Dome: Ένα ξενοδοχείο, μια ιστορία, τότε και σήμερα

Το ξενοδοχείο Dome στην Κερύνεια του Κώστα Κατσελλή λειτούργησε το 1934. Ήταν το πρώτο ευρωπαϊκού τύπου ξενοδοχείο, το οποίο επί Αγγλοκρατίας συγκέντρωνε την ελίτ των Βρετανών, στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο φιλοξένησε πλούσιους Εβραίους πρόσφυγες, τις δεκαετίες πριν και μετά την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας ήταν πόλος έλξης όχι μόνο τουριστών αλλά και των Λευκωσιατών, όντας γνωστό για το απογευματινό τσάι κάθε Κυριακή.

Το 1974, στην πρώτη φάση της εισβολής στις 20 Ιουλίου, στο Dome βρήκαν καταφύγιο αρχικά οι Βρετανοί υπήκοοι της γύρω περιοχής και δύο μέρες μετά άρχισαν να πηγαίνουν εκεί αναζητώντας ασφάλεια, τροφή και νερό εκατοντάδες Ελληνοκύπριοι, Κερυνιώτες και από τα γύρω χωριά. Μαζί τους ο Κώστας Ζαμπαρλούκος, εγγονός του Κώστα Κατσελλή. Έμεινε εγκλωβισμένος 15 μήνες και έφυγε τελευταίος.

Το Dome το έχτισε ο Κώστας Κατσελλής και αυτό δεν αλλάζει, δηλώνει ο διευθυντής σήμερα του ξενοδοχείου, Μπαϊράμ Καραμάν, του μοναδικού ξενοδοχείου σε ολόκληρη την Κύπρο όπου τη διαχείριση έχουν εδώ και 10 χρόνια οι εργαζόμενοι σε αυτό και η συντεχνία των ξενοδοχοϋπαλλήλων. Στόχος τους, το μοντέλο διαχείρισης να συνεχιστεί για άλλα 10 χρόνια και το ξενοδοχείο να διατηρήσει την παραδοσιακή φιλοξενία, χωρίς να γίνει βορά και αυτό στο τουρκικό κεφάλαιο.

Η ιστορία του Dome έγινε ντοκιμαντέρ από την Τουρκοκύπρια δημοσιογράφο, Σιμγκέ Τσερκέζογλου, το οποίο προβλήθηκε στο ξενοδοχείο στην Κερύνεια τον Μάιο και αυτή τη βδομάδα στο CVAR στη Λευκωσία.

Για το τότε επιλέξαμε να μιλήσουμε με ανθρώπους που εργάστηκαν στο ξενοδοχείο πριν την τουρκική εισβολή.

Κώστας Ζαμπαρλούκος

Έχει ακόμα τα κλειδιά των δωματίων του Dome. Δεν τα παρέδωσε στον εκπρόσωπο του ΕΒΚΑΦ που του είπε ότι το ξενοδοχείο του παππού του ανήκε τώρα σε αυτούς και τον ρώτησε αν ήθελε να δουλέψει μαζί τους. Πήρε τα κλειδιά, όταν έφυγε τελευταίος με τον λογιστή του Dome, Γιώργο Παντελίδη, τον Οκτώβριο του 1975, 15,5 μήνες μετά από την ημέρα που οι πρώτοι ξένοι και στη συνέχεια Ε/κ άρχισαν να προσφεύγουν στο ξενοδοχείο όπου παρέμειναν εγκλωβισμένοι για λίγες μέρες, λίγους μήνες αλλά και πάνω από έναν χρόνο, μετά την πρώτη φάση της τουρκικής εισβολής, στις 20 Ιουλίου 1975.

Ο Κώστας Ζαμπαρλούκος, ο εγγονός του Κώστα Κατσελλή, έχει και τον κατάλογο με τα 680 περίπου ονόματα των Κερυνιωτών αλλά και όλων όσοι από τα γύρω χωριά στις 22-23 Ιουλίου του 1974 ήταν στο ξενοδοχείο. Κατάλογος που έγινε στον πολύγραφο τότε και είχε πλήρη στοιχεία όλων των ατόμων, τα οποία έγραφαν πού ήθελαν να πάνε αλλά και πότε έφυγαν από το ξενοδοχείο. Το δικό του όνομα ήταν προτελευταίο σε αυτόν τον κατάλογο. Είκοσι πέντε ετών, είχε σπουδάσει στην Αγγλία χημικός μηχανικός με MBA μεταπτυχιακό και δούλευε στο ξενοδοχείο μετά την επιστροφή του στην Κύπρο, το Νοέμβριο του 1973.

Ο κ. Ζαμπαρλούκος έμεινε και 3 μήνες στο Μπέλαπαϊς αφότου αναγκάστηκε να φύγει από το Dome. Επέστρεψε στις ελεύθερες περιοχές στις 3 Ιανουαρίου 1976. Ο παππούς Κατσελλής πέθανε το καλοκαίρι εκείνης χρονιάς στη Λεμεσό, σε ηλικία 87 ετών, ενώ η σύζυγός του Ελένη είχε πεθάνει το 1967 και ο τάφος της βρίσκεται στην Κερύνεια.

Απ’ τις πιο έντονες αναμνήσεις του κ. Ζαμπαρλούκου ήταν οι μεταμεσονύκτιοι έλεγχοι των τουρκικών δυνάμεων (έγιναν 3 φορές) με το πρόσχημα ότι κάποιος έφυγε από το Dome και πήγε στην Κερύνεια. Τους ξυπνούσαν όλους, ενήλικες και παιδιά, μέσα στη νύκτα ή νωρίς το πρωί για να τους μετρήσουν. Σε μια τέτοια έφοδο για έλεγχο, θυμάται ο Κώστας Ζαμπαρλούκος, γλίτωσαν λόγω της «θείας πρόνοιας», όπως λέει, όταν ο Τούρκος αξιωματικός που ήθελε να ελέγξει τα υπόγεια δωμάτια του ξενοδοχείου όπου έμεναν κάποιοι από το προσωπικό, δεν πέρασε από τη διαχωριστική πόρτα του κοινού μπάνιου, σε ένα μικρότερο δωμάτιο που έβγαζε έξω στην αυλή. Στο κρεβάτι εκείνου του δωματίου υπήρχε ένα όπλο και μια στρατιωτική τελαμώνα. «Δεν μπορώ να φανταστώ τι θα γινόταν αν τα ανακάλυπταν».

Στις 20 Ιουλίου, όταν έγινε η εισβολή, ξεκίνησε προς το αυτοκίνητο να φύγει και ο ίδιος, θυμάται ο κ. Ζαμπαρλούκος, αλλά τελικά έμεινε όταν κατάλαβε ότι δεν μπορούσε να πάρει με το διθέσιο αυτοκίνητό του όλους όσοι του το ζήτησαν από το ξενοδοχείο.

Την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στο Dome την γνωρίζει. «Είναι προσωπική μου άποψη, αλλά θα ήθελα να το επαναλάβω (σ.σ.: το δήλωσε και στο ντοκιμαντέρ της Σιμγκέ Τσερκέζογλου για το ξενοδοχείο), ότι θεωρώ πολύ καλό πως το Dome το διαχειρίζονται σήμερα οι εργαζόμενοι σε αυτό». Δύσκολο να περιγράψει τα συναισθήματά του. Στην Κερύνεια και στο Dome περνούσε τα καλοκαίρια, τις διακοπές και τα Σαββατοκύριακα. Μια μεγάλη οικογένεια συναντιόταν στο ξενοδοχείο με κάθε ευκαιρία, ο παππούς Κατσελλής ήταν αυστηρός αλλά πολύ καλός, με αρχές, και τον αγαπούσε πάρα πολύ. «Εκείνος έφτιαξε ό,τι έφτιαξε από το τίποτα».

Ρίτα Σεβέρη

Με ένα τουρκικό ποίημα που λέει «Αν πας στην Κερύνεια μην περάσεις τα τείχη, αν περάσεις τα τείχη μην μείνεις πολύ και αν μείνεις πολύ μην παντρευτείς, και αν παντρευτείς μην κάνεις παιδιά, η Κερύνεια θα σε κρατήσει για πάντα», απάντησε η Ρίτα Σεβέρη στο ερώτημα τι σήμαινε Κερύνεια και Dome.

Το Ίδρυμα Κώστα και Ρίτας Σεβέρη (CVAR) προέβαλε το ντοκιμαντέρ της Σιμγκέ Τσερκέζογλου την περασμένη Πέμπτη «Μια θλιβερή και περήφανη ιστορία, ξενοδοχείο Dome» και με αφορμή αυτό η κ. Σεβέρη θυμάται τα καλοκαίρια στην Κερύνεια και τα Σαββατοκύριακα, ιδιαίτερα τις Κυριακές, στο Dome με το γνωστό “afternoon tea with scones”. «Για μας τα παιδιά τότε ήταν και η θάλασσα, να κολυμπήσουμε το καλοκαίρι στην “κολύμπα”, την μικρή πισίνα στο βράχο και να παίξουμε».

Η θεία της κ. Σεβέρη, Μαρίτσα Σεβέρη, παντρεμένη με Άγγλο, όπως μας είπε, έζησε για δύο χρόνια μετά την εισβολή στην Κερύνεια και επισκέπτονταν καθημερινά τους εγκλωβισμένους στο Dome προσφέροντας βοήθεια, τρόφιμα, φάρμακα αλλά και σόμπες. Οι Κερυνιώτες τής το αναγνώρισαν, μας ανέφερε.

Μπαϊράμ Καραμάν

«Το ξενοδοχείο Dome είναι το σύμβολο της Κερύνειας, της Κύπρου και έτσι θέλουμε να συνεχίσει να είναι και για τις επόμενες γενιές», δήλωσε στο ΚΥΠΕ ο διευθυντής σήμερα και πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου που διοικεί το ξενοδοχείο, Μπαϊράμ Καραμάν. Είναι το μοναδικό από τα ξενοδοχεία αστέρων στα κατεχόμενα που δεν έχει περάσει σε τουρκικό κεφάλαιο και εδώ και 10 χρόνια η διαχείριση ανήκει στη συντεχνία των εργαζομένων στον τουρισμό κατά 51% και κατά 49% στους εργαζόμενους στο ίδιο το ξενοδοχείο. Ένας από αυτούς ήταν και ο Μπαϊράμ Καραμάν που εργαζόταν εκεί από το 1976 και ως πρόεδρος της συντεχνίας των υπαλλήλων του ξενοδοχείου έγινε και πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρείας που το διαχειρίζεται με το σκεπτικό του «διαμοιρασμού των κερδών».

Από τη δεκαετία του ’80 οι εργαζόμενοι στο Dome αντιδρούν και αντιστέκονται σε οποιαδήποτε προσπάθεια ιδιωτικοποίησής του. Το 1997 οι υπάλληλοι του ξενοδοχείου είχαν προχωρήσει σε οικειοθελή μείωση των μισθών τους κατά 40% για να μην πωληθεί το Dome, το οποίο είναι υπό το ΕΒΚΑΦ (σ.σ.: αυτό συνέβη με πολλές ε/κ περιουσίες στα κατεχόμενα μετά το 1974 που περνούσαν σε «κρατικούς», «ημικρατικούς» οργανισμούς ή το ΕΒΚΑΦ). Πριν 10 χρόνια το Dome ήταν σε δυσχερή οικονομική κατάσταση και τέθηκε και πάλι θέμα πώλησής του. «Τότε άρχισε η συζήτηση αν ένα ξενοδοχείο μπορεί να λειτουργήσει χωρίς αφεντικό», ανέφερε στο ΚΥΠΕ ο Καραμάν. Οι 140 υπάλληλοι σήμερα είναι, είπε, από την γύρω περιοχή και έτσι θέλουν να παραμείνει, με ντόπιο προσωπικό που θα μπορεί να μεταφέρει την κυπριακή φιλοξενία και να έχει ένα πιο ανθρώπινο πρόσωπο.

Ο Μπαϊράμ Καραμάν ευελπιστεί ότι θα εξευρεθεί μια πολιτική λύση του Κυπριακού και όλοι οι άνθρωποι που μένουν στο νησί, Ε/κ, Τ/κ, Μαρωνίτες, Αρμένιοι, «όλοι οι άνθρωποι, θα ζήσουν σε ειρήνη». Το μεγαλύτερό του όνειρο είναι το Dome να παραμείνει ως έχει, «να μην είναι τα λεφτά το μόνο μέτρο να συνεχίσει αυτό το ξενοδοχείο» και να συνεχίσει ως σύμβολο ιστορίας και ταυτότητας της Κύπρου, της Κερύνειας.

Σιγμκέ Τσερκέζογλου

Η Σιμγκέ Τσερκέζογλου, Τουρκοκύπρια δημοσιογράφος, αποφάσισε να κάνει ντοκιμαντέρ την ιστορία του Dome ακριβώς λόγω αυτής του της ιστορίας. «Ήθελα να κάνω κάτι πιο μόνιμο, να πω μια ιστορία και το Dome έχει ψυχή», ανέφερε στο ΚΥΠΕ.

Για έξι μήνες διάβαζε, ερευνούσε και μίλησε με κόσμο που είχε άμεση και έμμεση σχέση με το ξενοδοχείο, ήρθε και σε επαφή με μέλη της οικογένειας Κατσελλή γιατί «για μένα αν δεν είχα κάποιο μέλος της οικογένειας στο ντοκιμαντέρ, δεν θα το έκανα. Ήταν εκ των ων ουκ άνευ. Στο τέλος, αυτό το μέρος τους ανήκει. Ευτυχώς ο κ. Κώστας (Ζαμπαρλούκος) δέχθηκε και μας βοήθησε».

Το πιο δύσκολο σε ένα τέτοιο εγχείρημα, όταν θέλεις να το κάνεις δίγλωσσο και δικοινοτικό, είναι να πείσεις τον κόσμο να σου μιλήσει στην κάμερα, σημείωσε, κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στους συνεργάτες της και σε όσους την βοήθησαν να πραγματοποιήσει αυτό το ντοκιμαντέρ στο οποίο έδωσε τον τίτλο «Μια θλιβερή και περήφανη ιστορία, ξενοδοχείο Dome».

Η Μεφκιουρέ από την Πάφο

Στην επίσκεψή μας στο ξενοδοχείο στην Κερύνεια συναντήσαμε την Μέφκιουρε Κουμπασάρογλου από την Πάφο, από το Κτήμα της Πάφου, όπως η ίδια τόνισε μιλώντας άπταιστα την κυπριακή, την οποία δεν ξέχασε παρ’ ότι λείπει από την Κύπρο από το 1971 σε νεαρή ηλικία. «Πήγα και δούλευα στο εργοστάσιο στο Λονδίνο, όπως πολλοί εκάμαν τότε», ανέφερε και δεν της άρεσε όταν την ρώτησα τι έκανε στο εργοστάσιο. «Εσύ πέσμου είσαι καλαμαρά και δεν καταλαβαίνεις;», ενώ η Κάτια Χριστοδούλου, η φωτογράφος του ΚΥΠΕ, που μου εξήγησε ότι τότε τα νεαρά κορίτσια γίνονταν κυρίως ράφταινες σε εργοστάσια στη Βρετανία, «έτο εν Κυπραία και ξέρει».

Η Μέφκιουρε με τον Ε/κ αφεντικό της, που είχε εργοστάσιο στην Αμμόχωστο, έχει επισκεφθεί μετά το 1974 τη Λεμεσό, τη Λάρνακα και την Πάφο. Επισκέφθηκε τη γενέτειρά της και ξέρει πολλούς Ε/κ στην Κύπρο και το Λονδίνο. Στο Dome πηγαίνει για διακοπές κάθε χρόνο 2 με 3 φορές. «Αν δεν έρτω δαμέ, είναι σαν να μην πήα διακοπές και ας πηγαίνω Αμερική, Αυστραλία, παντού». Ξέρει ότι το Dome «εν δικό σας», δηλαδή ε/κ περιουσία, αλλά στην κουβέντα μετά έχει άποψη για τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν.

ΚΥΠΕ – Ραλλή Παπαγεωργίου

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy