«Φουγάρο» ένας στους τρεις Κυπρίους

 – Ένας στους τρεις Κυπρίους καπνίζει επί καθημερινής βάσεως

– Ένας στους πέντε Ευρωπαίους μαθητές που έλαβαν μέρος στην έρευνα (23%) δοκίμασε τσιγάρο σε ηλικία 13 χρονών και κάτω

 

Της Γιώργιας Ερωτοκρίτου
Σοκ προκαλούν τα στοιχεία για τους καπνιστές στην Κύπρο, αλλά και σε διεθνές επίπεδο. Κάθε χρόνο περισσότεροι από 700 Κύπριοι πεθαίνουν από μια ασθένεια, που προκαλείται από το κάπνισμα. Η κακή αυτή συνήθεια σκοτώνει έξι εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως το χρόνο, ενώ 700 χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν στην Ευρώπη από το κάπνισμα κάθε χρόνο. Επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, τονίζοντας ότι αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, το κάπνισμα θα σκοτώσει πάνω από ένα δισεκατομμύριο άτομα τον αιώνα που διανύουμε.
Σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη το 2016 από την Αρχή Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου, με δείγμα 3.500 άτομα ηλικιών 15-64 ετών, διαφάνηκε ότι 53,1% έχει καπνίσει τσιγάρα, πούρα ή πίπα στη ζωή του. Σημαντικά ψηλότερο ποσοστό, το οποίο κάπνισε ποτέ στη ζωή του καπνικά προϊόντα, σημειώθηκε μεταξύ ατόμων της ηλικιακής κατηγορίας 25-34 ετών, ανδρών και ατόμων με ψηλότερο μορφωτικό επίπεδο.

12% έχει καπνίσει πριν κλείσει 15 ετών
Την ίδια ώρα, τραγικό είναι το γεγονός ότι μεταξύ όσων έχουν καπνίσει, 11,9% είχε την πρώτη του εμπειρία με το κάπνισμα πριν την ηλικία των 15 χρονών, 32,8% είχε την πρώτη του εμπειρία με το κάπνισμα στην ηλικία 15-17, 46,3% στην ηλικία 18-24, ενώ 9,1% δοκίμασε το κάπνισμα για πρώτη φορά μετά την ηλικία των 24 ετών.
Επίσης, τα στοιχεία καταδεικνύουν ότι ένας στους τρεις Κυπρίους καπνίζει επί καθημερινής βάσεως (32,9%), ενώ το 2,3% καπνίζει αντίστοιχα μερικές φορές την εβδομάδα ή μια ή λιγότερο από μια φορά την εβδομάδα. Επίσης, ένα ποσοστό της τάξης του 7,4% καπνίζει περισσότερα από 20 τσιγάρα την ήμερα, ενώ μεταξύ 11 και 20 τσιγάρων καπνίζει το 13,7%. Έξι με 10 τσιγάρα επί καθημερινής βάσης καπνίζει το 7,8%, ενώ λιγότερα από έξι τσιγάρα καθημερινά καπνίζει το 7,1%. Από το σύνολο των ατόμων που έχουν καπνίσει, το 29,3% έχει ήδη διακόψει το κάπνισμα, ενώ το 36,3% επιθυμεί να διακόψει το κάπνισμα.

 

Ένας στους δύο εφήβους έχει πρόσβαση στον καπνό
Παράλληλα, σύμφωνα με στατιστικά δεδομένα για άτομα ηλικίας 15-16 χρονών, από έρευνα ESPAD – European School Survey Project on Alcohol and Other Drugs (2015), στην Κύπρο το 58% των εφήβων απάντησε ότι είναι αρκετά εύκολο να έχει πρόσβαση σε τσιγάρα. Επίσης, τα δεδομένα έδειξαν ότι 35% των 2.098 εφήβων οι οποίοι έλαβαν μέρος στην έρευνα, δοκίμασαν τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους τσιγάρο και 18% είχαν καπνίσει τις τελευταίες 30 μέρες. Ταυτόχρονα, 40% των κοριτσιών και 31% των αγοριών είχαν δοκιμάσει τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους τσιγάρο, ενώ 22% των κοριτσιών και 13% των αγοριών είχαν καπνίσει εντός των τελευταίων 30 ημερών.
Στο μεταξύ, παραπάνω από 1 στους 5 Ευρωπαίους μαθητές που έλαβαν μέρος στην έρευνα (23%) δοκίμασαν τσιγάρο σε ηλικία 13 χρονών και κάτω. Συγκεκριμένα, όσον αφορά την πρώιμη δοκιμή ή έναρξη καπνίσματος, η Κύπρος παρουσίασε ποσοστό 17%, εκ των οποίων 22% αγόρια και 11% κορίτσια τα οποία κάπνισαν σε ηλικία 13 ετών και κάτω. Επίσης, 4% των ατόμων που έλαβαν μέρος στην έρευνα ήταν καθημερινοί καπνιστές σε πρώιμη ηλικία -και αυτό ήταν και ο ευρωπαϊκός μέσος όρος- και το ποσοστό επιπολασμού ήταν στο 6% των αγοριών και στο 3% των κοριτσιών που έλαβαν μέρος στην έρευνα.
Παράλληλα, διεθνείς έρευνες δείχνουν ότι το ρίσκο για εξάρτηση είναι σαφώς πιο υψηλό όταν οι έφηβοι ξεκινούν να καπνίζουν σε μικρότερη ηλικία. Αν και οι πλείστες ευρωπαϊκές χώρες που έλαβαν μέρος στην έρευνα είχαν επιδείξει μείωση της ύπαρξης αυτού του φαινομένου, η Κύπρος ήταν μια από τις χώρες – εξαιρέσεις, οι οποίες έδειξαν να συντηρούν τα επίπεδα πρώιμης έναρξης της καπνιστικής συνήθειας, μαζί με τη Γαλλία, την Ιταλία και τη Ρουμανία.

 

Το κάπνισμα προκαλεί 25 διαφορετικές ασθένειες
Το κάπνισμα επηρεάζει όλους τους ιστούς του σώματος και μπορεί να προκαλέσει πληθώρα προβλημάτων υγείας. Μεταξύ άλλων η κακή αυτή συνήθεια προκαλεί 25 διαφορετικές ασθένειες. Ανάμεσα σε άλλα, το κάπνισμα αυξάνει το ρίσκο τέσσερις φορές περισσότερο για καρδιαγγειακές παθήσεις, τέσσερις φορές για εγκεφαλικό επεισόδιο, 25 φορές περισσότερο για εμφάνιση του καρκίνου των πνευμόνων ενώ 8 στους 10 θανάτους από Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) οφείλονται στο κάπνισμα.
Επίσης οι θάνατοι από τσιγάρο είναι περισσότεροι από τους θανάτους άλλων συχνών αιτιών ακόμα κι αν προστεθούν όλοι μαζί (π.χ. AIDS, χρήση παράνομων ναρκωτικών ουσιών, χρήση αλκοόλ, αυτοκινητιστικά ατυχήματα και ατυχήματα με όπλα). Το κάπνισμα θεωρείται έως μια από τις κυριότερες αιτίες θανάτου, ο οποίος μπορεί να προληφθεί.

 

Εξάρτηση η νικοτίνη
Στο μεταξύ, πρόσφατες ιατρικές μελέτες δείχνουν ότι η νικοτίνη είναι περισσότερο εξαρτησιογόνα ουσία, ακόμα και σε σχέση με άλλες ναρκωτικές ουσίες. Μέσω των πνευμόνων και του κυκλοφορικού συστήματος, φτάνει η νικοτίνη σε λιγότερο από 10 δευτερόλεπτα στις περιοχές δράσης της στον εγκέφαλο, περνώντας αβίαστα από τον αιματεγκεφαλικό φραγμό.
Η χρήση τσιγάρου προκαλεί την απελευθέρωση της ακετυλοκολίνης, η οποία είναι υπεύθυνη για την κίνηση μυών, τη μάθηση, την απομνημόνευση, τον καρδιακό παλμό και την αναπνοή. Όταν επομένως κάποιος καπνίσει, η νικοτίνη δρα ως λόγος για την έκκριση αυτού του νευροδιαβιβαστή. Μακροπρόθεσμα, έχει αποδειχθεί ότι η νικοτίνη καταστέλλει την ικανότητα του εγκεφάλου να βιώνει αισθήματα ευχαρίστησης, οπότε οι καπνιστές χρειάζονται μεγαλύτερες ποσότητες νικοτίνης, προκειμένου να βιώσουν το ίδιο ευχάριστο συναίσθημα.
Η συνεχής έκθεση των εγκεφαλικών κυττάρων στη νικοτίνη, με την πάροδο του χρόνου δημιουργεί σε αυτά περισσοτέρους νικοτινικούς υποδοχείς, με αποτέλεσμα το αίσθημα «κορεσμού» των εγκεφαλικών νευρώνων από νικοτίνη να ικανοποιείται πλέον με όλο και μεγαλύτερο αριθμό τσιγάρων. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται νευροπροσαρμογή και με τη σειρά της οδηγεί στην ανοχή, τη μειωμένη δηλαδή ανταπόκριση στην ίδια ποσότητα ουσίας, με αποτέλεσμα να απαιτείται περισσότερη ποσότητά της ώστε να επιτευχθεί η ίδια επιθυμητή επίδραση.
Ο ίδιος ο καπνιστής, ως άμεση συνέπεια του καπνίσματος αναφέρει τόνωση ή ηρεμία, αύξηση της προσοχής και βελτίωση της μνήμης, υποχώρηση του αισθήματος του πόνου και της πείνας, ευκολότερη κένωση και ανακούφιση από το άγχος. Στην πραγματικότητα, η βίωση των ευχάριστων συνεπειών που αναφέρουν οι καπνιστές μετά το άναμμα του τσιγάρου, συνδέεται με την εξάρτηση από τη νικοτίνη. Η νικοτίνη δίνει την ψευδαίσθηση ότι χαλαρώνει και βοηθάει στη συγκέντρωση διότι απομακρύνει τις δυσάρεστες αισθήσεις που βιώνει ο οργανισμός από την έλλειψή της. Αξίζει να σημειωθεί ότι νικοτίνη περιέχουν ο καπνός του τσιγάρου, της πίπας, ο μασώμενος καπνός, αλλά και τα υγρά του ηλεκτρονικού τσιγάρου.

Οι Κύπριοι θέλουν να κόψουν την κακή συνήθεια
Με αφορμή και την Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καπνίσματος που γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 31 Μαΐου, το Υπουργείο Υγείας, ακολουθώντας τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, έχει αναπτύξει ένα πλαίσιο δράσεων με στόχο την παροχή υποστήριξης και ενθάρρυνσης προς τους καπνιστές ώστε να διακόψουν το κάπνισμα αλλά και την προώθηση ενός περιβάλλοντος ελεύθερου από καπνό, με τρόπο που να διασφαλίζει καλύτερη ποιότητα ζωής στον γενικό πληθυσμό.
Συγκεκριμένα, σε λειτουργία βρίσκεται η γραμμή διακοπής του καπνίσματος «1431», η οποία αναγράφεται στα πακέτα των τσιγάρων και η οποία διευκολύνει τη δήλωση ενδιαφέροντος στα προγράμματα, μέσω αυτόματου 24ωρου τηλεφωνητή. Στα προγράμματα, τα οποία λειτουργούν σε Λευκωσία, Λεμεσό, Λάρνακα και Πάφο, γίνεται στήριξη του καπνιστή για τη διακοπή καπνίσματος, ενημέρωση για τις διαθέσιμες μεθόδους και κινητοποίηση για εφαρμογή της διακοπής.

Το πρόγραμμα παρέχει συμβουλευτικής μορφής υπηρεσίες για την ψυχολογική απεξάρτηση του καπνιστή, ενώ ακολουθείται μια σειρά εφαρμογής εμπλάστρων νικοτίνης (δωρεάν) για να αντιμετωπιστούν τα στερητικά συμπτώματα της σωματικής εξάρτησης από τη νικοτίνη.
Σύμφωνα με στοιχεία, κατά τη διάρκεια του 2017 τα προγράμματα είχαν 701 αιτήματα συμμετοχής παγκύπρια. Σε σύγκριση με το 2016, καταγράφηκε μια αύξηση της τάξης του 41%. Εξ αυτών οι 472 προσήλθαν στα προγράμματα είτε για ενημέρωση είτε για διακοπή του καπνίσματος. Επίσης, από τα άτομα τα οποία έθεσαν ως στόχο τη διακοπή του καπνίσματος παρατηρήθηκε επιτυχία 43%, η οποία είναι στα αναμενόμενα πλαίσια σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας. Σε δηλώσεις της στον ΑΣΤΡΑ η συντονίστρια των Προγραμμάτων για τη Διακοπή του Καπνίσματος, Γεωργία Φράγκου, ανέφερε μεταξύ άλλων ότι η σημαντική αυτή αύξηση ήταν κυρίως αποτέλεσμα της προώθησης των προγραμμάτων πάνω στα πακέτα των τσιγάρων.

 

 

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy