Ένα κυπριακό κωμειδύλλιο του 1891

Ανοιχτός ορίζοντας

του Λευτέρη Παπαλεοντίου

Ένα κυπριακό κωμειδύλλιο του 1891

Ο Φαρμακοποιός και ο Χωριάτης

Η έρευνα δεν παύει να μας επιφυλάσσει εκπλήξεις. Μόλις πρόσφατα ήρθε στο φως το πρώτο και μοναδικό κωμειδύλλιο που γράφτηκε από Κύπριο, τον Επαμεινώνδα Π. Ευθυμιάδη. Το εντόπισε ο φιλόλογος Ανδρέας Λενακάκης σε ένα παλαιοπωλείο στο Ηράκλειο της Κρήτης και το εξέδωσε στη Λευκωσία, στη σειρά των εκδόσεων των Πολιτιστικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού (2011). Για το κωμειδύλλιο αυτό γίνεται λόγος και στην αξιόλογη διδακτορική διατριβή του Λεωνίδα Γαλάζη (Ποιητική και ιδεολογία στο κυπριακό θέατρο, 2012). Όμως το έργο ξαναζωντάνεψε και έφτασε σε ένα ευρύτερο κοινό, όταν η Ε.Θ.Α.Λ., με σκηνοθέτη τον Άδωνι Φλωρίδη και μια ομάδα εκλεκτών, νέων κυρίως, ηθοποιών, με επικεφαλής τον ξεχωριστό Κώστα Βήχα, το ανέβασε πρόσφατα στην σκηνή.

Δεν γνωρίζουμε πολλά πράγματα για τον συγγραφέα του παρά τα λίγα στοιχεία που έχει συγκεντρώσει ο αείμνηστος Γιάννης Κατσούρης σε άρθρο του στο περιοδικό Άνευ (τχ. 35, 2010). Είναι γνωστό ότι το έργο γράφτηκε στη Λεμεσό το 1891, δηλαδή σε μια δύσκολη εποχή της πρώιμης βρετανοκρατίας, όταν ο Βασίλης Μιχαηλίδης δεν είχε γράψει ακόμη τα ποιητικά αριστουργήματά του. Υπολογίζουμε ότι ο Επαμεινώνδας Ευθυμιάδης (που γεννήθηκε γύρω στα 1860) γνώριζε προσωπικά τον Βασίλη Μιχαηλίδη και τα ποιήματά του, όπως γνώριζε και ανάλογα δείγματα του ελληνικού κωμειδυλλίου (λ.χ. των Δ. Κόκκου και Δ. Κορομηλά). Πρέπει να είχε λάβει ανώτερη μόρφωση, είτε στην Αθήνα είτε στην Κωνσταντινούπολη. Και, πάντως, έγραψε ένα αξιόλογο κωμειδύλλιο, σε στίχο και πρόζα, χρησιμοποιώντας μια πλούσια και πολύμορφη γλώσσα, που φαίνεται να αποδίδει την καθομιλουμένη της εποχής του αλλά και το κυπριακό ιδίωμα, αξιοποιώντας παράλληλα αρκετά αποτελεσματικά το στοιχείο της σάτιρας. Υποθέτουμε ότι ο Ευθυμιάδης ενθαρρύνθηκε και από το ποιητικό παράδειγμα του Β. Μιχαηλίδη για να αξιοποιήσει τόσο νωρίς το κυπριακό ιδίωμα αλλά και το σατιρικό – ρεαλιστικό στοιχείο στο κωμειδύλλιό του.

Χίλια μπράβο στην ομάδα της Ε.Θ.Α.Λ., που κατάφερε να αναστήσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο ένα έργο του 1891, το οποίο λίγο έλειψε να χαθεί οριστικά.