Χρυσόστομος Παναγή: Επιχειρούν το ξεπούλημα της δημόσιας εκπαίδευσης

Φοιτητές αδυνατούν να πληρώσουν τα δίδακτρα, τα βιβλία  ή το νοίκι τους

Αρκετά είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι κύπριοι φοιτητές. Στο πρόσφατο συνέδριο της ΠΟΦΕΝ διαφάνηκε ότι παρά το γεγονός ότι στη χώρα μας λειτουργούν τρια δημόσια πανεπιστήμια με δωρεάν εκπαίδευση εντούτοις οι φοιτητές επωμίζονται ένα σημαντικό κόστος. 

Ο Επικεφαλής της Προοδευτικής Κίνησης Φοιτητών Χρυσόστομος Παναγή εκτιμά πως ένας φοιτητής αναγκάζεται να πληρώνει δυσβάστακτα ποσά για να καταφέρει να ολοκληρώσει τις σπουδές του. Την ίδια ώρα επισημαίνει ότι επιχειρείται σταδιακά να υλοποιηθούν πολιτικές ξεπουλήματος της δημόσιας τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μέσω συγχρηματοδότησης ή και αυτοχρηματοδότησης των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων.

Πρόσφατα πραγματοποιήθηκε και το 43ο ετήσιο συνέδριο της ΠΟΦΕΝ όπου έχουν καταγραφεί τα ζητήματα που απασχολούν κατά κύριο λόγο τους φοιτητές. Ενα από τα κύρια θέματα που έχετε θίξει ως φοιτητές είναι πως δεν υπάρχει δημόσια πραγματικά δωρεάν τριτοβάθμια εκπαίδευση. Τι είναι αυτό που σας έχει οδηγήσει σε αυτό το συμπέρασμα;

Στην Κύπρο, παρά το γεγονός ότι λειτουργούν τρία δημόσια πανεπιστήμια που παρέχουν δωρεάν τριτοβάθμια εκπαίδευση, οι φοιτητές εξακολουθούν να επωμίζονται σημαντικό κόστος για να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους. Τα βιβλία και τα υλικά μαθημάτων δεν παρέχονται δωρεάν, οι εστίες των πανεπιστημίων δεν επαρκούν, τα τελευταία χρόνια με απόφαση της παρούσας κυβέρνησης δεν δικαιούμαστε καν δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, ενώ έχουν αυξηθεί κατακόρυφα και τα κόμιστρα των λεωφορείων. Δυστυχώς, ειδικά τα τελευταία χρόνια, επί διακυβέρνησης Αναστασιάδη, το Υπουργείο Παιδείας προωθεί στην παιδεία του τόπου νεοφιλελεύθερες συνταγές με αποτέλεσμα ένας φοιτητής να αναγκάζεται να πληρώνει δυσβάστακτα ποσά για να καταφέρει να ολοκληρώσει τις σπουδές του. Την ίδια στιγμή με την ίδια νεοφιλελεύθερη λογική κινούνται και πρυτανικές αρχες πανεπιστημίων. Επιχειρείται σταδιακά να υλοποιηθούν πολιτικές ξεπουλήματος της δημόσιας τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μέσω συγχρηματοδότησης ή και αυτοχρηματοδότησης των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων.

Η επιβολή διδάκτρων εξακολουθεί να αιωρείται απειλητικά στην ατμόσφαιρα. Παρατηρείται επίσης μια ανευ προηγουμένου προσπάθεια πλήρης εναρμόνισης των δημοσίων πανεπιστημίων με τη διαδικασία της Μπολόνια και εμπορευματοποίησης της γνώσης ενώ επιχειρείται ταυτόχρονα η περαιτέρω οικονομική επιβάρυνση των φοιτητών. Τρανταχτό παράδειγμα η εκβιαστική απόφαση της ηγεσίας του Πανεπιστημίου Κύπρου για καταβολή χρηματικού ποσού για ιατρική ασφάλιση από τους φοιτητές τον περασμένο Αύγουστο, με απειλή μάλιστα, την μη εγγραφή στα μαθήματά τους αν δεν τον πράξουν. Σε μια πραγματικά δημόσια και δωρεάν τριτοβάθμια εκπαίδευση ο φοιτητής δεν πρέπει να αναγκάζεται να πληρώσει αυτά τα χρήματα, ούτε να επωμίζεται τέτοιο κόστος. Άλλωστε τα δημόσια πανεπιστήμια οφείλουν να αναταποκρίνονται στις λαϊκές ανάγκες και όχι να αντιμετωπίζονται και να διαχειρίζονται με λογικές λιτότητας και κερδοφορίας. Δεν πρέπει επίσης να παραγνωρίζουμαι ότι χιλιάδες νέοι στην Κύπρο φοιτούν σε ιδιωτικά πανεπιστήμια και αναγκάζονται να καταβάλλουν δυσβάστακτα δίδακτρα για να μπορέσουν να σπουδάσουν. Πρέπει επιτέλους οι ιδιοκτήτες των ιδιωτικών πανεπιστημίων να αφουγκραστούν τις ανάγκες των καιρών και να προχωρήσουν σε σημαντικές μειώσεις στα δίδακτρα τους.

Το θέμα των παρεχόμενων θέσεων στα δημόσια πανεπιστήμια είναι επίσης κάτι που σας προβληματίζει. Με ποιους τρόπους θεωρείτε ότι αυτό μπορεί να αντιμετωπιστεί;

Δυστυχώς οι θέσεις που προσφέρονται κάθε χρόνο δεν μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες των νέων που επιθυμούν πρόσβαση στα δημόσια πανεπιστήμια. Πάγια μας θέση αποτελεί η συνεχής αύξηση των προσφερόμενων θέσεων ούτως ώστε όσο το δυνατό περισσότεροι νέοι να μπορούν να εισαχθούν στα δημόσια πανεπιστήμια. Κατ’αρχάς θεωρούμε ότι πρέπει να εκσυγχρονιστεί η διαδικασία εισαγωγής ούτως ώστε να μην χάνεται καμία θέση μεταξύ των κατανομών.

Επίσης οι ηγεσίες των πανεπιστημίων θα πρέπει να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια ούτως ώστε να προσφέρονται οι περισσότερες δυνατόν θέσεις κάθε ακαδημαϊκή χρόνια. Με αυτή τη λογική θα πρέπει να εγκαταλειφθούν ελιτιστικές προσεγγίσεις που θέλουν την παιδεία να είναι δικαίωμα των λίγων και εκλεκτών. Είναι μετα λύπης μας που παρατηρούμε τους κυβερνώντες και τις πρυτανείες να προσπαθούν με σθένος να ανοίξουν νέες θέσεις για μαθητές ιδιωτικών σχολείων και την ίδια στιγμή να παραγκωνίζουν τους μαθητές των δημόσιων σχολείων. Στη δική μας αντίληψη θα πρέπει να αυξηθούν οι θέσεις που προσφέρονται μέσα από τον κατεξοχήν τρόπο πρόσβασης στα πανεπιστήμια, δηλαδή τις παγκύπριες εξετάσεις.

Είναι ακόμη επιτακτική ανάγκη η περαιτέρω επέκταση της δημόσιας και δωρεάν παιδείας με την ίδρυση νέων σχολών και τμημάτων. Να αναφέρω ότι αυτή τη στιγμή δεν προσφέρονται στα δημόσια πανεπιστήμια της Κύπρου σπουδές όπως για παράδειγμα η μουσική ή η οδοντιατρική. Με την ίδρυση νέων τμημάτων αυτόματα θα προσφερθούν και περισσότερες θέσεις και επιλογές για τους Κύπριους νέους. Προς αυτή την κατεύθυνση πολύ θετική υπήρξε η ίδρυση της Ιατρικής Σχολής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και Τμήματος Επιστημών Αποκατάστασης στο ΤΕΠΑΚ. Η ίδρυση όμως αυτών των τμημάτων τροχιοδρομήθηκε από την κυβέρνηση Χριστόφια, ενώ τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια στασιμότητα σε αυτό τον τομέα.

Εχετε δηλώσει αρκετές φορές την αντίθεση σας με την διασύνδεση της αγοράς εργασίας με τις σπουδές. Ωστόσο μπορεί κάποιος να πει ότι αυτός είναι ένας τρόπος για να αποφευχθεί και η ανεργία. Εσείς γιατί διαφωνείτε;

Η διασύνδεση των πανεπιστημίων με τις επιχειρήσεις αποτελεί μια διαδικασία που απορρέει από ευρωπαϊκές κατευθύνσεις όπως η Διαδικασία της Μπολόνια, η Λευκή Βίβλος για την Εκπαίδευση και η Στρατηγική της Λισσαβόνας. Ο στόχος αυτών των κατευθύνσεων δεν είναι άλλος από την παροχή φτηνού εργατικού δυναμικού στις μεγάλες επιχειρήσεις και ως αποτέλεσμα την περαιτέρω αύξηση της κερδοφορίας τους. Δεν είναι δηλαδή κατευθύνσεις που στοχεύουν στην εργασιακή εμπειρία, όπως συχνά αναφέρεται ή στη βελτίωση των πιθανοτήτων εξεύρεσης εργασίας.

Είναι αντιθέτως μια ακόμα συνταγή υποταγής της εκπαίδευσης σε νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Η δική μας η θέση είναι ότι όποιος φοιτητής εργάζεται στα πλαίσια του προγγράμματος σπουδών του θα πρέπει να του εξασφαλίζονται τα εργασιακά του δικαιώματα, όπως για παράδειγμα ο κατώτατος μισθός. Δεν μπορεί η νεα γενιά να θυματοποιείται για να μεγιστοποιήσουν κάποιοι την κερδοφορία τους.

Τους επόμενους μήνες θα διεξαχθούν οι φοιτητικές εκλογές για την ανάδειξη των Δ.Σ. των φοιτητικών ενώσεων και για την εκπροσώπηση των φοιτητών στην Παγκύπρια Ομοσπονδία Φοιτητικών Ενώσεων. Ποιο θεωρείτε ότι πρέπει να είναι το διακύβευμα αυτών των εκλογών.

Η πραγματικότητα είναι ότι μόνο με ισχυρή Προοδευτική το οργανωμένο φοιτητικό κίνημα μπορεί να διασφαλίσει τη διεκδικητικότητα και την μαζικότητα του. Μέσα σε δύσκολες συνθήκες για τη φοιτητιώσα νεολαία χρειάζεται η δύναμη και το σθένος για να μπορέσουμε να αντισταθούμε αλλά και να διεκδικήσουμε και να κατακτήσουμε όλα όσα μας αξίζουν. Να υπερασπιστούμε και να παλέψουμε για επέκταση της δημόσιας δωρεάν παιδείας.

Να επαναφέρουμε όσα άδικα περικόπηκαν από την κρατική φοιτητική μέριμνα. Ταυτόχρονα εν μέσω κρίσιμων εξελίξεων για το κυπριακό πρόβλημα χρειάζεται μια σταθερή, συνεπής και αγωνιστική δύναμη που να παλεύει για απελευθέρωση και επανένωση, για λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, που να αντιμάχεται τον εθνικισμό και το σωβινισμό. Αυτή η δύναμη δεν μπορεί να είναι άλλη από την Προοδευτική, το έχουμε αποδείξει στα 43 χρόνια ιστορίας μας και θα συνεχίσουμε να το αποδεικνύουμε καθημερινά μέσα και έξω από τα πανεπιστήμια δίπλα σε κάθε φοιτητή στα μικρά και στα μεγάλα του προβλήματα. Ενίσχυση της Προοδευτικής σε όλους τους χώρους σπουδών, λοιπόν, αυτό πρέπει να είναι το διακύβευμα των φοιτητικών εκλογών.

Ο τρόπος που δίνεται η φοιτητική μέριμνα , δεν είναι κάτι που σας ικανοποιεί. Εχετε επισημάνει τα προβλήματα που φαίνεται ότι προκύπτουν. Ωστόσο από πλευράς Υπουργείου Παιδείας δεν πρόκειται να υπάρξουν αλλαγές. Θεωρείται ότι και φέτος θα δημιουργηθούν τα ίδια προβλήματα;

Καταρχάς πρέπει να τονίσουμε ότι η φοιτητική μέριμνα που παρέχεται από το κράτος πρέπει να ενισχυθεί και να επεκταθεί. Δυστυχώς η παρούσα κυβέρνηση τα τελευταία χρόνια πραγματοποιεί συνεχείς επιθέσεις τόσο στη φοιτητική χορηγία όσο και στο φοιτητικό πακέτο. Το κονδύλι που αφορά τη φοιτητική χορηγία και το φοιτητικό πακέτο έχει μειωθεί την τελευταία τριετία κατά 15 εκατομμύρια ευρώ, με την τελευταία μείωση να γίνεται τον περασμένο Δεκέμβρη και να φτάνει τα 8 εκατομμύρια ευρώ. Την περασμένη χρονιά το Υπουργείο Παιδείας αρνήθηκε πεισματικά να αναδιανέμει στο φοιτητικό πακέτο 7 εκατομμύρια ευρώ που έμειναν αδιάθετα από τη φοιτητική χορηγία.

Έχουν επίσης συντελεστεί σημαντικές αλλαγές τόσο στα κριτήρια όσο και στη διαδικασία με αποτέλεσμα πολλοί φοιτητές να μην δικαιούνται πλέον να λάβουν αυτά τα φοιτητικά επιδόματα. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι πλέον η ακίνητη περιουσία, που αποτελεί κριτήριο για τη λήψη της φοιτητικής χορηγίας υπολογίζεται με τις παραφουσκωμένες τιμές του 2013. Παρατηρείται ακόμη μια ανευ προηγουμένου καθυστέρηση στην ανακοίνωση των αποτελεσμάτων τόσο για τη φοιτητική χορηγία όσο και για το φοιτητικό πακέτο εξαιτίας υποστελέχωσης της αρμόδιας υπηρεσίας του Υπουργείου Παιδείας. Οι φοιτητές έλαβαν τα επιδόματα του ακαδημαϊκού έτους 2015-16 τον Οκτώβριο του 2016 με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν σοβαρά προβλήματα. Φοιτητές αδυνατούσαν να πληρώσουν τα δίδακτρα τους, τα βιβλία τους ή το νοίκι τους με αποτέλεσμα να βρεθούν σε πολύ δύσκολη θέση. Θεωρούμε ότι όσο συνεχίζεται αυτή η επίθεση στη φοιτητική μέριμνα δεν πρόκειται να σταματήσουν τα προβλήματα. Χρόνο με το χρόνο αναπόφευκτα θα μειώνονται οι δικαιούχοι.

Πρέπει άμεσα να κατατεθεί, σαν πρώτο βήμα, συμπληρωματικός προϋπολογισμός που να επαναφέρει τα 8 εκατομμύρια ευρώ που αποκόπηπαν τον περασμένο Δεκέμβριο από το κονδύλι της φοιτητικής μέριμνας. Ταυτόχρονα πρέπει τα εισοδηματικά κριτήρια για το φοιτητικό πακέτο να υπολογιστούν με τον δικαιότερο τρόπο του κατα κεφαλή εισοδήματος και όχι του ετήσιου ακαθάριστου εισοδήματος. Χρήζει επίσης άμεσα η επαρκής στελέχωση της αρμόδιας υπηρεσίας που εξετάζει τις αιτήσεις των φοιτητών αφού διαφαίνεται ότι και φέτος, τον Οκτώβρη πάλι θα ανακοινωθούν τα αποτελέσματα και θα πάρουν τα χρήματα οι φοιτητές. Αμετάθετος μας στόχος είναι και θα παραμείνει η επαναφορά του κονδυλίου για τη φοιτητική χορηγία στα επίπεδα του 2012. Όπως πράξαμε και στο παρελθόν θα διεκδικήσουμε τα αιτήματά μας με αποφασιστικότητα. Τα τελευταία χρόνια το φοιτητικό κίνημα βρέθηκε στους δρόμους αρκετές φορές. Θα το πράξουμε και πάλι αν το Υπουργείο Παιδείας δεν εισακούσει επιτέλους τις ανάγκες των φοιτητών. Θα συνεχίσουμε τον αγώνα αδιάκοπα και δεν πρόκειται να πτοηθούμε από τα συνεχή πισωγυρίσματα και την επίθεση στα δικαιώματά μας.

Ελένη Κωνσταντίνου