Από τη χούντα στο πραξικόπημα του1974 (Μέρος 14ο)

Μέσα στις συνθήκες που περιγράψαμε στα προηγούμενα σημειώματα, ιδιαίτερα στα τρία τελευταία, ο Γρίβας πραγματοποιεί την απόφαση του για να έρθει μυστικά στην Κύπρο.

Όπως κατέθεσε στην Επιτροπής για τον Φάκελο της Κύπρου της Κυπριακής Βουλής ο συνεργάτης του Γρίβα Κροίσος Χριστοδουλίδης, ο Γρίβας δεν θα ερχόταν για πολιτική αλλά για στρατιωτική δράση.[1]

Η αναχώρησή του από την Αθήνα δε θα γινόταν από την κανονική οδό, θα επραγματοποιείτο μυστικά με πλοιάριο, το οποίο θα κατάπλεε στην Κύπρο, σε περιοχή την οποία θα γνώριζαν μόνο μερικά άτομα που θα αποτελούσαν την ομάδα παραλαβής του.

Το πλοιάριο με το οποίο θα έφθανε μυστικά στην Κύπρο φρόντισε να εξασφαλίσει ο εφοπλιστής Α. Ποταμιάνος, όπως ακριβώς είχε συμβεί και κατά τη μυστική του άφιξη στην Κύπρο το καλοκαίρι του 1964. Αναχώρησε από το Πόρτο Χέλι στις 28 Αυγούστου 1971 με προορισμό την Κύπρο. Στο ταξίδι προς την Κύπρο το Γ. Γρίβα συνόδευε ο Κοσμάς Μαστροκόλιας.

Σύμφωνα δε με τον Νίκο Κακαουνάκη, το πλοιάριο που μετέφερε τον Γρίβα, είχε κυβερνήτη τον Τουρκοκύπριο Αλή Ντανά[2]. Η πληροφορία αυτή δεν διαψεύστηκε ποτέ.

Άγνωστο το σημείο αποβίβασης του Γρίβα

Ο Γρίβας κράτησε μυστικό το σημείο στο οποίο θα αποβιβαζόταν.

Τις λεπτομέρειες άφιξης, καθώς και το ακριβές σημείο αποβίβασης γνώριζε μόνο ένα στενός πυρήνας με επικεφαλής τον Λευτέρη Παπαδόπουλο ο οποίος ήταν και ο υπεύθυνος της παραλαβής τους.

Ο Γρίβας έφτασε στον κόλπο Πισσουρίου το βράδυ της 1ης Σεπτεμβρίου 1971. Σημειώνεται ότι η περιοχή στην οποία αποβιβάστηκε, ήταν έδαφος των Βρετανικών Βάσεων.

Τον παρέλαβαν ο Λ. Παπαδόπουλος, ο Κώστας Παπασταύρου και ο Στέλιος Στυλιανού[3] και τον μετέφεραν σε κρησφύγετο στη Λεμεσό.

Σύμφωνα με τον Παναγιώτη Παπαδημήτρη, είχαν καθοριστεί τρεις περιοχές αποβίβασης του Γρίβα.

Η πρώτη ήταν τρία σημεία στην περιοχή Πισσουρίου. Η δεύτερη περιοχή, αν η αποβίβαση στα τρία αυτά σημεία δεν γινόταν δυνατή για οποιοδήποτε λόγο, ήταν εκείνη της Λάρας και πιο συγκεκριμένα η ακτή κοντά στην Ιερόνησο, λίγα μίλια από τον Ακάμα.

Και εδώ θα περίμενε μια ομάδα παραλαβής.

Τέλος υπήρχε και τρίτη εκλογή. Ο Μιχαήλ Καλογερόπουλος- Διάκος θα περίμενε με το πλοιάριο του σε απόσταση ενενήντα μίλια από τον Ακάμα για να παραλάβει τον Στρατηγό και να τον αποβιβάσει στην περιοχή Τηλλυρίας και συγκεκριμένα στο Βουνί. Το σημείο του ραντεβού είχε ορισθεί ακριβώς πάνω στην ευθεία γραμμή Ρόδου- Ακρωτηρίου Αρναούτη.[4]

Η ομάδα Ιωαννίδη γνώριζε για την έλευση του Γρίβα

22184735_10211553088696283_1341407403_nΗ γριβική και φιλογριβική παράταξη υποστηρίζουν μέχρι σήμερα ότι ο Γρίβας απέδρασε από το σπίτι του στο Χαλάνδρι, ξεγέλασε τη χούντα και έφυγε μυστικά για την Κύπρο.

Σύμφωνα με το Πόρισμα της Κυπριακής Βουλής, αυτό δεν φαίνεται να ευσταθεί αφού «οι Α. Ποταμιάνος, Κ. Μαστροκόλιας[5] και τα αδέλφια Σκλαβενίτη (Γιάννης και Αθανάσιος[6]), άτομα τα οποία, όπως έχει επιβεβαιωθεί, ήσαν έμπιστοι συνεργάτες του δικτάτορα Δ. Ιωαννίδη» και όπως κατέθεσε ο Σταύρος Σταύρου Σύρος, αυτοί οι άνθρωποι ήταν «στενοί και έμπιστοι συνεργάτες του Γ. Γρίβα».[7]

Ως εκ τούτου, προστίθεται στο Πόρισμα, είναι απίθανο η χούντα (τουλάχιστον η ομάδα Δ. Ιωαννίδη) να αγνοούσε αυτούς τους σχεδιασμούς.

Σημαντικές είναι οι μαρτυρίες προς την επιτροπή ότι κατά το τελευταίο χρονικό διάστημα πριν τη διαφυγή του Γρίβα υπήρξε σταδιακή μείωση των μελών της αστυνομικής φρουράς στην οικία του στο Χαλάνδρι, γεγονός που ενισχύει την άποψη της διευκόλυνσης της προγραμματισμένης φυγής του.

Επίσης, το ότι αμέσως μετά την άφιξή του στην Κύπρο ο Γ. Γρίβας έτυχε άμεσης υποστήριξης από τους Ελλαδίτες αξιωματικούς που υπηρετούσαν τόσο στην ΕΦ όσο και στην ΕΛΔΥΚ.

Εκείνο που δεν έχει εξακριβωθεί είναι κατά πόσον για τη διαφυγή του Γρίβα γνώριζε ο δικτάτορας Παπαδόπουλος.

Τα μέχρι στιγμής δεδομένα δείχνουν ότι ενήμερη ήταν περισσότερο η ομάδα Ιωαννίδη παρά η ομάδα του Παπαδόουλος. Ο ίδιος ο δικτάτορας δήλωνε άγνοια.

Ο υφυπ. Εξωτερικών της χούντας Ξανθόπουλος Παλαμάς έγραψε ότι όταν ενημερώθηκε το υπουργείο του, ο δικτάτορας τον διαβεβαίωσε ότι δεν γνώριζε τίποτε και ότι ο Γρίβας και η ομάδα του έδρασαν συνωμοτικά.[8]

Ο τότε αρχηγός του ΓΕΕΦ αντιστράτηγος Χαραλαμπόπουλος έλεγε πως «τον Γρίβα ο Ιωαννίδης τον παρέσυρε να κατέβει κάτω [στην Κύ¬προ], με ψεύτικες υποσχέσεις».[9]

Παράλληλα, ο αυλάρχης του βασιλιά Κωνσταντίνου, ο Λεωνίδας Παπάγος κατέγραψε ότι ο μετέπειτα υπουργός Εξωτερικών Φαίδων Καβαλλιεράτος, του είχε πει ότι ο Παπαδόπουλος επανειλημμένα του είχε δηλώσει ότι δεν είχε ανάμιξη στην αποστολή του Γρίβα στην Κύπρο.[10]

Ωστόσο ο Παν. Παπαδημήτρης σημειώνει ότι «θα μπορούσε να λεχθεί ότι η χούντα γνώριζε τα σχέδια του πρώην αρχηγού της ΕΟΚΑ και σιώπησε ή δεν αντέδρασε.»[11]

Ο Μακάριος πληροφορείται για τον Γρίβα

19578367_10211553089776310_1718301651_nΤην είδηση ότι ο Γρίβας βρισκόταν ήδη στην Κύπρο τη δημοσίευσε πρώτη η απογευματινή εφημερίδα «Μεσημβρινή» την επομένη της άφιξης του, στις 2 Σεπτεμβρίου, ενώ έγινε πρώτη είδηση σε όλες τις εφημερίδες στις 3 Σεπτεμβρίου.

Ο ίδιος ο Μακάριος πήρε την πληροφορία για την άφιξη του Γρίβα την 1η Σεπτεμβρίου κι ενώ προέδρευε συνεδρίας του Υπουργικού Συμβουλίου.

Διέκοψε τη συνεδρία και συναντήθηκε με τον Σωκράτη Ηλιάδη, στενό φίλο και συνεργάτη του στρατηγού Γρίβα.

Ο Μακάριος είχε από προηγουμένως ασαφείς πληροφορίες για τις προθέσεις του Γρίβα και όταν γνώσθηκε ότι εξαφανίστηκε από την Αθήνα, τότε κατάλαβε ότι αυτός είχε έρθει στην Κύπρο.

Όλα αυτά γίνονταν μία μέρα πριν ο Μακάριος μεταβεί στην Αθήνα για συνομιλίες με τον Γεώργιο Παπαδόπουλο. Εκεί θα συζητούσε με τον δικτάτορα τόσο τις προτάσεις του Παπαδοπούλου που θα υπέβαλλε στους Τούρκους όσο και η αξίωση του για το προβάδισμα των Αθηνών.

Ο Μακάριος τώρα ήταν βέβαιος ότι ο Γρίβας βρισκόταν στην Κύπρο και θα συζητούσε κι αυτό το θέμα στην Αθήνα.

Την επομένη, όταν ρωτήθηκε από δημοσιογράφους αν γνωρίζει για την άφιξη του Γρίβα η απάντηση του Μακαρίου ήταν ότι δεν αποκλείει αυτό το ενδεχόμενο. «Μας ενδιαφέρει απλώς να μην εξαφανισθή… Ελπίζω ότι ο Στρατηγός θα ανευρεθή σώος και υγιής», πρόσθεσε ο Μακάριος.

Ερωτηθείς αν υπάρχει ταυτότητα απόψεων μεταξύ του ιδίου και του Γρίβα, ο Μακάριος απάντησε: «Από τας κατά καιρούς δηλώσεις του δεν αντιλαμβάνομαι ότι υπάρχει ταυτότης αντιλήψεων».

Είπε ακόμη ότι την εξαφάνιση του την πληροφορήθηκε προ διημέρου από την Αθήνα.

Παρά τα όσα δήλωνε ο Μακάριο, κατά βάθος πίστευε ή καλύτερα γνώριζε ότι η παρουσία του Γρίβα στην Κύπρο, «θα του δημιουργούσε προβλήματα πολύ περισσότερα από εκείνα που θα τον βοηθούσε να λύσει. Η συνεργασία τους στο παρελθόν δεν είχε αποδειχθεί καρποφόρος. Αντίθετα είχαν έλθει επανειλημμένα σε σύγκρουση. Ασφαλώς και αυτή τη φορά θα συνέβαινε το ίδιο, εφ’ όσο ο Στρατηγός διαφωνούσε ριζικά και καταδίκασε ανοικτά την πολιτική του Μακαριωτάτου.

Την ίδια γνώμη είχε και ο Πρόεδρος της Βουλής Γλαύκος Κληρίδης και την είπε όταν κλήθηκε να καταθέσει σαν μάρτυρας κατηγορίας στην δίκη του Φώτη Παπαφώτη στις 9 Αυγούστου, τρεις εβδομάδες πριν από την άφιξη του Γρίβα.

Σ’ αυτή τη δίκη ο δικηγόρος του Παπαφώτη υπέβαλε στον Κληρίδη το ερώτημα αν ο Γρίβας εξακολουθεί να αποτελεί για μια μεγάλη μερίδα του Κυπριακού λαού εθνικό κεφάλαιο.

Ο Γλαύκος Κληρίδης απάντησε: «Δεν ανήκω στη μερίδα που εξακολουθεί να θεωρεί τον Γρίβα σαν εθνικό κεφάλαιο. Μια μερίδα υπάρχει, αλλά δεν μπορώ να πω αν είναι μεγάλη ή μικρή. Η μερίδα αυτή πιστεύει και σέβεται τις υπηρεσίες του στρατηγού στον στρατιωτικό τομέα».[12]

[1] Βουλή των Αντιπροσώπων, «Πόρισμα για τον Φάκελο της Κύπρου» σελ. 63.

[2] Ν. Κακαουνάκη, «2650 μερόνυχτα συνομωσίας, σελ. 135.

[3] Βουλή των Αντιπροσώπων, «Πόρισμα για τον Φάκελο της Κύπρου» σελ. 63.

[4] Αρχείο Παν. Παπαδημήτρη, http://www.papademetris.net, SXEDIO.M21.

[5] Ο Κοσμάς Μαστροκόλιας το Μάρτιο του 1974 απελάθηκε από την Κύπρο με απόφαση της κυβέρνησης, λόγω της ύποπτης δραστηριότητας την οποία ανέπτυσσε στην Κύπρο, καθώς και της εμπλοκής του στην επιχείρηση απομάκρυνσης του Γ. Καρούσου, που ήταν ο υπαρχηγός της ΕΟΚΑ Β μέχρι το θάνατο του Γρίβα..

[6] Ο Αθανάσιος Σκλαβενίτης μετά το θάνατο του Γρίβα ανέλαβε για κάποια περίοδο την ηγεσία της ΕΟΚΑ Β’, την οποία και καθοδηγούσε από την Αθήνα.

[7] Καταθέσεις Κίκη Κωνσταντίνου, 4.9.2008, σελ. 58-59, Ελένης Γεωργιάδου, 12.11.2008, σελ. 36, Σταύρου Σταύρου-Σύρου, 17.6.2009, σελ. 94-98.

[8] Παλαμάς Χ. Ξανθόπουλος, «Διπλωματικό τρίπτυχο», σελ. 236.

[9] Χαρ. Χαραλαμπόπουλος, «Περιμένοντας τον Αττίλα», σελ. 157.

[10] Παπάγος Αλ. Λεωνίδας, «Σημειώσεις 1967-1977» σελ. 486.

[11] Αρχείο Παν. Παπαδημήτρη, http://www.papademetris.net, SXEDIO.M21.

[12] Βλ. στο ίδιο.

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy