Έξω από τη βιτρίνα

@Παύλος Βρυωνίδης

Σημεία κοινού

Έξω από τη βιτρίνα

Στο Αρχαιολογικό Μουσείο επαρχίας Λεμεσού. Εκεί πρωτοπαρουσιάστηκε η δουλειά In Situ της Έλενας Αντωνίου (14ο Καλοκαιρινό Φεστιβάλ Χορού, Ιούλιος 2017) και για τους περισσότερους από μας ήταν μια καλή αφορμή να το ξαναεπισκεφθούμε ως ενήλικες πια. Η εμπειρία αυτή προκάλεσε περισσότερες κινητοποιήσεις από ό,τι είχα αρχικά αντιληφθεί. Ναι, ο χώρος του μουσείου υπήρξε καθοριστικός για τη δράση. Με την είσοδο σχεδόν ξεκίνησαν να ενεργοποιούνται μνήμη, διαβάσματα, περίπατοι, ακούσματα, επικαιρότητα, μύθοι. Όλα κτυπημένα μέσα στο σέικερ των πρόσφατων προσωπικών αναζητήσεων.

Κάπου μέσα στο μουσείο η Αντωνίου. Η μετακίνησή της από δωμάτιο σε δωμάτιο δεν καθοδηγούσε την πορεία του επισκέπτη-θεατή. Δεν υπήρχε η πίεση χρόνου ή σκηνοθετημένη γραμμή που έπρεπε να ακολουθηθεί. Δεν επρόκειτο για μια παράσταση συμβάσεων , αλλά για μια παρέμβαση καλλιτεχνική. Οι μεταστροφές της από την κίνηση στην παύση, από παρατηρητής σε έκθεμα, προκάλεσαν έναν απρόσμενο διάλογο.

Λόγω του εξωτερικού κινούμενου σώματος της performer μέσα στο μουσείο, καρφώθηκε το βλέμμα μου σε κάποιες άλλες φιγούρες. Σε εκείνες τις λίθινες κορούδες που στέκονταν σχεδόν αχρονολόγητες πίσω από τις βιτρίνες καταδικασμένες στη σιωπή και την αδιαφορία. Αβοήθητες στην έκθεση χωρίς επαρκείς πληροφορίες, υποχρεωμένες αν χρειαστεί να θυσιαστούν στο όνομα της εντοπιότητάς μας. Πόσο σημαντική μπορεί να είναι τούτη η χώρα που συμπεριφέρεται έτσι στα κορίτσια της; Μια η απορία και μια η εγκατάλειψη μέσα σε ένα αφημένο μουσείο, τις έκαναν να φαίνονται σαν βιασμένα αρχέτυπα.

Χρειάζεται δύναμη να ανακινηθεί αυτό το περιβάλλον. Η στασιμότητα είναι βαθιά.

Με μια ενδιάμεση στάση στο Neues Museum του Βερολίνου (Νοέμβριος 2017), το In Situ βγαίνει εκτός μουσείου και εμφανίζεται στη σκηνή του Θεάτρου Ριάλτο (Παράλληλες δράσεις της 18ης Πλατφόρμας Χορού, Μάρτιος 2018). Σε αυτή την εκδοχή της δουλειάς της, η Έλενα Αντωνίου γίνεται η ίδια έκθεμα. Έξι ώρες πάνω σε μια μαρμάρινη βάση 70cm x 70cm x 54cm. Προσπαθώ να υπολογίσω τώρα κοιτώντας το πάτωμα τι χώρο καταλαμβάνει αυτό το 70cm x 70cm. Πόση ώρα άραγε μπορεί κάποιος να περιοριστεί σε αυτό το εμβαδόν με ύψος 54cm. Ναι, έξι ώρες να στέκεται ακούγεται κουραστικό. Μα όποιος ψάχνει δράμα δεν θα το βρει, ούτε εξυπνάδες ή τεχνικές εντυπωσιασμού.

Η Αντωνίου σέβεται το χρόνο, τον αφήνει να δράσει φυσικά μέσα στο πλαίσιο του χώρου, μαζί με όλες τις ερμηνείες που προκύπτουν από τη θέαση μιας βάσης που στηρίζει το σώμα της. Το ηχητικό τοπίο του Σταύρου Γασπαράτου μακρινό και υπόκωφο, αμέσως διώχνει την καθημερινότητα έξω από την αίθουσα. O χρόνος άχρονα κυλάει και ο θεατής μπορεί να μπαινοβγαίνει στο θέατρο όσες φορές θέλει, μπορεί να πλησιάζει ή να απομακρύνεται. Οι θέσεις-στάσεις της πάνω στη βάση επαναλαμβάνονται και ανασαίνου. Οι ορολογίες κινησιολογικά μοτίβα ή αυτοσχεδιασμοί δεν έχουν χώρο μέσα σε αυτή τη δουλειά. Ο χρόνος περνά. Μια πάλη να διατηρηθεί ζωντανή η παρουσία! Μια πάλη που θα μπορούσε να έχει διάφορα ονόματα: διαμαρτυρία για το περιβάλλον, για τους πρόσφυγες, για τη θέση της γυναίκας, αλλά Όχι. Το In Situ δεν κρύβεται πίσω από καμιά αφήγηση. Το σώμα αρχίζει να κουράζεται. Η βαρύτητα είναι μια πραγματικότητα. Μια ενδιαφέρουσα παραστατική γλώσσα εμφανίζεται να μιλήσει για το εδώ και τώρα.

Προσφέρει τον εαυτό της, όχι ως ένα παθητικό έκθεμα που απλά περιμένει. Ανακινεί το χώρο της και αυτό δονείται προς εμάς, γιατί υπάρχει η κατεύθυνση προς εμάς και έτσι αποκτά νόημα η πράξη της.

«Επιτέλους, ένα κορίτσι έξω από τη βιτρίνα», σκέφτομαι και αναπνέω μαζί της.

Έλενα Αγαθοκλέους

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy