Ένα είναι το πλαίσιο Γκουτέρες

Συνεντεύξεις στη Μαρία Φράγκου

Στέφανος Στεφάνου και Πρόδρομος Προδρόμου συμφωνούν πως ένα είναι το πλαίσιο Γκουτέρες. Απ’ εκεί και πέρα όμως, στα όσα αφορούν ή απορρέουν από αυτό -θέμα διαχείρισής του, για παράδειγμα- οι δρόμοι δεν διασταυρώνονται σε κανένα σημείο. Εκπρόσωπος Τύπου του ΑΚΕΛ και Κυβερνητικός Εκπρόσωπος συμφωνούν ακόμα πως το παρατεταμένο αδιέξοδο στο Κυπριακό εγκυμονεί κινδύνους. Ως εδώ όμως. Γιατί για τη διαχείριση και τον τρόπο άρσης του αδιεξόδου, άβυσσος χωρίζει τις απόψεις των δύο.

 

1. Γιατί και ποιοι επιχειρούν να θολώσουν τα νερά παρουσιάζοντας περίπου δύο πλαίσια Γκουτέρες, ερμηνεύοντας πρόνοιές του πέραν αυτών που ισχύουν;
2. Γιατί ο ΠτΔ δεν απαντά καθαρά και ξάστερα ότι είναι έτοιμος να επιστρέψει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης και το κάνει με δικολαβισμους και ασάφειες;
3. Όσοι φοβούνται ή απορρίπτουν τη λύση και στη μια και στην άλλη κοινότητα βάλλουν κατά της επιστροφής στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης με τον ίδιο τρόπο και την ίδια περίπου φρασεολογία. Αυτό δεν πρέπει να προβληματίσει πρώτα και κύρια την πλευρά μας και τον ΠτΔ;
4. Γιατί η κυβέρνηση αντί να απαντά στον Ακιντζί απαντά πρώτα και κυρία στην Άγκυρα; Μήπως θέλει να τον εκθέτει στην ε/κ κοινότητα;

Πρόδρομος Προδρόμου:
Ο Πρόεδρος διαρκώς αναμένει ανταπόκριση από την άλλη πλευρά

1. Η γραπτή δήλωση του Προέδρου της Δημοκρατίας, στις 2 Μαΐου, είναι ακριβής και έχει καλύψει το θέμα. Ο Πρόεδρος δήλωσε από την αρχή ότι εάν ο κ. Ακιντζί αποδέχεται το πλαίσιο Γκουτέρες, αυτό είναι σίγουρα θετική εξέλιξη. Στη δήλωση του Προέδρου αναφέρεται πολύ συγκεκριμένα ότι λόγος γίνεται για το πλαίσιο Γκουτέρες, όπως αυτό διαμορφώθηκε οριστικά στις 4 Ιουλίου. Ναι, αυτό παρουσιάστηκε στις 30 Ιουνίου, λόγω του γεγονότος, όμως, ότι η καταγραφή που έγινε στις 30 Ιουνίου δεν έβρισκε σύμφωνη ούτε την ε/κ ούτε την τ/κ πλευρά, ακολούθησαν διαβουλεύσεις – διευκρινίσεις και τελικά το ίδιο πλαίσιο οριστικοποιήθηκε 4 Ιουλίου. Εν πάση περιπτώσει, η συζήτηση αυτή δεν είναι παραγωγική. Ένα είναι το πλαίσιο Γκουτέρες κι ας ξεχάσουμε τις ημερομηνίες. Η μεγάλη καινοτομία ήταν ότι υπήρχε σαφής αναφορά στο θέμα ασφάλειας και εγγυήσεων. Όλοι είχαμε αναγνωρίσει, τότε, ότι αυτή ήταν μία πρόοδος στις διαπραγματεύσεις. Επομένως, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, καλωσορίζοντας τη δήλωση Ακιντζί, έθεσε τις δύο πρόνοιες του πλαισίου -κατάργηση μονομερών επεμβατικών δικαιωμάτων και Συνθήκης Εγγυήσεως και δραστική μείωση των τουρκικών στρατευμάτων από την πρώτη ημέρα εφαρμογής της λύσης και στη συνέχεια ο αριθμός να μειωθεί στα επίπεδα του 1960. Δεν ήταν επιλεκτική αντιμετώπιση, αλλά εύλογα ζήτησε να διευκρινιστεί εάν υπάρχει αποδοχή και αυτών των προνοιών, χωρίς να παραλείπουμε ότι αξία έχουν βεβαίως και οι άλλες τέσσερις πρόνοιες.

2. Ο ΠτΔ πρώτος έχει ζητήσει, τόσο με την επανεκλογή του όσο και προηγουμένως, επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Το έχει κάνει και με επιστολές στον ΓΓ του ΟΗΕ και είχαμε, ως ε/κ πλευρά, δηλώσει την ετοιμότητα να ξεκινήσουν ξανά οι διαπραγματεύσεις από εκεί που έμειναν. Και με δεδομένο το πλαίσιο Γκουτέρες. Αυτή ήταν, είναι και παραμένει η τοποθέτηση του Προέδρου. Βεβαίως, το ότι είπαμε «από εκεί που είχαν μείνει» οι διαπραγματεύσεις, παραπέμπει στο γεγονός ότι είχε σημειωθεί αξιόλογη πρόοδος, η οποία δεν θέλαμε να πάει χαμένη. Ο Πρόεδρος διαρκώς αναμένει ανταπόκριση από την άλλη πλευρά, την τ/κ, πρώτα. Δυστυχώς, αυτό που ακούμε όλο τούτο το διάστημα από την τουρκική πλευρά, συνολικά, δεν είναι διάθεση για διαπραγμάτευση. Αντίθετα, ακούσαμε πολλές φορές να λέγεται ότι ο κύκλος των διαπραγματεύσεων έχει κλείσει, ότι δεν έχει νόημα να συνεχίσουμε αυτές τις διαπραγματεύσεις, άρα πρέπει να προχωρήσουν σε σχέδιο Β… Η θέση του Προέδρου είναι δεδομένη. Και ισχύει και σήμερα. Αύριο το πρωί είναι έτοιμος να έχει ξανά διαπραγματεύσεις κι αυτό έχει πει και στον κ. Ακιντζί στην κατ’ ιδίαν συνάντησή τους.

3. Προβληματίζει τον Πρόεδρο, και πρέπει να μας προβληματίζει όλους, ότι η παράταση αυτής της αδράνειας στο Κυπριακό, χωρίς διαπραγματεύσεις και προοπτική, πάντοτε εγκυμονεί κινδύνους. Ένας από τους κινδύνους είναι αυτά που ακούμε διαρκώς από την τουρκική πλευρά: «Να εγκαταλείψουμε τις παραμέτρους των Η.Ε.» ή ακόμα και περίτεχνες και επιτήδειες προσπάθειες να παρεκτραπεί το Κυπριακό από την ουσία του και να συζητάμε για επιτροπές για το φυσικό αέριο, για παράδειγμα. Πρώτιστος στόχος είναι να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις, αλλά όχι διαπραγματεύσεις για τις διαπραγματεύσεις.

4. Η τοποθέτηση του Προέδρου απέναντι στη δήλωση Ακιντζί -ότι μπορούμε να κάνουμε στρατηγική συμφωνία στο πλαίσιο Γκουτέρες και μόνο μετά θα διαπραγματευτούμε- δεν είχε στόχο τον Τ/κ ηγέτη. Ο Πρόεδρος είπε ότι είναι θετική εξέλιξη το να αποδέχεται ο κ. Ακιντζί το πλαίσιο Γκουτέρες, και το εννοεί. Στη συνέχεια, όμως, όφειλε, για να κάνουμε σωστές εξηγήσεις, να απευθυνθεί στον κ. Ακιντζί, και αναγνωρίζοντας ότι δεν είναι αυτός που είναι υπεύθυνος ούτε για τα μονομερή επεμβατικά δικαιώματα ούτε για το στρατό κατοχής, να ζητήσει πρωτίστως από την Τουρκία να υπάρξει κάποια διευκρίνιση για τις δύο από τις έξι πρόνοιες του πλαισίου Γκουτέρες. Όσο και αν θέλουμε να ξεκινήσει η διαπραγμάτευση, εάν μιλάμε για το πλαίσιο Γκουτέρες -που είναι πλαίσιο της διάσκεψης των Η.Ε.- τότε σε κάποια στιγμή πρέπει να εμπλακούν και οι εγγυήτριες δυνάμεις. Ο ΠτΔ έχει συνομιλητή τον κ. Ακιντζί και θα ήταν ευτυχής αν αύριο κιόλας μπορούσαν να ξεκινήσουν ξανά οι συνομιλίες με την τ/κ πλευρά.
Στέφανος Στεφάνου:
Χωρίς ορθολογισμό και μετριοπάθεια λύση δεν πρόκειται να επιτευχθεί
1. Μπορώ να παραθέσω διάφορους λόγους, γιατί κάποιοι προσπαθούν να δώσουν διαφορετικές ερμηνείες στο πλαίσιο Γκουτέρες. Δεν θα το κάνω όμως, γιατί μια τέτοια συζήτηση θα περιπλέξει ακόμα περισσότερο τα πράγματα και θα χάσουμε το βασικό. Ποιο είναι το βασικό; Το βασικό είναι να πετύχουμε την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων από το σημείο που διακόπηκαν στο Κραν Μοντανά αξιοποιώντας το υλικό των διαπραγματεύσεων. Το πλαίσιο Γκουτέρες ένα είναι. Ο ίδιος ο ΓΓ του ΟΗΕ έχει δώσει σαφέστατη εικόνα για το περιεχόμενο του πλαισίου του στην έκθεση που συνέταξε μετά τη Διάσκεψη στο Κραν Μοντανά. Επομένως, η απάντηση του Προέδρου προς τον ΓΓ του ΟΗΕ πρέπει να είναι σαφής, χωρίς ασάφειες, όρους και προϋποθέσεις: ότι δέχεται τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων στη βάση της γραμμής που έχει χαράξει ο κ. Γκουτέρες, που περιλαμβάνει το Πλαίσιο Συμπερασμάτων του ΓΓ.

2. Κι εδώ μπορεί να γίνουν διάφορες ερμηνείες. Προφανώς ο Πρόεδρος προσπαθεί να ικανοποιήσει κάποια ακροατήρια στο εσωτερικό και φοβάται να πράξει το δέον. Ο διεθνής παράγοντας, όμως -και ειδικά η Γενική Γραμματεία του ΟΗΕ- αναμένουν ξεκάθαρες απαντήσεις. Και αν δεν τις δώσουμε, θα μας φορτωθούν ευθύνες για το παρατεταμένο αδιέξοδο. Ήδη ο ΓΓ έχει επιμερίσει ευθύνη για την αποτυχία του Κραν Μοντανά στις δύο πλευρές, ενώ την ίδια ώρα επαινεί την Τουρκία για τη στάση της στη Διάσκεψη. Υπογραμμίζω ότι όποτε στο Κυπριακό υπήρχε αδιέξοδο και η Τουρκία δεν εγκαλείτο για την αδιαλλαξία της, η κατοχική δύναμη εκμεταλλευόταν την κατάσταση για να προκαλέσει νέα τετελεσμένα. Είμαστε σε μια τέτοια κατάσταση σήμερα και ελλοχεύει μεγάλος κίνδυνος αν συνεχιστεί το αδιέξοδο να παγιωθεί η διχοτόμηση.

3. Ασφαλώς και πρέπει να προβληματίσει. Επιτέλους, όλοι πρέπει να αντιληφθούν ότι η παρέλευση του χρόνου χωρίς λύση επιβαρύνει και δυσχεραίνει τις προοπτικές της. Είναι γεγονός ότι κάθε φορά που διαμορφώνονται προοπτικές για να προχωρήσουν οι εξελίξεις στο Κυπριακό, εμφανίζονται διάφορες πολιτικές δυνάμεις ένθεν κακείθεν του συρματοπλέγματος, να διαφωνούν, να κινδυνολογούν, να αφορίζουν. Και είναι όντως εκπληκτικό ότι σε πολλές περιπτώσεις ισχυρισμοί, απόψεις, ακόμα και επίθετα που λέγονται στις ελεύθερες περιοχές και στα κατεχόμενα, είναι πανομοιότυπα. Αυτό συμβαίνει γιατί όλες αυτές οι δυνάμεις απευθύνονται στα ένστικτα και στις φοβίες των ανθρώπων αντί στη λογική. Και η λογική και η μετριοπάθεια είναι ό,τι χρειαζόμαστε τώρα. Κατ’ ακρίβεια, χωρίς ορθολογισμό και μετριοπάθεια λύση στο Κυπριακό, που να απελευθερώνει και να επανενώνει, δεν πρόκειται να επιτευχθεί.

4. Οι δηλώσεις και αντιδηλώσεις, η αλληλοεπίρριψη ευθυνών και γενικά το γνωστό blame game δεν βοηθούν, αλλά αντίθετα εμποδίζουν τις προσπάθειες για επίτευξη λύσης. Είναι γεγονός ότι ειδικά αυτή την περίοδο ο κ. Ακιντζί δέχεται επιθέσεις τόσο από το εσωτερικό της Τουρκίας όσο και από το εσωτερικό της κοινότητάς του για το βήμα που έκανε να αποδεχθεί το πλαίσιο Γκουτέρες ως βάση διαπραγμάτευσης με στόχο την επίτευξη στρατηγικής συμφωνίας. Αυτό δεν είναι τυχαίο. Οι επιθέσεις στόχο έχουν να εμποδίσουν τον Τουρκοκύπριο ηγέτη να προχωρήσει έτσι όπως έχει εξαγγείλει. Δεν χρειάζεται με δικές μας δηλώσεις και ενέργειες να αυξάνουμε την πίεση πάνω στον κ. Ακιντζί. Ούτε και χρειάζεται να προβαίνουμε σε εικοτολογίες σχετικά με το τι κρύβεται πίσω από την ενέργεια του κ. Ακιντζί ή για τις προθέσεις του. Οι προθέσεις και η πολιτική βούληση του κάθε εμπλεκόμενου μέρους κρίνεται στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων. Ας πολιτευτούμε λοιπόν, έτσι που να βοηθήσουμε στην επανέναρξη των διαπραγματεύσεων και στη διαπραγμάτευση ο καθένας θα δείξει αν και πόση βούληση διαθέτει για τη λύση του Κυπριακού.