Από τον Μακάριο στο σήμερα

Επιμέλεια: Νικόλα Νικόλα

Στήνονται σήμερα, 28 του Γενάρη, οι κάλπες για τη 13η εκλογή Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, με εννέα υποψηφίους να διεκδικούν το πόστο και με το δεύτερο γύρο να είναι προγραμματισμένος για τις 4 του Φλεβάρη.

Υποψήφιοι είναι ο νυν Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης, που προέρχεται και στηρίζεται από τον ΔΗΣΥ (υποστηρίζεται και από το Κόμμα των Ζώων), ο ανεξάρτητος Σταύρος Μαλάς που υποστηρίζεται από το ΑΚΕΛ, ο Νικόλας Παπαδόπουλος, πρόεδρος του ΔΗΚΟ (υποστηρίζεται από ΕΔΕΚ, Αλληλεγγύη και Κίνημα Οικολόγων), ο Γιώργος Λιλλήκας, πρόεδρος της «Συμμαχίας Πολιτών», ο Χρίστος Χρίστου, πρόεδρος του ΕΛΑΜ, που κατά την παραδοχή του πρόκειται για παράρτημα της «Χρυσής Αυγής» (δηλαδή της υπόδικης στην Ελλάδα νεοναζιστικής εγκληματικής οργάνωσης), ο Μιχάλης Μηνά, πρόεδρος της «Οργάνωσης Αγωνιστών Δικαιοσύνης», ο Ανδρέας Ευστρατίου, ο Χριστάκης Καπηλιώτης και ο Χάρης Αριστείδου.

Στις προηγούμενες 12 προεδρικές εκλογές στήθηκαν κάλπες εννέα φορές, με τέσσερις Προέδρους να εκλέγονται από τον α’ γύρο και πέντε να κερδίζουν την προεδρία σε δεύτερο γύρο.
Με την ευκαιρία της σημερινής εκλογικής διαδικασίας, ετοιμάσαμε ένα αφιέρωμα με μια σύντομη αναδρομή στις προηγούμενες Προεδρικές.

1959: O Μακάριος πρώτος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας

Οι πρώτες προεδρικές εκλογές διενεργήθηκαν βάσει των συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου του Φλεβάρη του 1959, πριν την επίσημη ανακήρυξη ανεξαρτησίας της Κυπριακής Δημοκρατίας στις 16/8/1960. Οι κάλπες στήθηκαν στις 13 του Δεκέμβρη του 1959 μόνο στην ε/κ κοινότητα, αφού στο πόστο του Αντιπροέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας εκλέγηκε άνευ ανθυποψηφίου ο Φαζίλ Κιουτσιούκ.


Στη σκληρή εκλογική αντιπαράθεση των προεδρικών εκλογών του 1959, τις οποίες κέρδισε ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ’ με 66,29%, βρέθηκαν αντιμέτωποι οι υποστηρικτές των συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου και οι αντίπαλοι των συμφωνιών με υποψήφιο τον Ιωάννη Κληρίδη. Ο Ι. Κληρίδης είχε υποστηριχθεί από το ΑΚΕΛ το 1943 στις δημοτικές εκλογές χωρίς επιτυχία. Εξελέγη όμως δήμαρχος Λευκωσίας το 1946 με την υποστήριξη του ΑΚΕΛ, κερδίζοντας τον Θεμιστοκλή Δέρβη (διορισμένος από τους αποικιοκράτες δήμαρχος το 1926-1943 και εκλεγμένος δήμαρχος τις περιόδους 1943-46 και 1949-59).

Παράγοντες της δημοκρατικής δεξιάς (όπως ο Ι. Κληρίδης) και της αντικομμουνιστικής δεξιάς (όπως ο Δέρβης), οι οποίοι είχαν αποκλειστεί από το νέο δεξιό πολιτικό σχήμα που δημιουργήθηκε από μέλη της ΕΟΚΑ (που αποτελούσαν νεότερη γενιά της δεξιάς) και οι οποίοι διαφωνούσαν με τις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου, δημιούργησαν τη «Δημοκρατική Ένωση» υπό την ηγεσία Ι. Κληρίδη και Δέρβη (που ήταν ηγέτης του ΚΕΚ – «Κυπριακόν Εθνικόν Κόμμα» 1943-1959). Μετά την άρνηση του Μακαρίου για εκλογική συμφωνία με το ΑΚΕΛ (που του ζητούσε να δουλέψει για την ενότητα του κυπριακού λαού και την ολοκλήρωση της ανεξαρτησίας, αντί της κουτσουρεμένης των συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου), το κόμμα υποστήριξε, όπως και η «Δημοκρατική Ένωση», τον Ι. Κληρίδη.

Ο Μακάριος υποστηρίχθηκε από το «Ενιαίο Δημοκρατικό Μέτωπο Αναδημιουργίας» (ΕΔΜΑ) που ιδρύθηκε τον Απρίλη του 1959 από μέλη της ΕΟΚΑ και είχε χαιρετιστεί τόσο από τον Μακάριο όσο κι από τον Γρίβα. Από το ΕΔΜΑ που μετεξελίχθηκε το 1960 σε «Πατριωτικό Μέτωπο» με επικεφαλής τον Γλαύκο Κληρίδη (γιο του Ι. Κληρίδη, που όμως το 1959 στήριξε τον Μακάριο), προήλθαν όλα τα υπόλοιπα κόμματα πλην του ΑΚΕΛ και πολιτικοί που κυριάρχησαν τις επόμενες δεκαετίες στην πολιτική σκηνή.

Ας δούμε τι έγραψε για τις πρώτες προεδρικές εκλογές ο τότε Γ.Γ. της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ, Εζεκίας Παπαϊωάννου, στο βιβλίο «Ενθυμήσεις από τη ζωή μου», όπου χαρακτηρίζει αρνητικό στοιχείο την υποστήριξη Κληρίδη από ακροδεξιούς: «(…) Ήταν μια σύντομη απάντηση με την οποία ο Μακάριος απέρριπτε την πρόταση του ΑΚΕΛ, χωρίς όμως να μας δώσει τους λόγους ή να κάμει οποιεσδήποτε αντιπροτάσεις. (…) Ο κ. Γιάννης Κληρίδης αποδέχτηκε την πρόταση του ΑΚΕΛ κι έτσι το ΑΚΕΛ αποφάσισε να στηρίξει την υποψηφιότητά του. (…)

Η υποστήριξη της υποψηφιότητας του κ. Κληρίδη από γριβικούς και ακροδεξιούς παράγοντες, όπως τον Δέρβη και τον Πολύκαρπο Ιωαννίδη από τη μια, και του ΑΚΕΛ από την άλλη, ήταν αφύσικο πράγμα. (…) Αν ο Μακάριος αποδεχόταν την πρόταση του ΑΚΕΛ, θα εκλεγόταν ομόφωνα από το λαό και έτσι πολλά πράγματα που λέχθηκαν κατά την προεκλογική περίοδο θα αποφεύγονταν». Παράλληλα ο Ε. Παπαϊωάννου σημειώνει ότι ο Μακάριος εκπλάγηκε από το υψηλό ποσοστό εναντίον του (32,92%), αφού περίμενε μόνο 10% να ψηφίσει Κληρίδη. Ο Γ.Γ. του ΑΚΕΛ στο βιβλίο του σημειώνει ότι από το βράδυ των εκλογών ο Μακάριος διακήρυξε εκείνα που του είχε προτείνει το ΑΚΕΛ…

1968: Συντριπτική επανεκλογή Μακαρίου

Λόγω της έκρυθμης κατάστασης των διακοινοτικών συγκρούσεων και της τουρκικής επιθετικότητας του 1963-64 και την αποχώρηση των Τ/κ από τα όργανα της Κυπριακής Δημοκρατίας, η Βουλή με ψήφισμα παρέτεινε κατά δύο έτη τη θητεία του Μακαρίου στην Προεδρία και δεν έγιναν εκλογές το 1965.

Τελικά οι προεδρικές εκλογές έγιναν στις 25 του Φλεβάρη του 1968. Ο Τάκης Ευδόκας του «Δημοκρατικού Εθνικού Κόμματος» (ΔΕΚ), που υποστήριζε την Ένωση με την Ελλάδα, ήταν ο ανθυποψήφιος του Μακαρίου το 1968. Με τον Μακάριο να επαγγέλλεται πλέον το εφικτό έναντι του ευκταίου και να στηρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία αντί της Ενωσης, ο Πρόεδρος με τη στήριξη του «Πατριωτικού Μετώπου» και του ΑΚΕΛ επανεκλέγηκε με το συντριπτικό 96,26%. Από την αντιπαράθεση του 1968 έμεινε γνωστό το «γιαούρτωμα» του Ευδόκα από μακαριακούς, αλλά όχι και ο λόγος που το προκάλεσε: Τα έντονα υβριστικά συνθήματα κατά του Προέδρου Μακαρίου.

Ένα χρόνο μετά τις Προεδρικές το μακαριακό «Πατριωτικό Μέτωπο» χωρίστηκε σε κόμματα λίγο πριν τις βουλευτικές του 1970, που έγιναν με το πλειοψηφικό σύστημα. Σε εκείνες τις εκλογές έλαβαν: AKEΛ 39,8% και 9 έδρες, «Ενιαίον Κόμμα της Εθνικόφρονος Παρατάξεως» των Γλ. Κληρίδη, Πολύκαρπου Γιωρκάτζη και Τάσσου Παπαδόπουλου 25,5% και 15 έδρες, «Προοδευτικό Μέτωπο» (που αποτελείτο από την «Προοδευτική Παράταξη» που ίδρυσε ο Ανδρέας Αζίνας με πρόεδρο τον Οδυσσέα Ιωαννίδη και το «Προοδευτικό Κόμμα» του Νίκου Σαμψών) 17,9% και 7 έδρες, ΕΔΕΚ του Βάσου Λυσσαρίδη 13,4% και 2 έδρες και ΔΕΚ 9,8% και καμία έδρα.

Ο Σαμψών από ένθερμος υποστηρικτής του Μακαρίου έγινε αργότερα ένθερμος υποστηρικτής της Χούντας και της ΕΟΚΑ Β’.

Στις βουλευτικές εκλογές του 1976 το ΔΕΚ συνεργάστηκε με τον Δημοκρατικό Συναγερμό (ΔΗΣΥ), που είχε ιδρύσει τότε ο Κληρίδης προς αντικατάσταση του «Ενιαίου», στελέχη του οποίου είχαν εμπλοκή στο προδοτικό πραξικόπημα. Στο ΔΗΣΥ είχαν ενσωματωθεί το 1976 και τα κόμματα του «Προοδευτικού Μετώπου», που επίσης ήταν στιγματισμένα από την εμπλοκή στο πραξικόπημα. Μάλιστα ο Σαμψών αποτέλεσε τον «πρόεδρο» που ανέλαβε παράνομα τη θέση του νόμιμα εκλεγμένου Προέδρου Μακαρίου στην πραξικοπηματική κυβέρνηση, ενώ ο Ιωαννίδης είχε διοριστεί «υπουργός».

Το 1977 και το ΔΕΚ ενσωματώθηκε στο ΔΗΣΥ που είχε στεγάσει πραξικοπηματίες και στελέχη της ΕΟΚΑ Β’.

Η κάθοδος γριβικού υποψηφίου το 1973 θα διέψευδε τους ακροδεξιούς μύθους

Η ακροδεξιά παράταξη στράφηκε στην τρομοκρατική δράση υπό την ΕΟΚΑ Β’ και τον Γρίβα, υλοποιώντας τις μεθοδεύσεις των ιμπεριαλιστών και ανοίγοντας το δρόμο στην κατοχή. Μετά την πανωλεθρία του 1968, επέλεξε να μην κατεβάσει υποψήφιο το 1973, αφού με το πενιχρό ποσοστό που θα συγκέντρωνε θα αποκαλυπτόταν ο μύθος που προωθούσε η ακροδεξιά περί «διχασμού» και «μοιρασμένου λαού» ενώ στην πραγματικότητα αποτελούσαν θλιβερή μειοψηφία. Ο Μακάριος επανεκλέγηκε έτσι άνευ ανθυποψηφίου και δεν στήθηκαν κάλπες στις 18/2/1973. Το 1974 συντελέστηκε το δίδυμο ΝΑΤΟϊκό έγκλημα του προδοτικού πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολής.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το 1973 υπήρξε αλλαγή και στην Αντιπροεδρία. Παρά την αποχώρηση των Τ/κ από τους θεσμούς της Κυπριακής Δημοκρατίας, συνέχισαν να προκηρύσσουν εκλογές για Αντιπρόεδρο της Δημοκρατίας. Ο Κιουτσιούκ διατηρούσε τον τίτλο μέχρι το 1973 και επεδίωκε να επανεκλεγεί. Παρ’ όλ’ αυτά λογάριαζε χωρίς τον Ραούφ Ντενκτάς (για χρόνια δεξί χέρι του Κιουτσιούκ στην τ/κ δεξιά) και την Τουρκία. Ο Κιουτσιούκ κλήθηκε στην Άγκυρα όπου εξαναγκάστηκε να αποσυρθεί από τη διεκδίκηση επανεκλογής, αφού η Τουρκία είχε επιλέξει τον σκληρότερο Ντενκτάς, που ήλεγχε και τις σοβινιστικές παραστρατιωτικές ομάδες. Και πάλι όμως υπήρξε ενδιαφέρον από τον Αχμέτ Μιτχάτ Μπερμπέρογλου (που το 1970 είχε ιδρύσει το Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα), ο οποίος απέσυρε την υποψηφιότητά του μετά από απειλές κατά της ζωής του στην τουρκική πρεσβεία και κατ’ οίκον περιορισμό του από σοβινιστές ενόπλους.

O Σπύρος Κυπριανού στην προεδρία άνευ κάλπης

Με το θάνατο του Μακαρίου στις 3/8/1977, ο τότε Πρόεδρος της Βουλής, Σπύρος Κυπριανού, του ΔΗΚΟ, ανέλαβε βάσει συντάγματος τα καθήκοντα Προέδρου για 45 μέρες. Σε σύσκεψη των ηγετών των κοινοβουλευτικών κομμάτων (ΔΗΚΟ, ΑΚΕΛ, ΕΔΕΚ) και του ΔΗΣΥ αποφασίστηκε όπως στις αναπληρωματικές προεδρικές εκλογές που είχαν προγραμματιστεί στις 10/9/1977 να μην υπάρξει άλλη υποψηφιότητα, πέραν του Κυπριανού (ηγέτης της Δημοκρατικής Παράταξης, η οποία μετονομάστηκε σε Δημοκρατικό Κόμμα – ΔΗΚΟ).

Έτσι ο Σπύρος Κυπριανού παρέμεινε στην προεδρία για το υπόλοιπο της θητείας του εκλιπόντος Μακαρίου μέχρι τον Φλεβάρη του 1978. Χωρίς κάλπες και άνευ ανθυποψηφίου εκλέγηκε σε δική του θητεία Πρόεδρος ο Κυπριανού το 1978.

Οι εκλογές προκηρύχθηκαν για τις 5/2/1978 και αναμενόταν να αντιπαρατεθούν ο Κυπριανού και ο Γλαύκος Κληρίδης του ΔΗΣΥ. Εν τέλει ο Κληρίδης δεν υπέβαλε υποψηφιότητα εν μέσω πολιτικής αναταραχής από την απαγωγή του γιου του Προέδρου, Αχιλλέα Κυπριανού, η οποία αργότερα αμφισβητήθηκε.

1983: Μίνιμουμ πρόγραμμα και επανεκλογή Κυπριανού με 56,54%

Τελικά ο Σπύρος Κυπριανού κέρδισε και στις κάλπες την προεδρία στις 13/2/1983. Προεδρικές κάλπες στήθηκαν μετά από 15 χρόνια. Από το 1982 το ΑΚΕΛ συμφώνησε με το ΔΗΚΟ κυβερνητικό πρόγραμμα συνεργασίας, το γνωστό «Μίνιμουμ Πρόγραμμα» της Δημοκρατικής Συνεργασίας, που έφερε για πρώτη φορά υπουργούς από τον ευρύτερο αριστερό χώρο, χωρίς το ΑΚΕΛ να είναι συμπολίτευση. Ο Κυπριανού επικράτησε στις εκλογές με 56,54% κερδίζοντας τον Κληρίδη του ΔΗΣΥ και τον Λυσσαρίδη της ΕΔΕΚ.

Από το βράδυ της νίκης της Δημοκρατικής Συνεργασίας, όπως κατέγραψε ο Εζεκίας Παπαϊωάννου, ο Πρόεδρος Κυπριανού προσπάθησε να αποστασιοποιηθεί από το ΑΚΕΛ, αρνούμενος αρχικά την κοινή παρουσία των δύο ηγετών ενώπιον του κόσμου που πανηγύριζε. Εν τέλει Εζεκίας και Σπύρος μίλησαν μαζί στο πλήθος στην Πλατεία Ελευθερίας, αλλά, όπως σημειώνει στο «Ενθυμήσεις από τη ζωή μου» ο τότε Γ.Γ. του ΑΚΕΛ, «η παρέμβαση ότι ο Πρόεδρος Κυπριανού δεν θα μιλούσε μαζί με τον Γ.Γ. του ΑΚΕΛ είχε την έννοια ότι τώρα που βγήκαμε δεν σας χρειαζόμαστε εσάς του ΑΚΕΛ»…

Ο Κυπριανού κατήγγειλε μονομερώς το «Μίνιμουμ Πρόγραμμα» στις 22/12/1984.

Τον Κληρίδη στις Προεδρικές του 1983 στήριξε η ΝΕΔΗΠΑ του Αλέκου Μιχαηλίδη που είχε φύγει από το ΔΗΚΟ το 1980. Αργότερα η ΝΕΔΗΠΑ ενσωματώθηκε στο ΔΗΣΥ.

Επίσης το 1980 είχε ιδρυθεί και το ΠΑΜΕ του Χρυσόστομου Σοφιανού, Υπουργού του Μακαρίου και του Κυπριανού, που στήριξε τον Λυσσαρίδη προτού εξαφανιστεί από την πολιτική ζωή, αν και ο ίδιος ο Σοφιανός διετέλεσε από το 1993 σύμβουλος του Κληρίδη στο Προεδρικό… Το τρίτο από τα κόμματα που ιδρύθηκαν το 1980 και απέτυχαν να μπουν στη Βουλή το 1981 ήταν η «Ένωση Κέντρου» του Τάσσου Παπαδόπουλου, η οποία στις προεδρικές εκλογές του 1983 πολέμησε την υποψηφιότητα Κυπριανού, έμμεσα ενισχύοντας τον Κληρίδη.

1988: Ο Γιώργος Βασιλείου κάνει την έκπληξη

Ενώπιον των εκλογών του 1988 το ΑΚΕΛ, αφού εξέτασε κι άλλες επιλογές, κάνει την έκπληξη επιλέγοντας ένα άγνωστο στο χώρο της πολιτικής πρόσωπο, τον Γιώργο Βασιλείου, που έχει χαρακτηριστεί ως ο μόνος «τεχνοκράτης» Πρόεδρος. Ο Βασιλείου προερχόταν από οικογένεια με σημαντική δράση στην ανοικοδόμηση του ΚΚΚ-ΑΚΕΛ.




Με νέο επικοινωνιακό προφίλ, σε αντιπαράθεση με τους ανθυποψηφίους του, ο Βασιλείου κάνει την έκπληξη και εκλέγεται ως ανεξάρτητος Πρόεδρος με τη στήριξη του ΑΚΕΛ και του «Κόμματος Φιλελευθέρων» του Νίκου Ρολάνδη. Στις 14 του Φλεβάρη του 1988 ο Κληρίδης του ΔΗΣΥ (33,32%) και ο Βασιλείου (30,11%) περνούν στο β’ γύρο αφήνοντας εκτός τον Πρόεδρο Κυπριανού του ΔΗΚΟ (παρά την ενίσχυση με την «Ένωση Κέντρου»), τον Λυσσαρίδη της ΕΔΕΚ και τον ανεξάρτητο Θράσο Γεωργιάδη.




Την Κυριακή 21/2/1988 ο Βασιλείου με τη στήριξη και της ΕΔΕΚ κέρδισε τον Κληρίδη με 51,63%. Η εκλογή του Βασιλείου έκλεισε ένα μεγάλο κύκλο στην πολιτική ζωή του τόπου και άνοιξε το δρόμο για τον εκσυγχρονισμό του πολιτικού συστήματος και του κράτους. Η εκλογή Βασιλείου επούλωσε τις πληγές στο ΑΚΕΛ από την ήττα στις βουλευτικές του 1985, αν και δύο μήνες αργότερα (10/4/1988) έφυγε από τη ζωή ο ιστορικός Γ.Γ. της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ από το 1949, Εζεκίας Παπαϊωάννου.

1993: Ανατροπή από Κληρίδη με θάψιμο «Ιδεών Γκάλι»

Με όπλο την πρωτοποριακή προεδρία του ως πρώτος μη κομματικός Πρόεδρος, ο Βασιλείου επαναδιεκδίκησε το πόστο το 1993 εξασφαλίζοντας το πανίσχυρο 44,15% στον α’ γύρο της 7ης του Φλεβάρη του 1993. Το 1993 ο Βασιλείου, έχοντας τη στήριξη του ΑΚΕΛ, αλλά και του μικρού ΑΔΗΣΟΚ, ήταν αντιμέτωπος με τον Κληρίδη του ΔΗΣΥ και τον Πασχάλη Πασχαλίδη που επέλεξε η Αρχιεπισκοπή ως ενιαίο υποψήφιο του ΔΗΚΟ και της ΕΔΕΚ.

Το εκπληκτικό αποτέλεσμα του α’ γύρου, ωστόσο, ακολούθησαν λάθη τακτικής μεταξύ α’ και β’ γύρου με πιο χαρακτηριστικό, αντίθετα με τις προτροπές του ΑΚΕΛ, την έκκληση Βασιλείου στον Κληρίδη να αποσυρθεί από το β’ γύρο…


Στον αντίποδα ο ΔΗΣΥ, πιστός στις προεκλογικές μεταλλάξεις του, θυσίασε τη θέση του υπέρ των «Ιδεών Γκάλι» και εξασφάλισε τη στήριξη του ΔΗΚΟ στο β’ γύρο. Η δε ΕΔΕΚ συνέβαλε στην αναρρίχηση του Κληρίδη στην εξουσία με την απόφαση για «κατά συνείδηση» ψήφο στο β’ γύρο στις 14 του Φλεβάρη. Παρόλ’ αυτά και πάλι η επικράτηση του Κληρίδη ήταν οριακή με 50,31% και διαφορά μόλις 2.176 ψήφων…


Η εκλογή του Κληρίδη στην προεδρία συνοδεύτηκε με μια διακυβέρνηση που πρωτοστάτησε στις νεοφιλελεύθερες αντιλαϊκές πολιτικές, στην κομματικοποίηση του δημοσίου και στην προκλητική προσπάθεια δικαίωσης της ΕΟΚΑ Β’ και των πραξικοπηματιών.
Ο Βασιλείου ίδρυσε αργότερα το ΚΕΔ, το οποίο το 1996 συνενώθηκε με το ΑΔΗΣΟΚ, δημιουργώντας τους «Ενωμένους Δημοκράτες» (ΕΔΗ).

1998: Πυραυλολογία και εκ νέου κοροϊδία

Ο Γλαύκος Κληρίδης επαναδιεκδίκησε την προεδρία προκαλώντας ρήξη με το ΔΗΚΟ, που δήλωσε ότι ο ΔΗΣΥ τού είχε υποσχεθεί το 1993 να στηρίξει τον Σπύρο Κυπριανού στις εκλογές του 1998. Παρόλ’ αυτά Υπουργοί του ΔΗΚΟ στήριξαν Κληρίδη, ενώ ο Κυπριανού συμφώνησε με το ΑΚΕΛ να στηρίξουν από κοινού τον Γιώργο Ιακώβου, που είχε διατελέσει ΥΠΕΞ τόσο επί Κυπριανού (1983-88) όσο κι επί Βασιλείου (1988-93).


Ο Κληρίδης ενόψει εκλογών μεταλλάσσεται στο Κυπριακό με τη γνωστή πυραυλολογία και τη λεγόμενη πολιτική «ενεργού ηφαιστείου». Υπόσχεται αγορά των ρωσικών S-300, τους οποίoυς μετά την επανεκλογή του πληρώνει ο Κύπριος φορολογούμενος, αλλά καταλήγουν στην Κρήτη…

Κληρίδης και Ιακώβου περνούν στο β’ γύρο στις κάλπες της 8ης του Φλεβάρη του 1998, αφήνοντας εκτός τους Βάσο Λυσσαρίδη (ΕΔΕΚ), Αλέξη Γαλανό (στέλεχος του ΔΗΚΟ που διαφώνησε με την επιλογή Ιακώβου και ο οποίος μετεκλογικά ίδρυσε το ΚΕΑ), Γιώργο Βασιλείου (ΕΔΗ), Νίκο Κουτσού («Νέοι Ορίζοντες») και Νίκο Ρολάνδη (Κόμμα Φιλελευθέρων).
Χρησιμοποιώντας τους S-300 και τη νέα κοροϊδία του εκλογικού σώματος, ο Κληρίδης έλαβε στο β’ γύρο τη στήριξη της ΕΔΕΚ και των ΕΔΗ του Βασιλείου (προκαλώντας έντονες αντιδράσεις), αλλά και του Γαλανού, των αντιομοσπονδιακών «Νέων Οριζόντων» και των Φιλελευθέρων (που συνενώθηκαν με τον ΔΗΣΥ). Ο Κληρίδης επανεκλέγηκε με 50,82%.

2003: Τέλος στη δεκαετία ΔΗΣΥ από τον α’ γύρο

Η λαϊκή απαίτηση για αλλαγή στη δεκαετή νεοφιλελεύθερη διακυβέρνηση του ΔΗΣΥ ήταν συντριπτική και έτσι το 2003 χρειάστηκε μόλις ένας γύρος στις 16 του Φλεβάρη για την εκλογή του Τάσσου Παπαδόπουλου με 51,51%. Το AKEΛ για πρώτη φορά συμμετέχει με Υπουργούς σε κυβέρνηση.


Ο ΔΗΣΥ επιχειρώντας να διασπάσει την τότε υπό δημιουργία τριμερή συνεργασία ΑΚΕΛ-ΔΗΚΟ-ΚΙΣΟΣ (ΕΔΕΚ), αρχικά υποστήριξε υποψηφιότητα του προέδρου του ΚΙΣΟΣ, Γ. Ομήρου. Όταν ο ΔΗΣΥ (προκαλώντας αντίδραση και του Συναγερμικού Α. Μαρκίδη) στήριξε τελικά επανεκλογή του Κληρίδη, ο οποίος διεκδικούσε δήθεν «16μηνη θητεία» για να περάσει το σχέδιο Ανάν (με επιπλέον στήριξη από ΕΔΗ και ΑΔΗΚ του Ντίνου Μιχαηλίδη), το ΚΙΣΟΣ στήριξε την υποψηφιότητα του προέδρου του ΔΗΚΟ, στην οποία είχαν καταλήξει ΑΚΕΛ και ΔΗΚΟ.

2008: Για πρώτη φορά Πρόεδρος ηγέτης του ΑΚΕΛ

Οι διαφωνίες ΑΚΕΛ – ΔΗΚΟ για Κυπριακό και νεοφιλελεύθερες πρακτικές που ενδιάμεσα υιοθέτησε η κυβέρνηση Παπαδόπουλου έφεραν την έξοδο των Υπουργών του ΑΚΕΛ και την απόφαση όπως το κόμμα της Αριστεράς διεκδικήσει για πρώτη φορά στην ιστορία του την προεδρία με δικό του στέλεχος, τον Γ.Γ. της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Δημήτρη Χριστόφια. Και όχι μόνο διεκδίκησε τις Προεδρικές, αλλά και τις κέρδισε.

Στον α’ γύρο στις 17/2/2008, διαψεύδοντας τις δημοσκοπήσεις, ο Δ. Χριστόφιας άφησε εκτός β’ γύρου τον Τ. Παπαδόπουλο και εκλέγηκε στην προεδρία της Δημοκρατίας στις 24/2/2008 κερδίζοντας τον Γιαννάκη Κασουλίδη του ΔΗΣΥ με 53,37%. Ο Δ. Χριστόφιας, πέραν του ΑΚΕΛ, είχε υποστηριχθεί από τους ΕΔΗ, την Έπαλξη και την «Πρωτοβουλία Σοσιαλιστών».

Τον Κασουλίδη στήριξαν πέραν του ΔΗΣΥ, το «Κίνημα Ελεύθερων Πολιτών», το «Λαϊκό Σοσιαλιστικό Κίνημα» (ΛΑΣΟΚ) και η υπό τον Πρόδρομο Προδρόμου «Ευρωπαϊκή Δημοκρατία» (ΕΥΡΩΔΗ) που είχαν δημιουργήσει πρώην στελέχη του ΔΗΣΥ, τα οποία είχαν διαφωνήσει με το «ναι» στο δημοψήφισμα του 2004 για το σχέδιο Ανάν. Άλλα πρώην στελέχη του ΔΗΣΥ που ήταν στην ΕΥΡΩΔΗ είχαν ήδη αποχωρήσει και από το νέο κόμμα το 2005 (υπό τον Ρίκο Ερωτοκρίτου) και μαζί με τον πρώην συνάδελφό τους στον ΔΗΣΥ, Δ. Συλλούρη, συγχωνεύτηκαν με τους «Νέους Ορίζοντες», δημιουργώντας ένα νέο αντιομοσπονδιακό σχηματισμό, το ΕΥΡΩΚΟ. Τον Πρόεδρο Παπαδόπουλο είχαν στηρίξει το 2008 πέραν του ΔΗΚΟ: ΕΔΕΚ, ΕΥΡΩΚΟ, Οικολόγοι και ΑΔΗΚ. Υποψήφιοι, διαφωνώντας με το κόμμα τους, ήσαν επίσης οι Μάριος Ματσάκης (του ΔΗΚΟ) και Κώστας Θεμιστοκλέους (των ΕΔΗ).

Στο β’ γύρο ο Δ. Χριστόφιας έλαβε στήριξη από ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ και Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών. Αργότερα η ΕΔΕΚ και το ΔΗΚΟ αποχώρησαν από την κυβέρνηση. Εν τέλει η κυβέρνηση Χριστόφια προώθησε μεν ένα φιλολαϊκό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, υποχρεώθηκε όμως παράλληλα να διαχειριστεί τις επιπτώσεις της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης και στην Κύπρο, εν μέσω επιθέσεων και άκρατου αντιακελισμού. Οι πολέμιοί της μάλιστα έκαναν πλάτες στο τραπεζικό έγκλημα και στο ίδιο φυσικά το εγκληματικό εκμεταλλευτικό σύστημα που αναπαράγει κρίσεις και εξαθλίωση για τις λαϊκές μάζες για την κερδοφορία του κεφαλαίου.

2013: Κουρεύοντας δεσμεύσεις επιστρέφει στην εξουσία ο ΔΗΣΥ

Στη γνωστή προσφιλή τακτική του, όπως έπραξε και το 1993 και το 1998, ο ΔΗΣΥ επέστρεψε στην εξουσία ξεγελώντας το εκλογικό σώμα. Με υποψήφιο τον πρόεδρό του Νίκο Αναστασιάδη, ο ΔΗΣΥ μοιράζει δεσμεύσεις τόσο στο ΔΗΚΟ όσο και στους ψηφοφόρους, τις οποίες με την παρέλευση μερικών εβδομάδων αρχίζει να… κουρεύει, μετατρέποντας τον όρο «δεσμεύομαι» σε πολιτικό ανέκδοτο.

Με τον Δ. Χριστόφια να έχει τηρήσει τη δέσμευση που είχε λάβει ενώπιον του λαού το 2008 ότι διεκδικούσε μια θητεία, το ΑΚΕΛ επέλεξε να υποστηρίξει την ανεξάρτητη υποψηφιότητα του Σταύρου Μαλά.

O γενετιστής Σταύρος Μαλάς υπήρξε υποψήφιος του ΑΚΕΛ-Αριστερά-Νέες Δυνάμεις στις βουλευτικές εκλογές του 2011, βάσει της συμφωνίας συνεργασίας με τους ΕΔΗ. Όταν αποχώρησε το ΔΗΚΟ από την κυβέρνηση Χριστόφια, ο Σταύρος Μαλάς διορίστηκε Υπουργός Υγείας το 2011. Ο Μαλάς πέρασε στο β’ γύρο της Κυριακής 24 του Φλεβάρη του 2013, όπου εξασφάλισε ποσοστό 42,52%, χάνοντας από τον Αναστασιάδη που έλαβε 57,48%.

Στον α’ γύρο της 17ης του Φλεβάρη συμμετείχαν επίσης ο Γιώργος Λιλλήκας με στήριξη της ΕΔΕΚ, ο Γεώργιος Χαραλάμπους του ΕΛΑΜ (παράρτημα της νεοναζιστικής εγκληματικής οργάνωσης «Χρυσής Αυγής»), η πρόεδρος των ΕΔΗ Πραξούλα Αντωνιάδου-Κυριάκου, η Μακαρία Άντρη Στυλιανού, ο πρόεδρος του ΛΑΣΟΚ Λάκης Ιωάννου, ο Σόλων Γρηγορίου, ο Κώστας Κυριάκου «Ούτοπος», ο Ανδρέας Ευστρατίου και ο πρόεδρος του νεοφασιστικού ΕΔΗΚ Λουκάς Σταύρου (ο οποίος στο παρελθόν ήταν υποψήφιος του ΕΛΑΜ στις ευρωεκλογές του 2009).
Προηγήθηκε αντιπαράθεση εντός του λεγόμενου «ενδιάμεσου χώρου» για κοινό υποψήφιο, που ουσιαστικά ουδείς ήθελε. Το ΔΗΚΟ συνεργάστηκε από τον α’ γύρο με τον ΔΗΣΥ στηρίζοντας Αναστασιάδη, ενώ η ΕΔΕΚ στήριξε Λιλλήκα. Το ΕΥΡΩΚΟ δεν πήρε θέση λόγω διχασμού, με τα στελέχη που προέρχονταν από τον ΔΗΣΥ να στηρίζουν Αναστασιάδη. Η δε απόφαση του Δ. Συλλούρη να το επισημοποιήσει στο β’ γύρο προκάλεσε αποχώρηση των προερχόμενων από τους «Νέους Ορίζοντες» στελεχών, οι οποίοι εντάχθηκαν αργότερα στη «Συμμαχία Πολιτών» που ίδρυσε ο Λιλλήκας, για να αποχωρήσουν οι περισσότεροι πρόσφατα και να στηρίξουν Νικόλα Παπαδόπουλο. Το ΕΥΡΩΚΟ υπό τον Συλλούρη διαλύθηκε το 2016 και συγχωνεύτηκε με την «Αλληλεγγύη» που ίδρυσε, αποχωρώντας από τον ΔΗΣΥ, η ευρωβουλευτής Ελένη Θεοχάρους. Οι Οικολόγοι το 2013 αποφάσισαν και στους δύο γύρους «κατά βούληση ψήφο», ενώ μετεκλογικά η πρόεδρός τους, Ιωάννα Παναγιώτου, διορίστηκε από τον Αναστασιάδη ως Επίτροπος Περιβάλλοντος.