Γ. ΛΑΚΚΟΤΡΥΠΗΣ: Ο Ερατοσθένης θα «φωτίσει» την οικονομική τύχη μας!

Συνέντευξη στην Αθηνά Ξενοφώντος

Οι δομές του αιγυπτιακού ΖΟΡ, στο οποίο πρόσφατα ανακαλύφθηκαν τεράστιες ποσότητες υδρογονανθράκων, προσομοιάζουν με αυτές του όρους Ερατοσθένης, το οποίο βρίσκεται ολοκληρωτικά στην κυπριακή ΑΟΖ, γι’ αυτό και υπάρχουν τόσες μεγάλες προσδοκίες από τις γεωτρήσεις που θα γίνουν στο οικόπεδο 10, το οποίο γειτνιάζει.

Ο Υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Λακκοτρύπης, σε συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα μας αναλύει τα ενεργειακά δεδομένα της περιοχής της ανατολικής Μεσογείου, επισημαίνοντας πως η κυπριακή ΑΟΖ θα μας εκπλήσσει τόσο ευχάριστα όσο και δυσάρεστα. 

Ξεκαθαρίζει ότι ο τρόπος εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων θα εξαρτηθεί από τις ποσότητες που θα ανακαλυφθούν και αποκαλύπτει ότι σύντομα η τεχνική ομάδα μεταβαίνει στην Αίγυπτο για να συζητήσει την παραλαβή των γεωλογικών δεδομένων του ΖΟΡ. Οσον αφορά στη συμφωνία πλαίσιο με το Ισραήλ, για την εκμετάλλευση κοινών πόρων που εκτείνονται εκατέρωθεν, ο κ. Λακκοτρύπης σημειώνει ότι υπάρχουν δυσκολίες, επισημαίνοντας ότι διεξάγονται συνομιλίες με στόχο μια σωστή συμφωνία και για τις δύο πλευρές.

Ανακοινώθηκαν οι εταιρείες που θα διαπραγματευτούν τα οικόπεδα 6, 8 και 10. Παραμένουν ακόμη τα οικόπεδα 1, 4, 5, 7 και 13. Πότε υπολογίζετε χρονικά να εξαγγελθεί ο 4ος γύρος αδειοδοτήσεων;

Ηταν συνειδητή η απόφαση να μην διατεθούν όλα τα τεμάχια της κυπριακής ΑΟΖ στον τρίτο γύρο αδειοδοτήσεων. Ο λόγος ήταν για καλύτερη διαχείριση, αλλά και για ταχύτερη αξιολόγηση των αιτήσεων. Για ένα μελλοντικό γύρο, όλα θα εξαρτηθούν από την εξέλιξη των ερευνητικών γεωτρήσεων και τις ανακαλύψεις που θα γίνουν.

Νομίζω, όμως, ότι είναι νωρίς να μιλάμε για 4ο γύρο. Αυτό που θέλω να επισημάνω είναι ότι η γεωλογία της κυπριακής ΑΟΖ θα συνεχίσει να μας εκπλήσσει τόσο ευχάριστα όσο και δυσάρεστα. Να θυμίσω την εξέλιξη με το τεμάχιο 9, που είχαμε δύο αποτυχημένες γεωτρήσεις, αλλά και την ευχάριστη έκπληξη που μας επιφύλαξε το ΖΟΡ. Οι ομάδες συζητούν πλέον για καινούρια γεωλογικά μοντέλα που ενδεχομένως να προκύψουν, αφού υπάρχουν είδη δομών, τα οποία ακόμη δεν έχουν εξερευνηθεί.

Γιατί υπάρχουν τόσες μεγάλες προσδοκίες για το οικόπεδο 10;

Οι γεωλογικές δομές του 10 προσομοιάζουν με εκείνες του αιγυπτιακού ΖΟΡ. Οι ανθρακικοί γεωλογικοί σχηματισμοί εκτιμάται ότι δεν σχηματίστηκαν από τον Νείλο, αλλά από την ανάδυση και σχηματισμό της οροσειράς Ερατοσθένης. Οταν έγινε η ανακάλυψη του ΖΟΡ (2015), φωτίστηκε με ένα διαφορετικό φακό η γεωλογία της περιοχής. Πρόκειται για αρχέγονους ύφαλους, γύρω από το θαλάσσιο όρος Ερατοσθένης, το οποίο είναι ολοκληρωτικά εντός της κυπριακής ΑΟΖ, οι οποίοι βρίσκονται 5 χιλιάδες μέτρα κάτω από τη θάλασσα. Η δομή του ΖΟΡ υπάρχει λόγω του Ερατοσθένη. Γι’ αυτό και υπάρχουν τόσες μεγάλες προσδοκίες για το οικόπεδο 10. Αν και το 11 είναι πιο κοντά στο ΖΟΡ, εντούτοις υπάρχει περιορισμένος αριθμός δομών σε σχέση με το 10.

Σε περίπτωση που επαληθευτούν οι προσδοκίες για το οικόπεδο 10, υπάρχει η πιθανότητα να επανέλθει η δημιουργία χερσαίου τερματικού στο Βασιλικό, με δεδομένο ότι η Qatar Petroleum μόνο τερματικά υγροποίησης χρησιμοποιεί και είναι πρωτοπόρος;

Βεβαίως, όλα εξαρτώνται από τις ποσότητες που θα ανακαλυφθούν και από τις συνθήκες που θα επικρατούν εκείνη την περίοδο στον τομέα των υδρογονανθράκων. Η επιλογή χερσαίου τερματικού είναι κορυφαία στις προτεραιότητές μας. Προς αυτή την κατεύθυνση ολοκληρώθηκε και το ρυθμιστικό σχέδιο του Βασιλικού, όπου μια πολύ μεγάλη περιοχή έχει δεσμευτεί για τερματικό υγροποίησης. Από εκεί και πέρα θα δούμε ποιες επενδύσεις μπορούν να γίνουν με τις ανακαλύψεις που ελπίζουμε να έχουμε. Πρώτη προτεραιότητα, όμως είναι η διεύρυνση του ερευνητικού προγράμματος με την προσδοκία να έχουμε περισσότερες ανακαλύψεις, οι οποίες θα μας βοηθήσουν να αξιολογήσουμε το ενεργειακό δυναμικό της περιοχής. Και οι εταιρείες αυτό επιδιώκουν ασφαλώς.

Με την υπογραφή των συμβολαίων τον Φεβρουάριο για τον τρίτο γύρο, πόσος χρόνος θα απαιτηθεί για να φτάσουμε στην εξόρυξη;

Το ερευνητικό πρόγραμμα που προνοείται από τα συμβόλαια είναι επτά χρόνια, τα οποία χωρίζονται σε τρεις περιόδους (3 χρόνια, 2 και 2). Σε αυτές τις τρεις περιόδους οι εταιρείες δεσμεύονται να προχωρήσουν σε γεωτρήσεις. Αφού λήξει αυτή η περίοδος μπαίνουμε πλέον σε περίοδο εκμετάλλευσης, αν υπάρξουν ικανές ποσότητες. Οπως και με το Αφροδίτη, οι εταιρείες θα πρέπει να καταθέσουν ένα σχέδιο ανάπτυξης και παραγωγής, το οποίο θα πρέπει να εγκριθεί από την κυβέρνηση, για να προχωρήσει η εκμετάλλευση οποιουδήποτε κοιτάσματος.

 

Ετοιμάζεται και ο Λίβανος για εξαγγελία αδειοδοτήσεων. Πώς επηρεάζει την Κύπρο το τρίγωνο Παλαιστίνης – Ισραήλ – Λιβάνου με δεδομένες τις πολιτικές συνθήκες;

Το ΖΟΡ φώτισε με ένα διαφορετικό φακό τη γεωλογία της περιοχής. Ως εκ τούτου, όσες περισσότερες ερευνητικές δραστηριότητες έχουμε, τόσο περισσότερο κατανοούμε τι έγινε πριν από 30 ή 40 εκατομμύρια χρόνια στο βυθό της ανατολικής Μεσογείου. Κατ’ επέκταση προσδοκούμε να προχωρήσει και ο Λίβανος, αφού, όπως φαίνεται, επέρχεται η πολιτική σταθερότητα στην περιοχή. Οι σχέσεις της Κύπρου με το Λίβανο, αλλά και τις άλλες γειτονικές χώρες, είναι εξαιρετικές καθότι προσβλέπουν ότι και η χώρα μας θα μπορούσε να είναι ένας κόμβος για την εκμετάλλευση και των δικών τους ανακαλύψεων. Προσδοκούμε όλες οι χώρες με τις οποίες έχουμε συμφωνίες οριοθέτησης να προχωρήσουν στις ερευνητικές τους δραστηριότητες.

Συμφωνία οριοθέτησης υπάρχει με το Ισραήλ, δεν υπάρχει όμως συμφωνία πλαίσιο για την εκμετάλλευση κοινών πόρων που εκτείνονται εκατέρωθεν, όπως με την Αίγυπτο. Πώς προχωρούν οι συζητήσεις για την υπογραφή της συμφωνίας; 

Τις επόμενες ημέρες μεταβαίνει τεχνική ομάδα στην Αίγυπτο για να συζητήσει την παραλαβή των γεωλογικών δεδομένων του ΖΟΡ. Η συμφωνία που έγινε με την Αίγυπτο προϋποθέτει ότι η άλλη πλευρά δικαιούται τα γεωλογικά δεδομένα σε ακτίνα 10 χλμ. στη γραμμή οριοθέτησης.

Εχει συμφωνηθεί και με το Ισραήλ μια διαδικασία, η οποία ακολουθείται για την ανταλλαγή των γεωλογικών δεδομένων. Σίγουρα περιέχονται και δύσκολα στοιχεία τα οποία είναι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με στόχο να συμφωνηθεί το πλαίσιο που θα διέπει ενδεχόμενους κοινούς πόρους. Πρόσφατα ήταν η τεχνική ομάδα της Κύπρου στο Ισραήλ και έγινε ένας γύρος συνομιλιών και θα γίνει ακόμη ένας γύρος με στόχο να ολοκληρωθούν το συντομότερο. Το ζήτημα είναι να γίνει μια σωστή συμφωνία και για τις δυο πλευρές.

Ηταν πολιτική η προσέγγιση της αδειοδότησης του οικοπέδου 6 στους Γαλλο-Ιταλούς (ΕΝΙ-ΤΟΤΑΛ), το οποίο διεκδικεί και η Τουρκία;

Η επιλογή του τεμαχίου 6 έγινε για τεχνικούς λόγους γιατί υπάρχουν δομές οι οποίες προσομοιάζουν με αυτές του ΖΟΡ και ενδιαφέρουν ιδιαίτερα τις εταιρείες. Δεν θα υπήρχε καμιά προσφορά, αν δεν υπήρχε γεωλογικό ενδιαφέρον και δεν νομίζω να πιστεύει κανένας ότι υπάρχουν οργανισμοί, οι οποίοι θα μας προτιμήσουν… επειδή μας αγαπούν.

Οι αδειοδοτήσεις των κολοσσών είναι μήπως και κάποιο μήνυμα προς την Τουρκία;

Η προσπάθεια από όλες τις κυβερνήσεις που διαχειρίστηκαν το θέμα των υδρογονανθράκων ήταν η ευθυγράμμιση των συμφερόντων της Κυπριακής Δημοκρατίας με αυτά μεγάλων πολυεθνικών. Το βλέπουμε εντονότερα στον τρίτο γύρο. Η τεχνογνωσία και το οικονομικό βάθος που μπορούν να επιφέρουν αυτοί οι οργανισμοί είναι απαράμιλλο και είναι αυτό που χρειαζόμαστε για να λειτουργήσουμε στην περιοχή μας. Σε μια ενδεχόμενη λύση του Κυπριακού δεν υπάρχουν τουρκικές εταιρείες που μπορούν να εμπλακούν σε θέματα ανόρυξης. Εμείς λέμε πως αν και εφόσον υπάρξει λύση του κυπριακού προβλήματος, θα είναι ακόμη μια επιλογή την οποία θα μπορούσαμε να εξετάσουμε.

Οι εταιρείες που πέρασαν στον τρίτο αδειοδοτήσεων μπορούν να συνεργαστούν με τις υφιστάμενες ή ακόμη και τις εταιρείες που αιτήθηκαν μεν, αλλά απέτυχαν να εξασφαλίσουν κάποιο τεμάχιο;

Τώρα δεν μπορούν να γίνουν διαφοροποιήσεις, γιατί αλλάζουν ουσιώδεις όροι του διαγωνισμού. Οι οποιεσδήποτε αλλαγές μπορούν να γίνουν μετά τις υπογραφές. Βεβαίως, η Κύπρος είναι ανοικτή σε οποιεσδήποτε συνεργασίες ή συνέργειες που μπορούν να επέλθουν εντός της κυπριακής ΑΟΖ και με τις ανταλλαγές των γεωλογικών δεδομένων, αλλά και με άλλες ενέργειες που μειώνουν το ρίσκο στις εταιρείες, επιτρέποντάς τους να επενδύσουν πολύ περισσότερα η κάθε μια. Αν υπάρξουν τέτοιου είδους αιτήματα θα εξεταστούν μετά τις υπογραφές των συμβάσεων αναλογικού καταμερισμού και θα πρέπει να εγκριθούν από το Υπουργικό Συμβούλιο. Το ίδιο έγινε όταν η Shell αγόρασε 30% μερίδιο από την Noble για το Αφροδίτη.

Πώς σχολιάζετε τις εκτιμήσεις ότι οι τιμές του φυσικού αερίου θα παραμείνουν για πολλά χρόνια καθηλωμένες, σε αντίθεση με τις τιμές του πετρελαίου;

Μάλλον φαίνεται ότι θα συμβεί το αντίθετο. Σήμερα βεβαίως, είναι συνδεδεμένες οι δύο τιμές. Φαίνεται να υπάρχουν δύο τάσεις αυτή τη στιγμή. Η μία είναι να αποσυνδεθούν οι τιμές του πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η δεύτερη είναι πως πολλοί εμπειρογνώμονες θεωρούν ότι το φυσικό αέριο είναι η γέφυρα της μετάβασης, από την καύση ορυκτών καυσίμων για παραγωγή ενέργειας, σε αυτή των ανανεώσιμων πηγών που είναι μια πιο καθαρή μορφή. Οπότε πολλοί θεωρούν ότι θα υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον για το φυσικό αέριο στο εγγύς μέλλον, κάτι που θα επιφέρει αυξήσεις στη ζήτησή του και μείωση στην τιμή του πετρελαίου. Αν αποσυνδεθεί και η τιμή, τότε η τιμή του φυσικού αερίου θα πάρει πλέον τη δική της πορεία. Ελπίζουμε η Κύπρος να βγει κερδισμένη παρότι οι σημερινές συνθήκες στον τομέα των υδρογονανθράκων μάς δυσκολεύουν για την ανάπτυξη του Αφροδίτη.

Ποιες είναι οι πιθανότητες εκτός από φυσικό αέριο να γίνουν έρευνες και για πετρέλαιο;

Υπάρχουν κατά καιρούς γεωλογικά δεδομένα τα οποία δεικνύουν την ύπαρξη υγρών υδρογονανθράκων σε μεγαλύτερα βάθη. Είμαι βέβαιος ότι τα επόμενα χρόνια θα γίνουν γεωτρήσεις για πετρέλαιο, είτε στην κυπριακή ΑΟΖ είτε στις γειτονικές περιοχές. Το θέμα είναι πως οι γεωτρήσεις είναι αρκετά περίπλοκες και δαπανηρές. Μια γεώτρηση φυσικού αερίου διαρκεί περίπου 2 με 3 μήνες, ενώ για πετρέλαιο απαιτούνται 300 ημέρες. Πιστεύω ότι τα επόμενα χρόνια θα δούμε γεώτρηση για υγρούς υδρογονάνθρακες και ελπίζουμε να είμαστε και εκεί επιτυχημένοι.