Για τους μηχανισμούς επίλυσης αδιεξόδων

Του Τουμάζου Τσιελεπή*

Το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας προνοεί για βέτο του Προέδρου και του Αντιπροέδρου αναφορικά με αποφάσεις του Υπουργικού και της Βουλής σε θέματα εξωτερικών υποθέσεων, άμυνας και ασφάλειας. Για ορισμένα άλλα θέματα απαιτούνται χωριστές πλειοψηφίες στη Βουλή. Ομως το Σύνταγμα δεν προνοεί για μηχανισμούς επίλυσης αδιεξόδων, με τα γνωστά αρνητικά αποτελέσματα του παρελθόντος.

Διαχρονική και ομόφωνη θέση της ελληνοκυπριακής πλευράς είναι ότι η λύση του Κυπριακού αυτή τη φορά πρέπει οπωσδήποτε να προνοεί για αποτελεσματικούς μηχανισμούς επίλυσης αδιεξόδων. Το εγχείρημα δεν είναι εύκολο σε μια δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα.

Σημειώνουμε ότι η αδυναμία λήψης απόφασης δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη αδιέξοδο, άλλωστε αυτά συμβαίνουν και τώρα τόσο στην εκτελεστική όσο θα στη νομοθετική εξουσία και η ζωή συνεχίζεται. Στους μηχανισμούς θα προσφεύγουμε μόνο σε περίπτωση που όταν δεν θα μπορεί να ληφθεί απόφαση θα παραβιάζονται διεθνείς υποχρεώσεις, υποχρεώσεις έναντι της ΕΕ ή θα επηρεάζεται η ομαλή λειτουργία του κράτους.

Είναι αυτονόητο ότι αδιέξοδο μπορεί να προκύψει εκεί όπου θα υπάρχει ίση αριθμητική συμμετοχή ή/και όπου η λήψη απόφασης απαιτεί θετική ψήφο και από τις δύο κοινότητες. Το ερώτημα που προκύπτει είναι το εξής: Είναι ποτέ δυνατό η τουρκοκυπριακή πλευρά να αποδεχθεί ρύθμιση με την οποία να έχουμε στους μηχανισμούς ελληνοκυπριακή πλειοψηφία και, συνεπώς επίλυση του όποιου αδιεξόδου αποκλειστικά από εμάς; Οχι βέβαια διότι αυτό θα σήμαινε πως ό,τι δίνουμε με το ένα χέρι το παίρνουμε πίσω με το άλλο.

Αναπόφευκτα, λοιπόν, και στους μηχανισμούς θα υπάρχει ίση συμμετοχή. Ως εκ τούτου οι επιλογές μας δεν είναι απεριόριστες και οτιδήποτε συμφωνηθεί θα έχει και τις αδυναμίες του: Αν θα υπάρχει συμμετοχή ξένου, ουσιαστικά αυτός είναι που θα γέρνει την πλάστιγγα. Αν θα υπάρχει νικώσα ψήφος του Προέδρου της όποιας επιτροπής, η κοινότητα που θα έχει την προεδρία τη δοσμένη στιγμή θα εξασφαλίζει το 100% των επιδιώξεών της και η άλλη τίποτε. Αν θα γίνεται προσθήκη ή αφαίρεση διά κλήρου θα έχουμε μια ανορθόδοξη μέθοδο η οποία, τουλάχιστον, θα δημιουργεί πίεση για συμβιβασμό.

Κατά την περίοδο των συνομιλιών Χριστόφια – Ταλάτ η ε/κ πλευρά πρότεινε για την εκτελεστική εξουσία νικώσα ψήφο του Προέδρου. Απορρίφθηκε, όμως, από την τ/κ πλευρά επειδή θεωρούσε ότι, με δεδομένο ότι θα υπήρχε διπλάσια σε διάρκεια ε/κ προεδρία, θα παραβιαζόταν η ισότητα. Αναστασιάδης και Ακιντζί συμφώνησαν την αφαίρεση με κλήρο ενός μέλους της επιτροπής επίλυσης του αδιεξόδου. Για τη νομοθετική εξουσία συμφωνήθηκε η προσθήκη ενός μέλους, και πάλι με κλήρο.

Τέλος, για το Ανώτατο Δικαστήριο, όπου θα υπάρχει ίση εκπροσώπηση, είχαμε τη σύγκλιση Χριστόφια – Ταλάτ ότι σε περίπτωση κοινοτικής ισοψηφίας σε μείζονα ομοσπονδιακά θέματα θα προστίθεται ένας ξένος δικαστής από κατάλογο. Η σύγκλιση διαφοροποιήθηκε κατ’ επανάληψη και τελικά συμφώνησαν σε αφαίρεση ενός δικαστή με κλήρο. Το ΑΚΕΛ διαφώνησε, υπήρξαν και άλλες αντιδράσεις και οι ηγέτες επανήλθαν στη σύγκλιση Χριστόφια – Ταλάτ για ξένο δικαστή.

Ο καθένας μπορεί να συμφωνεί ή να διαφωνεί με τους μηχανισμούς που συμφωνήθηκαν. Ομως οι υπεύθυνες πολιτικές δυνάμεις, αν διαφωνούν, οφείλουν να αντιπροτείνουν κάτι σοβαρό. Γιατί αυτό που ορισμένοι προτείνουν τώρα, δηλαδή λήψη αποφάσεων με ελληνοκυπριακή πλειοψηφία, δεν είναι υπεύθυνη θέση αλλά ταφόπλακα στις προσπάθειες για εισαγωγή μηχανισμών επίλυσης αδιεξόδων.

*Μέλος της Γραμματείας Κ.Ε. ΑΚΕΛ

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy