληλα με τις κινήσεις στο πολιτικό πεδίο, ξεκίνησε και η συγκρότηση ένοπλων ομάδων από τον Κροίσο Χριστοδουλίδη ο οποίος ήταν σε επαφή με ελλαδίτες αξιωματικούς της Ε.Φ., κυρίως των τεθωρακισμένων.

Παράλληλα άρχιζε και η ανόρυξη κρησφυγέτων στην οροσειρά του Πενταδακτύλου. Αυτό ομολόγησε μετά τη σύλληψη του ο άνθρωπος που ήταν υπεύθυνος γι’ αυτές τις ενέργειες, ο Ανδρέας Γ. Δράκος. Μετά τη σύλληψη του οδηγήθηκε στον Μακάριο και του είπε για τις ενέργειες αλλά και για την στρατολόγηση ανδρών από τον Γρίβα. Είπε επίσης ότι έπαιρνε εντολές από τον Φώτη Παπαφώτη.

 

Ο εφοπλιστής Ανδρέας Ποταμιάνος, οικονομικός χορηγός του Γρίβα
Ο εφοπλιστής Ανδρέας Ποταμιάνος, οικονομικός χορηγός του Γρίβα

Το φθινόπωρο του ’70 βρέθηκε και χώρος για το κρησφύγετο του Γρίβα που ήταν το σπίτι της Διάνας Μαύρου στο κέντρο της Λεμεσού.

Ο Κροίσος Χριστοδουλίδης ανέφερε στην κατάθεση του για τον Φάκελο της Κύπρου ότι η δράση του Γρίβα στην Κύπρο δε θα ήταν πολιτική, αλλά θα εκινείτο περισσότερο στο πλαίσιο μυστικής στρατιωτικής οργάνωσης. Ο Γρίβας, αναφέρει, είχε ζητήσει την ετοιμασία μυστικού κρησφύγετου στο οποίο θα διέμενε. Η αναχώρησή του από την Αθήνα δε θα γινόταν από την κανονική οδό, θα επραγματοποιείτο μυστικά με πλοιάριο, το οποίο θα κατάπλεε στην Κύπρο, σε περιοχή την οποία θα γνώριζαν μόνο μερικά άτομα που θα αποτελούσαν την ομάδα παραλαβής του.

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy