Αρχή Ραδιοτηλεόρασης και Εταιρείες Δημοσκοπήσεων

Του Τάσου Χριστοφίδη*

Με εγκύκλιό της ημερομηνίας 7 Απριλίου 2016 προς τους ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς, η Αρχή Ραδιοτηλεόρασης αναφέρεται στις πρόνοιες του άρθρου 46 των περί Ραδιοφωνικών και Τηλεοπτικών Οργανισμών Νόμων του 1998 μέχρι 2015. Ειδικά το εδάφιο (2) αναφέρει ότι «Εταιρεία που διενεργεί δημοσκόπηση, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιοποιούνται κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, οφείλει πριν από τη δημοσίευσή της να καταθέσει στην Αρχή την ταυτότητα της έρευνας, υπόμνημα σχετικά με τη μεθοδολογία και τη δειγματοληψία που έχει χρησιμοποιηθεί για τη δημοσκόπηση, αναλυτική κατάσταση του δείγματος πληθυσμού που χρησιμοποιήθηκε γι’ αυτή, καθώς και το δείγμα του ερωτηματολογίου δημοσκόπησης».

Θεωρώ ότι θα ήταν πολύ πιο χρήσιμο αν όλα αυτά τα στοιχεία (μαζί με κάποια άλλα, όπως για παράδειγμα ένα μικρό επεξηγηματικό κείμενο για τον ορθό τρόπο ερμηνείας των αποτελεσμάτων) ήταν αμέσως διαθέσιμα στους πολίτες και όχι μόνο στην Αρχή Ραδιοτηλεόρασης. Στη σημερινή εποχή του διαδικτύου αυτό είναι εξαιρετικά απλό, δεν απαιτεί χρόνο και θα έδινε στον πολίτη, ειδικό και μη, τη δυνατότητα να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα για τα αποτελέσματα, αλλά και την αξιοπιστία της δημοσκόπησης. Πιστεύω ότι οι εταιρείες που εργάζονται επαγγελματικά δεν θα είχαν αντίρρηση σε κάτι τέτοιο, αφού μέσα από αυτά τα στοιχεία θα φαίνεται και η ποιότητα της δουλειάς τους.

Στο ίδιο εδάφιο του άρθρου αναφέρεται επίσης ότι: «Νοείται ότι όλα τα πιο πάνω αναφερόμενα στοιχεία της δημοσκόπησης που κατατίθενται στην Αρχή τυγχάνουν προστασίας ως απολύτως εμπιστευτικές πληροφορίες και βρίσκονται υπό τη φύλαξη του Προέδρου της Αρχής. Κανένα άλλο πρόσωπο δεν έχει πρόσβαση στα στοιχεία αυτά, εκτός αν αποφασιστεί η διεξαγωγή ειδικής έρευνας».

Δεν αντιλαμβάνομαι γιατί η ταυτότητα της έρευνας, το υπόμνημα σχετικά με τη μεθοδολογία και τη δειγματοληψία, η αναλυτική κατάσταση του δείγματος (χωρίς βέβαια τα προσωπικά στοιχεία όσων έχουν ερωτηθεί) και το δείγμα του ερωτηματολογίου θεωρούνται ως απολύτως εμπιστευτικές πληροφορίες. Τα στοιχεία αυτά δεν αποκαλύπτουν προσωπικά δεδομένα και συνεπώς πρέπει κατά την άποψή μου να είναι διαθέσιμα στον καθένα.

Θεωρώ μάλλον αστεία την πρόνοια που αναφέρεται στη φύλαξη των πληροφοριών αυτών από τον πρόεδρο της Αρχής. Είναι γνωστή η περίπτωση απώλειας (!) (Από την Αρχή Ραδιοτηλεόρασης) του φακέλου της υπόθεσης που αφορούσε συγκεκριμένη εταιρεία ερευνών και συγκεκριμένο τηλεοπτικό σταθμό σχετικά με τη διενέργεια δημοσκόπησης εξόδου (exit poll) την ημέρα των προεδρικών εκλογών του 2013. Η εταιρεία δεν διενήργησε δημοσκόπηση εξόδου ως όφειλε, αλλά συνηθισμένη τηλεφωνική δημοσκόπηση την ημέρα των εκλογών, η οποία όμως παρουσιάστηκε ως δημοσκόπηση εξόδου. Η αντιδεοντολογική αυτή συμπεριφορά πέρασε απαρατήρητη και χωρίς συνέπειες για την εταιρεία δημοσκοπήσεων και τον τηλεοπτικό σταθμό, αφού μετά από πολλές αναβολές στη λήψη απόφασης, στο τέλος χάθηκε (!) ο φάκελος της υπόθεσης και η Αρχή θεώρησε την υπόθεση λήξασα! Βεβαίως θέμα γεννάται και για τις εταιρείες ερευνών και τον επαγγελματικό τους σύνδεσμο, αφού μέχρι σήμερα δεν έχουν τοποθετηθεί για το συγκεκριμένο θέμα. Εγκρίνουν τέτοια αντιδεοντολογική συμπεριφορά;

* Καθηγητής Στατιστικής Πανεπιστήμιο Κύπρου