Για μια Εθνική Πολιτική για το Φυσικό μας Αέριο

Του Γιώργου Δ. Χριστοδουλίδη

Τον τελευταίο καιρό έχουμε δει μια αυξημένη δραστηριότητα γύρω από το θέμα της διαχείρισης του φυσικού αερίου της περιοχής: Στο επίπεδο των κρατών αυξάνονται οι συναντήσεις των ηγετών (Κύπρος, Αίγυπτος, Ισραήλ, Ελλάδα, Ιορδανία..) για την εξυπηρέτηση των κοινών και των ιδιαίτερων οικονομικών και ενεργειακών συμφερόντων του κάθε ενός. Στο επίπεδο των εταιρειών, ο άξονας Noble- Delek έχει διαφοροποιηθεί σημαντικά από την εξαγορά του 35% των μετοχών του κοιτάσματος Αφροδίτη από τον Αγγλικών συμφερόντων κολοσσό BG με ιδιαίτερα επιχειρηματικά συμφέροντα στον σταθμό υγροποίησης Ιτκού της Αιγύπτου. Πρόσθετα είναι δραστηριοποιημένοι, ο κάθε ένας με τα ιδιαίτερα συμφέροντα του, ο Ιταλικός κολοσσός ENI, με παρόμοιες επιχειρηματικές δραστηριότητες στην Νταμιέτα της Αιγύπτου, καθώς και η των Γαλλικών συμφερόντων TOTAL.

Μια διαφαινόμενη πολιτική διαμόρφωσης της όλης κατάστασης είναι η δημιουργία αγωγών από τα θαλάσσια οικόπεδα της Κύπρου με εκείνα της Αιγύπτου και του Ισραήλ που γειτνιάζουν με την ΑΟΖ μας για τη διοχέτευση μεγάλου μέρους του αερίου προς την Αίγυπτο καθώς και προς την Ιορδανία τόσο για την εγχώρια αγορά όσο και για υγροποίηση του και ακολούθως για εξαγωγή σε Ευρωπαϊκές χώρες καθώς και σε χώρες της Άπω Ανατολής. Μελετάται, επίσης, η ενδεχομένως οικονομική μεταφορά ενέργειας προς, και μέσω της Ελλάδας, στην Ευρωπαϊκή αγορά. Ένα, όμως, πράγμα δεν έχει ακόμη συζητηθεί/διαμορφωθεί επαρκώς: πώς και πότε θα γίνουν αγωγοί προς την Κύπρο για την εγχώρια αγορά ενέργειας και για τις δυο Κοινότητες καθώς και για αγωγούς προς, και μέσω Τουρκίας για την Ευρωπαϊκή αγορά.

Αν κρίνουμε τα πράγματα από μια καθαρά επιχειρηματική βάση οι πιο πάνω επιλογές, (αγωγοί προς Αίγυπτο και Ιορδανία), φαίνονται απόλυτα δικαιολογημένες και συμφέρουσες για τις εμπλεκόμενες εταιρείες και υποτίθεται και για την Κυπριακή Δημοκρατία. Το καίριο, όμως, ερώτημα είναι κατά πόσο οι επιλογές αυτές εξυπηρετούν τα «εθνικά» μας συμφέροντα ως μια διχοτομημένη Κύπρος, που αγωνίζεται να βρει μια δίκαιη και σωστή λύση στο πρόβλημα της απαλλαγής από την Τουρκική κατοχή του ενός τρίτου της επικράτειάς της, καθώς και της μακροχρόνιας οικονομικής ανάπτυξής της μετά την λύση.

Δυο είναι, κατά τη γνώμη μου, τα σημαντικά στρατηγικής σημασίας θέματα εθνικής και οικονομικής επιλογής:

(α) για να πετύχουμε να απαλλαγούμε από την Τουρκική κατοχή θα χρειασθεί, ανάμεσα σε άλλους συμβιβασμούς, να συνεργασθούμε με την Τουρκία στην επιδίωξή της να αγοράζει σχετικά φθηνότερο αέριο από τα αποθέματα των πηγών της Ανατολικής Μεσογείου για τη δική της εσωτερική αγορά, καθώς και να επωφελείται από τα δικαιώματα των διοδίων του αερίου αυτού προς την Ευρωπαϊκή αγορά με αγωγούς, και

(β) για την οικονομική μας ανάπτυξη θα πρέπει να χρησιμοποιούμε για όσο μεγαλύτερο χρονικό διάστημα γίνεται, (για τη δική μας και για την επόμενη γενεά), το αέριο μας για τις ανάγκες όχι μόνο των ηλεκτροπαραγωγών σταθμών αλλά και για την εγχώρια οικιακή και βιομηχανική κατανάλωση. Η κατανάλωση εκατομμυρίων αξίας αερίου για την εσωτερική μας αγορά έχει πολλαπλή προστιθέμενη αξία για την οικονομία μας παρά η εισροή στα ταμεία του κράτους των αντίστοιχων κονδυλίων από πωλήσεις σε ξένες αγορές, χωρίς να είναι και σίγουρο ότι θα τα χρησιμοποιήσουμε για αναπτυξιακούς σκοπούς και όχι για πρόσκαιρες ανάγκες της οικονομίας. Το απλό αυτό «αξίωμα» δεν πρέπει να το παραμερίσουμε για τυχόν πρόσκαιρα επιχειρηματικά, και ενδεχομένως, πολιτικά κέρδη.

Είναι, επομένως, επείγουσα ανάγκη τώρα που «το σίδερό είναι ακόμη ζεστό» να επιμένουμε στη διαμόρφωση ενός σύνθετου πλέγματος επιλογών πολιτικής για τη χρήση του αερίου από τα δικά μας κρατικά θαλάσσια οικόπεδα, (και αν χρειασθεί να αντισταθούμε σε τυχόν πιέσεις από «τρίτους» προς άλλες κατευθύνσεις), με τρόπο που να εξυπηρετούνται σε πρώτη προτεραιότητα και οι δικοί μας εθνικοί στόχοι: η επίτευξη της συναίνεσης της Τουρκίας για μια επιτυχή κατάληξη των συνομιλιών για το χρονίζον Κυπριακό πρόβλημα, καθώς και ένας μακροχρόνιος προγραμματισμός για την οικονομική ανάπτυξη του τόπου και του λαού μας ως συνόλου.