Επτά προτάσεις από ΠΕΟ για τα εργασιακά και το ασφαλιστικό

ΠΑΜΠΗΣ ΚΥΡΙΤΣΗΣ: Η Πολιτεία να παρέμβει στηρίζοντας νομοθετικά το δικαίωμα για αξιοπρεπή εργασία

Συνέντευξη στον Κωνσταντίνο Ζαχαρίου

Επτά προτάσεις για ανατροπή της κατάστασης που έχει δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια στα εργασιακά καταθέτει ο Γ.Γ. της ΠΕΟ, Πάμπης Κυρίτσης, σε συνέντευξή του στην Κυριακάτικη Χαραυγή. Παράλληλα θέτει την Πολιτεία προ των ευθυνών της, ενώ διαμηνύει ότι η μάχη ενάντια στην απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων είναι μάχη ενάντια στην πλήρη υποδούλωση των εργαζομένων και στην επαναφορά συνθηκών εργασιακού μεσαίωνα τον 21ο αιώνα.

Σε μερικές μέρες θα πραγματοποιηθεί το 27ο Παγκύπριο Συνέδριο της ΠΕΟ. Πώς αποτιμάτε την κατάσταση στην οικονομία αλλά και την κοινωνία;

Το 27ο Παγκύπριο Συνέδριο της ΠΕΟ πραγματοποιείται σε μια περίοδο όπου οι εργαζόμενοι σ’ ολόκληρο τον κόσμο συνεχίζουν να βιώνουν τις οδυνηρές συνέπειες της κρίσης του καπιταλισμού.
Στην Κύπρο ο τρόπος που η κυβέρνηση Αναστασιάδη αντιμετώπισε την κρίση ήταν ταυτόσημος με τις νεοφιλελεύθερες συνταγές της σκληρής λιτότητας, οι οποίες κυριαρχούν στην ΕΕ και το ΔΝΤ.

Παρακολουθούμε την κυβέρνηση να πανηγυρίζει, επειδή μετά από μια μεγάλη περίοδο οικονομικής ύφεσης και καταστροφής των παραγωγικών δυνάμεων στον τόπο έχει επανέλθει θετικό πρόσημο στην ανάπτυξη και παρουσιάζεται πρωτογενές πλεόνασμα στους ισολογισμούς του κράτους. Αποσιωπά όμως ότι αυτό στηρίχτηκε μονομερώς και σχεδόν απόλυτα στην υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων, στη συρρίκνωση των μισθών, στην υπόσκαψη του κοινωνικού κράτους και τη δραματική υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου των συνταξιούχων και άλλων ευάλωτων ομάδων πληθυσμού.

Ως εκ τούτου έχουμε και διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων…

Δεν είναι τυχαίο ότι η Κύπρος έχει τον ταχύτερο ρυθμό διεύρυνσης της κοινωνικής ανισότητας στην ΕΕ, όπως μαρτυρούν και τα στοιχεία της Eurostat και της ΕΕ. Η διεύρυνση της κοινωνικής ανισότητας είναι αποτέλεσμα της δραματικής μείωσης στους μέσους όρους των μισθών και του ξηλώματος του κοινωνικού κράτους. Επαληθεύεται αυτό που υποστηρίξαμε από την αρχή, ότι δηλαδή το κόστος της κρίσης πέφτει κυρίως πάνω στις πλάτες των εργαζομένων, των συνταξιούχων και γενικά των μη προνομιούχων της κοινωνίας.

Σύμφωνα με τις εκθέσεις της ΕΕ η μείωση του κόστους εργασίας δεν μετατρέπεται σε μείωση των τιμών, ώστε να συμβάλλει στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, αλλά μετατρέπεται σε βελτίωση της κερδοφορίας εκείνων των επιχειρήσεων που κατάφεραν να κυριαρχήσουν στις συνθήκες της κρίσης. Έτσι εξηγούνται και τα ευρήματα της Eurostat, ότι το πλουσιότερο 10% των Κυπρίων, μέσα στις συνθήκες της κρίσης, βελτίωσε τα εισοδήματά του, ενώ για το υπόλοιπο 90% μειώθηκαν τα εισοδήματά του. Τα εισοδήματα από εργασία συνολικά μειώθηκαν αυτό το διάστημα σχεδόν 2 δισ. ευρώ, ενώ τα κέρδη όχι μόνο δεν έχουν μειωθεί, αλλά φέτος θα είναι αισθητά αυξημένα σε σχέση με το 2011.

Τα τελευταία χρόνια μεγάλος αριθμός εργοδοτών παραβιάζουν τις συλλογικές συμβάσεις. Επίσης όσοι δεν καλύπτονται από συλλογικές συμβάσεις αντιμετωπίζουν ακόμη πιο σοβαρά προβλήματα. Πώς μπορεί να διορθωθεί αυτή η κατάσταση;

Το φαινόμενο της μη εφαρμογής των συλλογικών συμβάσεων από όλους τους εργοδότες εντείνεται, ιδιαίτερα στους μεγάλους κλάδους της οικονομίας. Επίσης δυστυχώς διευρύνεται ανησυχητικά ο τομέας της οικονομίας, όπου οι εργαζόμενοι δεν έχουν συνδικαλιστική εκπροσώπηση και κατά συνέπεια εργάζονται χωρίς συλλογική σύμβαση και συλλογική διαπραγμάτευση.

Αυτά τα ζητήματα -της απορρύθμισης της εργασίας, της υπόσκαψης της συνδικαλιστικής οργάνωσης, της μη εφαρμογής της σύμβασης και της άρνησης για συλλογική διαπραγμάτευση με τους εκπροσώπους των εργαζομένων- είναι τα κορυφαία ζητήματα που θα απασχολήσουν το συνέδριό μας.

Από τη μια θα μας απασχολήσει τι μπορούμε και πρέπει εμείς να κάνουμε, ώστε να βελτιώσουμε την παρέμβασή μας, να οργανώσουμε ακόμη περισσότερους εργαζόμενους, να ενισχύσουμε την επαφή και τη σχέση μας μαζί τους, ώστε να γίνουμε πιο αποφασιστικοί και πιο ενεργητικοί στο ρόλο μας για υπεράσπιση της συλλογικής σύμβασης και της αντίστασης στην απορρύθμιση. Από την άλλη -και έχοντας υπόψη ότι ο συσχετισμός δύναμης μεταξύ εργασίας και κεφαλαίου, εργαζομένων και εργοδοτών, εξ αντικειμένου έχει ανατραπεί τα τελευταία χρόνια- διεκδικούμε από την Πολιτεία, το κράτος, να παρέμβει αποφασιστικά και να συμβάλει στοιχειωδώς στην αποκατάσταση αυτής της ισορροπίας, στηρίζοντας νομοθετικά το δικαίωμα του κάθε εργαζόμενου να έχει κατοχυρωμένα κάποια στοιχειώδη δικαιώματα, που να του διασφαλίζουν αυτό που η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας ορίζει ως αξιοπρεπή εργασία.

Τι εισηγείστε και τι διεκδικείτε;

Διεκδικούμε με νομοθετική παρέμβαση να καθίσταται υποχρεωτική η εφαρμογή των συλλογικών συμβάσεων που συνομολογούνται ελεύθερα μεταξύ συντεχνιών και εργοδοτικών συνδέσμων, ιδιαίτερα των παγκύπριων κλαδικών συμβάσεων. Αυτό θα προστατεύσει τόσο τα δικαιώματα των εργαζομένων όσο και τον υγιή ανταγωνισμό μεταξύ των ίδιων επιχειρήσεων.

Επίσης, για όσους εργαζόμενους -για διάφορους αντικειμενικούς ή υποκειμενικούς λόγους- δεν έχουν κάλυψη από συλλογικές συμβάσεις, η Πολιτεία οφείλει, σε διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους, να διασφαλίσει με νομοθεσία τα ελάχιστα δικαιώματα τους σε σχέση με τον μισθό, το ωράριο, τις υπερωρίες, τις αργίες, τον 13ο μισθό κτλ.

Η μάχη ενάντια στην απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων και την αποδόμηση του συστήματος της ελεύθερης συλλογικής διαπραγμάτευσης είναι στην πραγματικότητα η μάχη ενάντια στην πλήρη υποδούλωση των εργαζομένων και στην επαναφορά συνθηκών εργασιακού μεσαίωνα τον 21ο αιώνα.

Πώς επηρεάζουν τους εργαζόμενους οι αλλαγές οι οποίες έγιναν τα τελευταία χρόνια στις νομοθεσίες για τις κοινωνικές ασφαλίσεις, αλλά και τι προτείνει η ΠΕΟ;

Η Κύπρος είναι μια από τις χώρες όπου το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης διέρχεται μια κρίσιμη περίοδο. Η οξύτητα με την οποία εκδηλώθηκε η οικονομική κρίση την περίοδο του 2013 – 2014, η συμφωνία της κυβέρνησης με το Eurogroup και η υπογραφή του μνημονίου έφερε στην επιφάνεια κρίσιμα ερωτήματα που έχουν να κάνουν με τη βιωσιμότητα των συστημάτων Κοινωνικής Ασφάλισης και ιδιαίτερα με το πόσο εκτεθειμένα είναι αυτά τα συστήματα σε τέτοιες συνθήκες.

Θεωρούμε ότι το ζήτημα της διαχείρισης του χρέους του κράτους στο ΤΚΑ, που σήμερα ξεπερνά τα 7 δισ. ευρώ, δεν μπορεί να συνεχίσει να αντιμετωπίζεται ως ένα ζήτημα επουσιώδες. Είναι τεράστιας προτεραιότητας η διαμόρφωση σχεδίου αποπληρωμής του χρέους από την Πολιτεία.

Η Πολιτεία οφείλει να δημιουργήσει πραγματικό αποθεματικό για το ΤΚΑ που να το καθιστά λιγότερο ευάλωτο σε συνθήκες όπως είναι αυτές που διαμορφώθηκαν πρόσφατα. Αυτή η πολιτική ξεκίνησε, όπως είναι γνωστό, επί διακυβέρνησης Χριστόφια, όπου 400 εκατ. ευρώ εμβάστηκαν στο Ταμείο και ευτυχώς υπάρχουν ακόμη ως πραγματικό αποθεματικό. Η κρίση όμως διέκοψε αυτή τη διαδικασία.

Το δεύτερο ζήτημα που θέλουμε να θέσουμε με αυτή την ευκαιρία έχει να κάνει με τη συνεχή επέκταση των ορίων αφυπηρέτησης και την ανάγκη επανεξέτασης αυτού του σκληρού και αντιλαϊκού μέτρου.

Μπορεί να πετύχαμε να παραμείνει το 63ο έτος ως προαιρετικό έτος αφυπηρέτησης -κάτι που η Τρόικα επέμενε να καταργήσει- αλλά όσοι επιλέγουν να αφυπηρετήσουν στα 63 έχουν να αντιμετωπίσουν μια σκληρή «τιμωρία» της τάξης του 12%, κάτι που λειτουργεί αποτρεπτικά σε μεγάλο βαθμό.

Επιβάλλεται να τερματιστούν οποιεσδήποτε προσπάθειες για περαιτέρω αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης.

Επιπρόσθετα, μια καταφανής στρέβλωση, η οποία πρέπει να τερματιστεί, είναι η μη πληρωμή επιδόματος ασθενείας και ανεργίας σε ασφαλισμένους που έχουν επιλέξει να μην λάβουν τη σύνταξή τους στο 63ο έτος της ηλικίας τους και οι οποίοι συνεχίζουν να εργάζονται και να εισφέρουν στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

Η ΠΕΟ έχει ήδη υποβάλει σχετικό αίτημα στο Υπουργείο Εργασίας απαιτώντας τροποποίηση της σχετικής πρόνοιας του νόμου περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων χωρίς οποιαδήποτε ανταπόκριση μέχρι στιγμής από το Υπουργείο Εργασίας.

Επικίνδυνη στασιμότητα στο Κυπριακό

Στις πρόσφατες διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό υπήρχε η ελπίδα ότι θα υπάρξει θετική κατάληξη. Μάλιστα η ΠΕΟ στήριξε με θέρμη την προσπάθεια. Ωστόσο στη συνέχεια επήλθε απογοήτευση. Ποια είναι η εκτίμησή σας για την επόμενη μέρα;

Είναι γεγονός ότι διανύουμε δυστυχώς μια περίοδο άγονης αλλά και επικίνδυνης στασιμότητας όσον αφορά τις διαδικασίες αλλά και τις προοπτικές επίλυσης του Κυπριακού.

Η κατάρρευση στο Κραν Μοντανά ενός κύκλου διαπραγμάτευσης, ο οποίος δημιούργησε ελπίδες και προσδοκίες για ένα θετικό αποτέλεσμα, σκόρπισε απογοήτευση ανάμεσα στον κυπριακό λαό, Ε/κ και Τ/κ και ανησυχία και προβληματισμό για το μέλλον.

Παρά το γεγονός ότι ήταν γενική εκτίμηση ότι είχαν γίνει σοβαρά βήματα στην κατεύθυνση γεφύρωσης των διαφορών στα θέματα της εσωτερικής πτυχής του Κυπριακού και ενώ ο νέος Γ.Γ. των ΗΕ, κατά γενική ομολογία, προσέγγισε τα εκκρεμούντα θέματα στο τελικό στάδιο με αποφασιστικότητα και ρεαλισμό και με τρόπο θετικό για τις αρχές λύσης που υπερασπίζεται η πλευρά μας, εντούτοις η κατάληξη ήταν απογοητευτική. Όχι μόνο γιατί οι συνομιλίες κατέρρευσαν και δεν κατέστη δυνατό να υπάρξει αποτέλεσμα, αλλά και γιατί παρά την κατάρρευση ο διεθνής παράγοντας δεν φαίνεται να επιρρίπτει την ευθύνη της αποτυχίας στην Τουρκία που είναι η κατοχική δύναμη.

Για το γεγονός αυτό -το οποίο μπορεί να έχει σοβαρές και δυσμενείς επιπτώσεις στην εξέλιξη του Κυπριακού- ουσιαστικό ρόλο έπαιξαν και οι χειρισμοί του κ. Αναστασιάδη και ιδιαίτερα οι παλινδρομήσεις του και η έλλειψη σταθερότητας και αποφασιστικότητας στη διαχείριση της κρίσιμης αυτής διαπραγμάτευσης.

Εμείς θεωρούμε τη λύση και επανένωση, την απαλλαγή από την κατοχή και τους κηδεμόνες ως μονόδρομο. Οι συνομιλίες είναι ο μόνος δρόμος και πρέπει να επαναρχίσουν από εκεί που σταμάτησαν. Γι’ αυτό θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε.