Αθηνά Κάσιου: Το θέατρο, στα καλύτερά του, σε κάνει να δεις κάτι με διαφορετικό τρόπο

Συνέντευξη στον Αντώνη Γεωργίου
Μάθαμε την Αθηνά Κάσιου στις μεγάλες παραγωγές κλασικών έργων, σε παραστάσεις site-specific, σε ένα αγρόκτημα για το Όνειρο του Σαίξπηρ, σε ένα εγκαταλελειμμένο Λούνα Παρκ για τον Βυσσινόκηπο ή στην Διαβολιάδα του Μπουλγκάκοφ στο υπό ανέγερση κτίριο του ΘΟΚ. Από τα πολυπρόσωπα έργα πέρασε σε μονολόγους και ολιγοπρόσωπα έργα, συνήθως στο δικό της πια χώρο, το Space, αλλά σε κάθε παράσταση ο χώρος συνεχίζει να παίζει σημαντικό ρόλο, «γιατί είναι μέρος της εμπειρίας και καθορίζει τη σχέση του θεατή με το έργο». Στο Space (για κρατήσεις 96637557) παρουσιάζεται μέχρι τις 28 Μαΐου το Ένας αριθμός, ακόμα ένα έργο της Κάρυλ Τσέρτσιλ, μια συγγραφέας που στα έργα της «μιλά για θέματα που αφορούν τον καθένα, είναι ανθρώπινη και χρησιμοποιεί τη θεατρική φόρμα με διαφορετικό τρόπο κάθε φορά». Ένα έργο που θίγει δύσκολα θέματα ηθικής «με υπέρ και κατά» και για τα οποία έχει και η ίδια «τα δικά της ερωτήματα». Για το θέατρο πάντως είναι σίγουρη πως «στα καλύτερά του σε κάνει να δεις κάτι με διαφορετικό τρόπο».

ΑΘΗΝΑ ΚΑΣΙΟΥ

• Το θέατρο, στα καλύτερά του, σε κάνει να δεις κάτι με διαφορετικό τρόπο
• Ως σκηνοθέτρια, στόχος μου είναι να μεταφέρω όσο καλύτερα μπορώ τη φωνή του συγγραφέα

Σε γνωρίσαμε σε μεγάλες παραγωγές κλασικών έργων, σε παραστάσεις site specific και αργότερα σε ολιγοπρόσωπα έργα. Πώς επιλέγεις τα έργα που θα ανεβάσεις;

Όταν διαβάσεις ένα κείμενο, κάτι σε αγγίζει σε αυτό και θέλεις να το ψάξεις περισσότερο. Και ανάλογα με την ανάγκη που υπάρχει, επιλέγεις και προχωράς.

Ο χώρος έχει για σένα μεγάλη σημασία σε μια παράσταση; Αποφεύγεις συνήθως τις συμβατικές σκηνές, ενώ για κάθε παράσταση δημιουργείς μια νέα συνθήκη. Γιατί;

Ο χώρος για μένα είναι σημαντικός, γιατί είναι μέρος της εμπειρίας και καθορίζει τη σχέση του θεατή με το έργο, τους χαρακτήρες, όλος ο χώρος γίνεται μέρος του σκηνικού χώρου. Αν είσαι κοντά ή μακριά από τη δράση αλλάζει το πώς συσχετίζεσαι με αυτό που βλέπεις. Αν είσαι σε ένα σκοτεινό ή φωτεινό μέρος – είσαι ενεργός ή παθητικός θεατής. Αν είσαι ανάμεσα σε μεγάλο αριθμό θεατών ή μικρό. Ακόμα και σε μια συμβατική σκηνή, πάλι όλος ο χώρος αλλάζει την εμπειρία σου. Προσπαθούμε να το έχουμε πάντα αυτό υπόψη και να χρησιμοποιούμε τα εργαλεία που έχουμε διαθέσιμα για να επικοινωνήσουμε με την ιστορία όσο καλύτερα μπορούμε.

Διαφέρει η προσέγγισή σου σε ολιγοπρόσωπα έργα ή στους μονολόγους από ό,τι στα πολυπρόσωπα; Δεν νομίζω ότι διαφέρει, περνούμε πάντα την ίδια διαδικασία με την ανάλυση κείμενου και πρόβας.

Πώς επιλέγεις ένα θεατρικό κείμενο και πώς το προσεγγίζεις; Πόση ελευθερία έχει ο σκηνοθέτης πάνω στο θεατρικό κείμενο;

Ως σκηνοθέτρια, στόχος μου είναι να μεταφέρω όσο καλύτερα μπορώ την ιστορία του κειμένου, την «καρδιά» του έργου, τη φωνή του συγγραφέα. Ο σκηνοθέτης είναι ελεύθερος να βρει τους κατάλληλους τρόπους να μεταφέρει το έργο στο κοινό του τώρα, here and now.

Είναι το δεύτερο έργο της Κάρυλ Τσέρτσιλ που ανεβάζεις μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Τι σου κινεί το ενδιαφέρον στα έργα της;

Μιλά για θέματα που αφορούν τον καθένα, είναι ανθρώπινη και χρησιμοποιεί τη θεατρική φόρμα με διαφορετικό τρόπο κάθε φορά για να εξυπηρετήσει αυτό που θέλει να εξερευνήσει. Δουλεύοντας στα κείμενά της, γνωρίζοντας βέβαια πως πάντα κάτι χάνεις στη μετάφραση, βλέπεις πως σπρώχνει τα δικά μας όρια, όχι μόνο στο θέατρο αλλά και με ερωτήματα που θέτουμε σαν άνθρωποι.

Πώς θα περίγραφες το Ένας αριθμός; Η Κάρυλ Τσέρτσιλ στο έργο Ένας αριθμός χρησιμοποιεί την κλωνοποίηση για να εξερευνήσει το θέμα της ταυτότητας, το «ποιος είμαι;». Ένας πατέρας θέλει να επανορθώσει τα λάθη του και κλωνοποιεί τον γιο του για να δημιουργήσει μια δεύτερη ευκαιρία. Στο έργο ο πατέρας έρχεται αντιμέτωπος με τρεις πανομοιότυπες εκδοχές του γιου του και μέσα από αυτό το έργο διερευνά τι ορίζει αυτό που είσαι.

Όπως αναφέρει κάπου το έργο: «Έχουμε ενενήντα εννέα τοις εκατό τα ίδια γονίδια με οποιοδήποτε άλλο άτομο. Έχουμε ενενήντα τοις εκατό τα ίδια με ένα χιμπατζή. Έχουμε τριάντα τοις εκατό τα ίδια με ένα μαρούλι. Σου φτιάχνει λίγο τη διάθεσή αυτό; Λατρεύω αυτό με το μαρούλι. Με κάνει να νιώθω πως ανήκω».

Ο κάθε ένας πρέπει να είναι ειλικρινής με τους στόχους του. Καλλιτεχνικά να βρει τι τον αφορά, ποια πορεία θέλει να ακολουθήσει, τι έργα διαλέγει και ποιο είναι το δικό του όραμα και μετά να ψάξει να βρει τρόπο να το στηρίξει αυτό. Επίσης, οι χορηγίες πρέπει να δίνονται με καλλιτεχνικά κριτήρια.

Ποια ήταν η σκηνοθετική σου προσέγγιση σε αυτό το έργο;

Σε ένα άσπρο, σχεδόν αποστειρωμένο, περιβάλλον για μελέτη συγκεντρωνόμαστε στη σχέση των χαρακτήρων και πώς προσπαθούν να χειριστούν ο ένας τον άλλο, μέσα στις ακραίες συνθήκες που βρίσκουν μπροστά τους.

Το έργο αναφέρεται στην κλωνοποίηση, ουσιαστικά όμως έχει να κάμει και με τις σχέσεις παιδιών και γονέων. Πόσο εύκολες είναι αυτές οι σχέσεις;

Αυτές οι σχέσεις είναι πολυδιάστατες – περίπλοκες – δύσκολες.

Εσύ πώς προσεγγίζεις θέματα ηθικής όπως αυτά που θίγει το έργο (κλωνοποίηση);

Είναι δύσκολα θέματα, με υπέρ και κατά και εγώ έχω τα δικά μου ερωτήματα.

Συνεργάζεσαι ξανά με τον Σπύρο Σταυρινίδη, συνεργάστηκες παλαιότερα με την Λένια Σορόκου, πώς είναι η εμπειρία να δουλεύεις με τέτοιους σημαντικούς ηθοποιούς;

Θέλω να δουλεύω με τέτοιους ανθρώπους και νιώθω τυχερή που και αυτοί είναι ανοικτοί στο να δουλεύουν μαζί μας. Έχουν πολλά να δώσουν σε μας, μαθαίνουμε από τις δικές τους εμπειρίες και με την παρουσία τους μας υπενθυμίζουν την ιστορία του θεάτρου στην Κύπρο και την πορεία. Όμως το πιο σημαντικό για μένα είναι πως το πάθος τους για το θέατρο είναι δύναμη για μας και μακάρι να συνεχίσουμε και εμείς με την ίδια αγάπη και αφοσίωση σε αυτό που κάνουμε.

Γενικά συνηθίζεις να συνεργάζεσαι με κάποιους συντελεστές για χρόνια…

Το θέατρο είναι ομαδική δουλειά. Γνωρίζεις ανθρώπους και μαθαίνεις από αυτούς και ο ένας σπρώχνει τον άλλο. Με την Λύδια Μανδρίδου η συνεργασία μας άρχισε από το 2011 και ελπίζω να συνεχίσει, με τον Ανδρέα Τσέλεπο επίσης είναι η τέταρτη συνεργασία μας και τον ευχαριστώ πολύ και ελπίζω πραγματικά και σε άλλες.

Ποια είναι η άποψή σου για τον τρόπο που πρέπει να προσεγγίζουν το θέμα «επιχορηγήσεις» όλοι όσοι ασχολούνται με το θέατρο;

Ο κάθε ένας πρέπει να είναι ειλικρινής με τους στόχους του. Καλλιτεχνικά να βρει τι τον αφορά, ποια πορεία θέλει να ακολουθήσει, τι έργα διαλέγει και ποιο είναι το δικό του όραμα και μετά να ψάξει να βρει τρόπο να το στηρίξει αυτό. Επίσης, οι χορηγίες πρέπει να δίνονται με καλλιτεχνικά κριτήρια.

Τι είναι για σένα το θέατρο; Το επέλεξες ή σε επέλεξε;

Μια ανταλλαγή, μια αφύπνιση- μια εμπειρία που μοιράζονται άνθρωποι με θέμα τον άνθρωπο – στα καλύτερά του το θέατρο σε κάνει να δεις κάτι με διαφορετικό τρόπο.