Δώδεκα ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τον Βασίλη Μιχαηλίδη

Ανοιχτός ορίζοντας: Βασίλης Μιχαηλίδης: 100 χρόνια από τον θάνατό του

Δώδεκα ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τον Βασίλη Μιχαηλίδη

Φέτος ολοκληρώνονται 100 χρόνια από τον θάνατο του Βασίλη Μιχαηλίδη (1849-1917), ίσως του σημαντικότερου ποιητή της νεότερης κυπριακής λογοτεχνίας. Ωστόσο η ζωή και το έργο του ποιητή αυτού παραμένουν άγνωστα στο ευρύτερο κοινό. Στη συνέχεια παρουσιάζουμε ένα διασκεδαστικό (μα και χρήσιμο) pot-pourri με διάφορες πληροφορίες γύρω από το εργοβιογραφικό πορτρέτο του Λευκονοικιάτη λογοτέχνη:

1. Πολλοί υποστηρίζουν ότι ο Β. Μιχαηλίδης γεννήθηκε ανάμεσα στα χρόνια 1849-1853. Η σύγχρονη έρευνα όμως τοποθετεί τη γέννησή του στα 1849, κάτι που επιβεβαιώνεται και από τα πιστοποιητικά γέννησης του ποιητή, τα οποία απόκεινται στα αρχεία του Αντώνη Κ. Ιντιάνου (στη Λευκωσία) και του Αιμίλιου Χουρμούζιου (στην Αθήνα).

2. Ο πατέρας του ποιητή ήταν ο Χατζημιχαήλ Χαραλάμπους και η μητέρα του, η οποία πέθανε πρόωρα, η Αννέττα του Κονόμου. Δεν γνωρίζουμε πότε, και για ποιους λόγους, ο ποιητής, ο οποίος ήταν το δεύτερο παιδί της οικογένειας, άρχισε να χρησιμοποιεί το επώνυμο «Μιχαηλίδης».

3. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Λευκωσία, ο Β. Μιχαηλίδης γνωρίστηκε με τον γνωστό ποιητή Γεώργιο Βιζυηνό. Οι δύο ποιητές συναγωνίζονταν στη σύνθεση ποιημάτων.

4. Σύμφωνα με μαρτυρία απογόνου του, ο ποιητής, όταν διέμενε στη Λάρνακα, φημολογείται ότι είχε ερωτική σχέση με τη μητέρα του γνωστού ποιητή Δημήτρη Λιπέρτη, την Κοκονού Μοδινού.

5. Σύμφωνα με την ίδια μαρτυρία, ο ποιητής είχε αποκτήσει νόθο γιο. Ο ίδιος αποκαλούσε το παιδί του Σαλισβουρή.

6. Ο Β. Μιχαηλίδης κατετάγη εθελοντής στον ελληνικό στρατό και πολέμησε στη μάχη της Μακρινίτσας. Στη συνέχεια, στα 1878, εγκαταστάθηκε στη Λεμεσό. Στην πόλη αυτήν ο ποιητής ερωτεύτηκε την Ευτέρπη Μιχαηλίδου, μετέπειτα σύζυγο του Σπύρου Αραούζου και γιαγιά του Σπύρου Κυπριανού, πρώην Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ωστόσο συγκλίνουσες ενδείξεις οδηγούν στην υπόθεση ότι ο έρωτας αυτός έμεινε ανανταπόδοτος.

7. Όταν εργαζόταν ως επιστάτης στο Νοσοκομείο της Λεμεσού, τον επισκέφθηκε από τη Λάρνακα ο ποιητής Δ. Λιπέρτης. Ο Β. Μιχαηλίδης τού πρόσφερε ένα ποτήρι κρασί. Τότε ανάμεσα στους δύο ποιητές διημείφθη η εξής στιχομυθία:

– Πκιε να πκιούμεν, τζ’ ο Θεός να πλερώσει, Δημητράκη μου.

– Ευχαριστώ, Βασίλη. Δεν πίννω.

– Πκιε, Δημητράκη μου, πκιε τζ’ άησ’ τα μασκαραλλίκκια.

– Μα ευχαριστώ, Βασίλη, δεν πίννω.

– Αν στενοχωρκέσαι ’πού μέναν, βάλε κόσσινον.

– Ποττέ να στενοχωρηθώ ’πού σέναν; Ούτε λόγος. Δεν πίννω.

– Στην Σκάλαν πίννεις έναν καρατέλλον τζαι ’δά μέσα κάμνεις τον άγιον.

– Πκοιος σου το είπεν πως πίννω στην Σκάλαν;

Όταν ο Β. Μιχαηλίδης τού ανέφερε ότι την πληροφορία αυτή του την είχε δώσει ο Γ. Βοντιτσιάνος, οι δυο ποιητές ξέσπασαν στα γέλια.

8. Είχε τόσο ταλέντο στη ζωγραφική, ώστε, καθώς λέγεται, κάποτε ζωγράφισε ένα πιάτο με τηγανητά αυγά, τα έβαλε σε πραγματικό πιάτο και τα παρουσίασε στον θείο του, και μητροπολίτη Κιτίου, Κυπριανό. Ο μητροπολίτης, ο οποίος νόμισε ότι ήταν πραγματικά αυγά, προσπάθησε να τα πιάσει με το πιρούνι.

9. Κάποτε, στη Λεμεσό, ο Β. Μιχαηλίδης και οι φίλοι του κάθονταν σ’ ένα τραπέζι κάποιου κέντρου και έπιναν μαζί με μερικές Γερμανίδες καλλιτέχνιδες. Όμως μία από τις Γερμανίδες αυτές σήκωσε το ποτήρι της και ευχήθηκε εις υγείαν στο απέναντι τραπέζι. Η παρέα του Β. Μιχαηλίδη θεώρησε προσβλητική την ενέργεια αυτή. Τότε ο ποιητής, τον οποίον παρακίνησαν να πει κάτι, εκφώνησε το εξής δίστιχο: «Όπκοιος μαζίν μας κάθεται, τζ’ αλλού κάμνει εβίβα, στον ________ του ______________, βατίν τζαι παλαμία».

10. Σήμερα δεν υπάρχει μια αξιοσύστατη συγκεντρωτική έκδοση του έργο του. Στις έως τώρα εκδόσεις των ποιητικών «Απάντων» του παραδίδονται μέχρι και 153 ποιήματα. Ωστόσο νεότερες έρευνες έχουν δείξει ότι τα γνωστά ποιήματα του Β. Μιχαηλίδη είναι περισσότερα από 200.

11. Σύμφωνα με τη χειρόγραφη μορφή του γνωστού ποιήματος «Η 9η Ιουλίου του 1821…» (αρχείο Αιμ. Χουρμούζιου), ο στ. 180 είναι: «Η ρωμιοσύνη ’εννά χαθεί όντες [και όχι “όντας”] ο κόσμος λείψει». Σε σχέση με τον τύπο «όντας», ο τύπος «όντες» βρίσκεται πιο κοντά στο κυπριακό ιδίωμα.

12. Σύμφωνα με το ίδιο χειρόγραφο, στον στ. 481 της «9ης Ιουλίου του 1821…» το όνομα «Κκιόρογλους» πρέπει να αντικατασταθεί από το όνομα «Κάρκογλους». Με τον τρόπο αυτόν αποκαθίστανται τα νοηματικά συμφραζόμενα ενός μεγάλου μέρους του ποιήματος, αφού στους στ. 481-486 ο ομιλητής ταυτίζεται πλήρως με τα συμφέροντα και τις γενικότερες απόψεις των υπόλοιπων Oθωμανών αξιωματούχων. Άρα, ο ομιλητής αυτός αποκλείεται να είναι ο καλοσυνάτος Κιόρογλου.

Δρ. Κυριάκος Ιωάννου Φιλόλογος