Εφυγαν τα χοιροστάσια, επέστρεψαν οι κάτοικοι!

Εξακολουθούν, όμως, να αντιμετωπίζουν προβλήματα οι κάτοικοι της Ορούντας και των άλλων χωριών της γύρω περιοχής

Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΑΥΡΗ

Στο χωριό Ορούντα, της επαρχίας Λευκωσίας, υπήρχαν κάποτε τα περισσότερα χοιροστάσια. Αντιμετώπιζε όμως μεγάλο οικολογικό και περιβαλλοντικό πρόβλημα με αποτέλεσμα οι κάτοικοι του χωριού, αλλά και οι κάτοικοι των άλλων χωριών που υπάρχουν στη γύρω περιοχή, να εγκαταλείπουν τα σπίτια τους, γιατί δεν μπορούσαν να αντέξουν την αφόρητη δυσοσμία που έβγαινε από τα χοιροστάσια.

Τα χοιροστάσια που υπήρχαν στην Ορούντα πριν μερικά χρόνια ήταν περίπου 35, με αποτέλεσμα το χωριό να αποκαλείται και «μάνα» των χοιροστασίων. Σήμερα, όμως, στο χωριό υπάρχουν μόνο δύο χοιροστάσια, τα οποία, όπως πληροφορηθήκαμε, ενοικιάζονται σε χοιροτρόφους του γειτονικού χωριού Κάτω Μονή. Συνεπεία αυτής σημαντικής μείωσης των χοιροστασίων περιορίσθηκε και η δυσοσμία από τα λύματα, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι να αρχίσουν να επιστρέφουν πίσω στο χωριό τους. Ετσι, ο πληθυσμός του χωριού κυμαίνεται σήμερα γύρω στους 700 κατοίκους και θεωρείται πλέον από τα μεγαλύτερα στην περιοχή.

Τα προβλήματα των χοιροτρόφων άρχισαν με την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση, γιατί το κόστος της εναρμόνισης ήταν αρκετά ψηλό.

Συγκεκριμένα, η κύρια αιτία που οδήγησε στη δημιουργία προβλημάτων και στο κλείσιμο των χοιροστασίων στην Ορούντα, όπως μας είπαν ο Ξάνθος Παπασιάντης και ο Κυριάκος Σπανού, τους οποίους συναντήσαμε στο καφενείο του χωριού, ήταν οι χαμηλές τιμές που δίνονταν πλέον για το χοιρινό κρέας αλλά και η αύξηση των εξόδων συντήρησης των υποστατικών και των ζώων τους, κυρίως η αύξηση των ζωοτροφών. Ετσι, σήμερα, μεγάλος αριθμός χοιροτρόφων παραμένουν άνεργοι και άλλοι προσχώρησαν σε γεωργικούς κλάδους.

Η μείωση των χοιροστασίων όμως, όπως αναφέραμε, βοήθησε στην επίλυση του περιβαλλοντικού προβλήματος που παρουσίαζε η περιοχή.

«Το περιβαλλοντικό πρόβλημα που αντιμετώπιζε η Ορούντα πριν μερικά χρόνια έχει λυθεί σε μεγάλο βαθμό» δήλωσε στη «Χαραυγή» ο Νίκος Θεμιστοκλέους, πρώην κοινοτάρχης και χοιροτρόφος.

Σύμφωνα με τον κ. Θεμιστοκλέους, λίγο μετά την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση, το 2004, αλλά και το 2009 είχαν ανοιχθεί δύο σχέδια για προβληματικές χοιροτροφικές μονάδες. Και όπως μας εξήγησε «προβληματικές χοιροτροφικές μονάδες» θεωρούνταν εκείνες που ήσαν: α) Κοντά σε οικιστική ζώνη, β) κοντά σε υπεραστικό δρόμο, γ) ιστορικό μνημείο, δ) κοίτη ποταμού.

Τα σχέδια αυτά, πρόσθεσε, εκμεταλλεύθηκαν 9 ιδιοκτήτες χοιροστασίων με αποτέλεσμα να αποχωρήσουν αμέσως από το επάγγελμα. Ετυχαν όμως και μίας μεγάλης αποζημίωσης που για κάποιους ξεπερνούσε τις 200 χιλιάδες ευρώ. Σύμφωνα με τους όρους που υπήρχαν στα συγκεκριμένα σχέδια, οι αποχωρήσαντες από το επάγγελμα χοιροτρόφοι έπρεπε εντός ενός χρονικού διαστήματος να κατεδαφίσουν τελείως τα υποστατικά τους και να κάμουν χωράφι τη γη που υπήρχαν τα χοιροστάσια.

Τα υπόλοιπα χοιροστάσια της Ορούντας, όπως μας είπε ο πρώην κοινοτάρχης, έκλεισαν γιατί οι ιδιοκτήτες τους δεν είχαν αντικαταστάτες αλλά και λόγω του ότι η διατήρησή τους ήταν πλέον οικονομικά ασύμφορη, λόγω της χαμηλής τιμής πώλησης των σφαγμένων χοίρων και γενικά του χοιρινού κρέατος.

Σήμερα υπάρχουν μερικά μόνο χοιροστάσια στην περιφέρεια Κάτω Μονής-Μενοίκου-Ακακίου και Ορούντας, με το Μένοικο να διατηρεί σήμερα τη μεγαλύτερη χοιροτροφική ζώνη.

Οπως πληροφορηθήκαμε, κάποιοι από τους ιδιοκτήτες αυτών των χοιροστασίων ήλθαν σε συμφωνία με τη διεύθυνση του Βιολογικού Σταθμού Επεξεργασίας Λυμάτων-Αποβλήτων CYPRA με αποτέλεσμα να μεταφέρουν εκεί τα λύματα των χοιροστασίων τους για επεξεργασία.

Για να λυθεί, όμως, οριστικά το περιβαλλοντικό πρόβλημα, το οποίο αντιμετωπίζει η περιοχή λόγω των χοιροστασίων, ο κ. Θεμιστοκλέους εισηγείται όπως και οι υπόλοιποι ιδιοκτήτες χοιροστασίων έλθουν σε συμφωνία με το Βιολογικό Σταθμό CYPRA για να μεταφέρουν εκεί τα λύματα από τα χοιροστάσιά τους για επεξεργασία και όχι να τα αφήνουν σε ανοιχτές δεξαμενές με αποτέλεσμα να προκαλείται δυσοσμία.

Την Ορούντα λόγω των χοιροστασίων την έλεγαν… Βρομούντα

Την Ορούντα τα παλιά χρόνια, όπως μας είπε ο Μιχάλης Κάιλος, λόγω της έντονης δυσοσμίας που έβγαινε από τα λύματα των χοιροστασίων, την ονόμαζαν… Βρομούντα! Οι κάτοικοι του χωριού, όμως, δεν άντεχαν τη δυσοσμία και εγκατέλειπαν το χωριό τους.

Τώρα που έφυγαν τα χοιροστάσια και καθάρισε η ατμόσφαιρα, άρχισαν να επιστρέφουν πίσω, ανακαλύπτοντας παράλληλα και τις φυσικές ομορφιές του χωριού τους αλλά και τα ιστορικά και θρησκευτικά μνημεία του. Αρχισαν, όμως, να ανακαλύπτουν το χωριό και ξένοι. Μάλιστα, αρκετοί αποφάσισαν να εγκατασταθούν εκεί.

«Στο χωριό μας», λέει ο κ. Κάιλος, «υπάρχει μια σπουδαία ιερά μονή, η οποία ήταν αφιερωμένη στον Αγιο Νικόλαο, η μοναδική που υπάρχει στην περιοχή και η οποία εγκαταλείφθηκε λόγω της δυσοσμίας από τα χοιροστάσια. Το 1990 όμως, και μετά που άρχισαν να λιγοστεύουν οι χοιροτροφικές μονάδες, αποφασίσαμε, μια ομάδα εθελοντών, να την ανακαινίσουμε και η Μητρόπολη Μόρφου, στην οποία υπάγεται η Μονή, να την λειτουργήσει με μοναχές, όπως και έγινε. Σήμερα η Μονή έφερε ζωή και κίνηση στο χωριό, εφόσον καθημερινά καταφθάνουν λεωφορεία με ντόπιους επισκέπτες αλλά και τουρίστες. Τις δε Κυριακές οι επισκέπτες που φθάνουν στη Μονή ξεπερνούν τους 150-200».

Οι έμποροι καθορίζουν από μόνοι τους τις τιμές

Ο Σάββας Αριστοδήμου είναι ένας αρκετά νεαρός γεωργός, ο οποίος δραστηριοποιείται σήμερα στην Ορούντα. Ασχολείται κυρίως με την πατατοφυτεία και την καλλιέργεια εσπεριδοειδών.

Δυστυχώς, σήμερα, όπως μας είπε, αντιμετωπίζει και ο κλάδος τους πολλά προβλήματα, τα οποία προέρχονται από την ανεξέλεγκτη εισαγωγή προϊόντων από ξένες χώρες, τα οποία κατακλύζουν τις λαϊκές αγορές, ζητώντας ταυτόχρονα κατοχύρωση τού επαγγέλματός τους.

Συγκεκριμένα, ο νεαρός γεωργός μάς είπε ότι χρειάζεται αναδιάρθρωση του κεντρικού συστήματος της εμπορίας γεωργικών προϊόντων που ορίζεται από τη χονδρική αγορά.

Κατήγγειλε ακόμη πως οι νέοι γεωργοί δεν μπορούν σήμερα να ανταγωνιστούν τους εμπόρους και τους μεσάζοντες, οι οποίοι καθορίζουν από μόνοι τους τις τιμές και κατά πώς τους συμφέρει, χωρίς να υπολογίζουν τα έξοδα του παραγωγού, τα οποία αρχίζουν από τα φυτοφάρμακα και τους φόρους μέχρι τα εργατικά κόστη και τις μίζες για εξασφάλιση εργατών από το εξωτερικό.

Κατήγγειλε, επίσης, και εκείνους, τους «ερασιτέχνες», όπως τους αποκάλεσε, οι οποίοι λυμαίνονται το επάγγελμά τους από χόμπι. «Είναι αδιανόητο να υπάρχει σήμερα αστυνομικός που φυτεύει 200 σκάλες πατάτες» είπε και ταυτόχρονα διερωτήθηκε πότε εκτελεί τα καθήκοντά του ως αστυνομικός.