Ενας μοντέρνος υπεραστικός σιδηρόδρομος στην Κύπρο

Εμπεριστατωμένη τεχνοοικονομική μελέτη επεξεργάζονται οι δευτεροετείς φοιτητές του τμήματος Πολιτικής Μηχανικής και Γεωπληροφορικής του ΤΕΠΑΚ

Του Χρήστου Χαραλάμπους

Στις αρχές του περασμένου αιώνα, όταν ακόμα ολόκληρη η Κύπρος έμοιαζε με ένα μεγάλο χωριό με πληθυσμό μερικών δεκάδων χιλιάδων, υπήρχε σιδηροδρομική γραμμή η οποία συνέδεε τη Λευκωσία με τη δεύτερη, τότε, μεγάλη πόλη, την Αμμόχωστο, ενώ κάλυπτε και μέρος της περιοχής Σολέας.

Και λειτούργησε αυτό το μέσον μαζικής μεταφοράς μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του ’50 εξυπηρετώντας τη διακίνηση ανθρώπων και εμπορευμάτων.

Πώς θα ήταν, άραγε, σήμερα η καθημερινότητά μας αν λειτουργούσε (με τα σημερινά πληθυσμιακά δεδομένα και τις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες και δραστηριότητες) μια μοντέρνα σιδηροδρομική γραμμή που, εκτός των άλλων, θα μείωνε τις αποστάσεις μεταξύ όλων των πόλεων της Κύπρου;

Απαντήσεις σε αυτό και άλλα συναφή ερωτήματα ανέλαβαν να δώσουν οι δευτεροετείς φοιτητές του τμήματος Πολιτικής Μηχανικής και Γεωπληροφορικής του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου οι οποίοι, στα πλαίσια του μαθήματος του Ενοποιημένου Σχεδιασμού, ετοιμάζουν τεχνο-οικονομική μελέτη που αφορά το σχεδιασμό ενός Μοντέρνου Υπεραστικού Σιδηρόδρομου που θα συνδέει τις πόλεις της Κύπρου.

Σε πρώτο στάδιο, η πολύ ενδιαφέρουσα αυτή εργασία εστιάζεται, για τη φετινή φοιτητική χρονιά, στο σχεδιασμό της διαδρομής και των σταθμών Λευκωσίας-Λεμεσού.

Στα πλαίσια τη μελέτης τους οι φοιτητές, προχώρησαν στη διενέργεια έρευνας αγοράς (η οποία ολοκληρώνεται στα μέσα Απριλίου), η οποία βασίζεται σε συγκεκριμένο ερωτηματολόγιο, μέσα από το οποίο θα προκύψουν χρήσιμες πληροφορίες και συμπεράσματα σε ό,τι αφορά τις ανάγκες του κοινού, ώστε ο τελικός σχεδιασμός του σιδηροδρόμου να εξυπηρετεί στο μέγιστο δυνατό βαθμό αυτές τις ανάγκες.

Μιλώντας μας για τη συγκεκριμένη μελέτη, ο διδάσκων το συγκεκριμένο μάθημα στο Τμήμα Πολιτικής Μηχανικής και Γεωπληροφορικής, Ειδικός Επιστήμονας στο ΤΕΠΑΚ Ορέστης Μαραγκός, επεσήμανε ότι πρόκειται για ένα μεγαλεπήβολο project με πολλαπλούς στόχους. Κατ’ αρχάς, όπως ανέφερε, δίνεται η δυνατότητα να αντιληφθούν τόσο οι φοιτητές όσο και το κοινό την πολύ σημαντική συνεισφορά των Μηχανικών στην κοινωνία και από την άλλη «είναι μια ευκαιρία να επαναφέρουμε το σημαντικό ζήτημα της συγκοινωνίας στην Κύπρο και πώς το αντιλαμβάνεται ο κόσμος…».

Οπως αναφέρει ο Δρ Μαραγκός, με την ολοκλήρωση της μελέτης, η οποία προγραμματίζεται να γίνει στα μέσα του ερχόμενου μήνα, θα ενημερωθεί σχετικά το Υπουργείο Συγκοινωνιών, το οποίο θα έχει πλέον τη δυνατότητα να έχει στη διάθεσή του μια ακόμα μελέτη-έρευνα της αρμοδιότητάς του την οποία θα μπορεί να αξιοποιήσει αναλόγως.

---

Βασικό εργαλείο οι ανάγκες του κοινού

• Διαδικτυακή έρευνα αγοράς περιλαμβάνει η μελέτη

Κάποια από τα βασικά στοιχεία που συνθέτουν τη δημοσκόπηση που γίνεται στα πλαίσια της μελέτης των φοιτητών του ΤΕΠΑΚ έχουν να κάνουν με την ηλικία και την επαγγελματική ενασχόληση των συμμετεχόντων στην έρευνα, με τον τόπο διαμονής τους, με τη συχνότητα, το μέσον και τους λόγους διακίνησής τους μεταξύ Λευκωσίας –Λεμεσού.

Επίσης, ζητείται από το κοινό να ιεραρχήσει τους παράγοντες που θα ενεθάρρυναν τη διακίνηση με υπεραστικό τρένο (π.χ. χώροι στάθμευσης στους σταθμούς τρένου, τιμή εισιτηρίου, χρόνος μετάβασης, άνεση στο ταξίδι, περιβαλλοντικοί λόγοι κ.λπ.).

Δεδομένου ότι βασικός στόχος είναι η εξυπηρέτηση των καθημερινών αναγκών του κοινού, στα ζητούμενα της έρευνας περιλαμβάνονται και ερωτήσεις που έχουν να κάνουν με το ωράριο λειτουργίας του σιδηροδρόμου, τους κατάλληλους ενδιάμεσους σταθμούς και κάποιες αναγκαίες επιμέρους διευκολύνσεις.

Οπως επισημαίνει ο Δρ Μαραγκός, μέχρι στιγμής παρατηρείται σημαντικό ενδιαφέρον από το κοινό για συμμετοχή του στη δημοσκόπηση. Ηδη εθελοντικά έχουν καταθέσει μέσω διαδικτύου τις απόψεις τους 500 και πλέον πολίτες εκφράζοντας παράλληλα πολύ θετικά σχόλια για τη μελέτη των φοιτητών.

Η συμμετοχή στην έρευνα γίνεται μέσα από την ιστοσελίδα του Τμήματος Πολιτικής Μηχανικής και Γεωπληροφορικής του ΤΕΠΑΚ (https://www.cut.ac.cy/ceg/). Ο σύνδεσμος για το ερωτηματολόγιο είναι: http://cyprus-intercity-rail.weebly.com/survey.html

---

Η πρώτη διακίνηση σε ράγες… 

• Ιστορικό της πρώτης σιδηροδρομικής σύνδεσης (1905-1951)

Αναπόφευκτα στη μελέτη τους οι φοιτητές έχουν περιλάβει και ένα σύντομο, αλλά περιεκτικό, ιστορικό του πρώτου σιδηροδρόμου που κατασκευάστηκε στην Κύπρο επί Αγγλοκρατίας.

Ηταν Κυπριακός Κυβερνητικός Σιδηρόδρομος (Cyprus Govermnent Railway). Ενα σιδηροδρομικό δίκτυο που λειτουργούσε στην Κύπρο από τον Οκτώβριο του 1905 μέχρι το Δεκέμβριο του 1951 και διέθετε συνολικά 12 ατμομηχανές, 17 επιβατάμαξες και 100 περίπου βαγόνια πολλαπλών χρήσεων.

Είχε συνολικό μήκος 122 χιλιόμετρα και υπήρχαν 62 σταθμοί και στάσεις, που εξυπηρετούσαν την Αμμόχωστο, το Πραστειό Μεσαορίας, τα Γέναγρα, την Αγκαστίνα, το Τραχώνι Κυθρέας, τη Λευκωσία, την Κοκκινοτριμιθιά, τη Μόρφου, το Καλό Χωριό Λεύκας και την Ευρύχου.

Η σιδηροδρομική αυτή γραμμή εξυπηρετούσε τόσο το επιβατικό κοινό όσο και την εμπορική δραστηριότητα της εποχής. Από και προς το λιμάνι της Αμμοχώστου μεταφέρονταν φορτία, από την περιοχή του Τροόδους μεταφέρονταν κυρίως ξυλεία και μεταλλεύματα.

Αναφέρεται επίσης ότι στη διάρκεια των δυο παγκοσμίων πολέμων γινόταν μεταφορά συμμαχικών στρατευμάτων από και προς το λιμάνι της Αμμοχώστου.

Με τον τερματισμό της λειτουργίας του σιδηροδρόμου, 10 από τις 12 ατμομηχανές πωλήθηκαν, ενώ η Ατμομηχανή 1 διατηρήθηκε ως ενθύμιο έξω από το Σταθμό της Αμμοχώστου.

Μερικά βαγόνια αγοράστηκαν από ντόπιους, αποκτώντας καινούργιες και ενδιαφέρουσες χρήσεις, ενώ ο εξοπλισμός διαμοιράστηκε σε κυβερνητικά τμήματα. Οι Σταθμοί είτε κατεδαφίστηκαν, είτε μετατράπηκαν σε Αστυνομικούς Σταθμούς ή άλλα κυβερνητικά κτήρια ενώ ο Σταθμός στην Ευρύχου λειτουργεί σήμερα σαν μουσείο.

Συνολικά, ο Κυπριακός Σιδηρόδρομος στα 46 χρόνια λειτουργίας του μετέφερε 3.199.934 τόνους αγαθών και 7.348.643 επιβάτες.