Άριστα στις θάλασσες, απροβίβαστο στις παραλίες

Του Κώστα Α. Κωνσταντίνου

Παραμένουν τα προβλήματα διαβρώσεων, την ώρα που παίρνουμε επαίνους για τα καθαρά νερά μας

• Άλλο νερό και άλλο στεριά, καθώς οι κυπριακές παραλίες αντιμετωπίζουν σοβαρές «ζημιές», πλείστες των οποίων οφείλονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα
• Η δημιουργία κυματοθραυστών δεν είναι η εύκολη λύση για όλες τις παράκτιες περιοχές που αντιμετωπίζουν τέτοια προβλήματα

Η καθαρότητα των θαλασσών μας είναι ίσως από τα λίγα συγκριτικά πλεονεκτήματά μας που δύσκολα βρίσκουν ανταγωνιστή από άλλες χώρες της Μεσογείου.

Το 99% των ακτών που υποβλήθηκαν για έλεγχο από την ΕΕ και στις οποίες αποδόθηκαν γαλάζιες σημαίες έχουν νερά εξαιρετικής ποιότητας, κάτι που φέρνει την Κύπρο στη δεύτερη θέση, πίσω μόνο από το Λουξεμβούργο.

Σύμφωνα με ανακοίνωση της Κομισιόν, η συντριπτική πλειονότητα των περιοχών κολύμβησης στην Ευρώπη «μπορούν να υπερηφανεύονται για την καλή ποιότητα των υδάτων τους». Το 2016, το 96,3 % των περιοχών πληρούσαν τις ελάχιστες απαιτήσεις «επαρκούς ποιότητας» που ορίζονται στην οδηγία της ΕΕ περί υδάτων κολύμβησης.

Το ποσοστό αυτό είναι ελαφρώς αυξημένο σε σχέση με το 96,1 % που καταγράφηκε το 2015. Πάνω από το 85% (85,5) των περιοχών κολύμβησης πληρούσαν τα αυστηρότερα πρότυπα «εξαιρετικής ποιότητας» των υδάτων που ορίζονται στην οδηγία, έναντι ποσοστού 84,4% το 2015.

Ωστόσο άλλο νερό και άλλο στεριά, καθώς οι κυπριακές παραλίες αντιμετωπίζουν σοβαρές «ζημιές», πλείστες των οποίων οφείλονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα.

Μιλώντας με αφορμή τη συζήτηση στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Περιβάλλοντος, δύο εναρμονιστικών νομοσχεδίων που αφορούν τη ρύθμιση του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού και την απαγόρευση ρίψης αποβλήτων στη θάλασσα από πλοία, η διευθυντής της Οργάνωσης Ακτή, Ξένια Λοϊζίδου, τονίζει την ανάγκη περιορισμού της «λεηλασίας», όπως αναφέρει, των κυπριακών παραλιών με στόχο να αποκτήσουν ξανά το εύρος και το μέγεθος που είχαν στο παρελθόν.

Τα σοβαρά προβλήματα

Οι περιοχές οι οποίες, όπως ανέφερε, αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα είναι παραλία του Fig Tree, στην επαρχία Αμμοχώστου, ο κόλπος των Κοραλλίων και οι παραλίες στην περιοχή από το Κίτι μέχρι το Ζύγι. Η διάβρωση παρατηρείται εδώ και χρόνια με κύριο υπαίτιο τη δημιουργία, όπως ανέφερε, παράνομων έργων.

Αναφερόμενη στην περιοχή του Fig Tree υποστήριξε ότι το σοβαρότερο ζήτημα το οποίο δημιούργησε καταστάσεις διάβρωσης ήταν η οικοδόμηση επενδύσεων που μέχρι πριν δεκαπέντε χρόνια θεωρούνταν μικρής κλίμακας.

Τονίζοντας ότι το πρόβλημα της διάβρωσης αποτελεί ένα δυναμικό στοιχείο των παραλιών το οποίο υποχωρεί όταν η παραλία φτάσει σε ένα συγκεκριμένο «σημείο ισορροπίας» επεσήμανε ότι η δημιουργία κυματοθραυστών δεν είναι η εύκολη λύση για όλες τις παράκτιες περιοχές που αντιμετωπίζουν τέτοια προβλήματα.

Προς απόδειξη τούτου, έφερε ως παράδειγμα τη θαλάσσια περιοχή Κιτίου-Περβολιών, στην οποία, όπως επεξήγησε, η όποια δημιουργία κυματοθραυστών θα δημιουργήσει προβλήματα ακόμη και στην προσέλκυση θαλάσσιων αθλημάτων. «Η περιοχή προσφέρεται για αγώνες κάιτ σέρφινγκ. Με την τοποθέτηση τέτοιων έργων θα ήταν αδύνατο να πραγματοποιηθούν τέτοιου είδους αθλήματα», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Το παράδειγμα της Πάφου

Χαρακτηριστική των προβλημάτων διάβρωσης που επιλύθηκαν χωρίς την ύπαρξη κυματοθραυστών είναι η περίπτωση της παράλιας περιοχής μπροστά από το ξενοδοχείο Αλμίρα. Σύμφωνα με την κ. Λοϊζίδου, η απόφαση για αφαίρεση παράκτιου κάθετου κυματοθραύστη ήταν άκρως ευεργετική για την παραλία, καθώς σε τρεις βδομάδες η βραχώδης ακτή απέκτησε αμμουδιά πλάτους τεσσάρων μέτρων.

Στη συνέχεια, η απόφαση δημιουργίας τοίχων αντιστήριξης λόγω της κατασκευής του παραλιακού δρόμου ήταν η αιτία δημιουργίας διάβρωσης.

Έλλειψη διαβούλευσης

Η Οργάνωση Ακτή αποδίδει έλλειψη διαβούλευσης ως προς τη συγγραφή του νομοσχεδίου, με το οποίο ρυθμίζεται ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός.

Υποστηρίζει ότι η Επιτροπή Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού στην οποία, βάσει των προνοιών της νομοθεσίας, ανατίθενται όλες οι αρμοδιότητες, θα πρέπει να αποτελείται από εξειδικευμένους ακαδημαϊκούς και ειδικούς από τον ιδιωτικό τομέα, κάτι που, όπως αναφέρει, αποτελεί μια σύγχρονη πρακτική που δεν μπορεί να αγνοηθεί.

Την ίδια ώρα η Οργάνωση τονίζει ότι στο νομοσχέδιο δεν περιλαμβάνονται ξεκάθαρες πρόνοιες διασύνδεσης του παράκτιου με το θαλάσσιο χώρο. Χαρακτηρίζει επίσης ως στρέβλωση την πρόνοια με την οποία εξαιρούνται χερσαίοι χώροι στους οποίους εφαρμόζονται σχέδια αναπτύξεων και χώροι οι οποίοι χρησιμοποιούνται για αμυντικούς σκοπούς και για λόγους εθνικής ασφαλείας.

Η διευθυντής της Οργάνωσης αναφέρει ότι από το 2012 μέχρι σήμερα έπρεπε να γίνει μια σωστή διαβούλευση, κάτι που δεν έγινε.

Η Ομοσπονδία Περιβαλλοντικών Οργανώσεων Κύπρου τονίζει ότι απαιτείται η συμπερίληψη στο νομοσχέδιο προνοιών, με τις οποίες θα διασφαλίζεται η ενιαία υπόσταση και ολοκληρωμένη διαχείριση του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

Διορθώσεις στο περιεχόμενο του νομοσχεδίου ζητούν κι άλλες Μη κυβερνητικές Οργανώσεις. Ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός, τονίζει η Ομοσπονδία, δεν πρέπει να καταστεί απαρχή για αδειοδότηση ιδιωτικών αναπτύξεων μεγάλης κλίμακας που θα θέσει σε κίνδυνο την κατάσταση των θαλασσών.

Η Οργάνωση Terra Cypria τονίζει από την πλευρά της την ανάγκη διασφάλισης του δημόσιου χαρακτήρα των θαλασσών και σημειώνει τη διαφωνία της με οποιαδήποτε απόπειρα ιδιωτικοποίησής της.