Γιατί δεν έμειναν να πολεμήσουν;

Της Ελένης Μαύρου

«Δεν υπάρχουν πια λόγια για το θάνατο των παιδιών, των μητέρων τους, των πατεράδων τους και των αγαπημένων τους».

Αυτές οι δυο μόνο γραμμές ήταν η τελευταία ανακοίνωση της Unicef για τη σφαγή στη Συρία που παρακολουθεί καιρό τώρα ατάραχη η ανθρωπότητα. Δυο γραμμές που έχουν μεγαλύτερη βαρύτητα από ένα πολυσέλιδο «κατηγορώ». Η οργάνωση, μετά από εκατοντάδες ανακοινώσεις, δηλώνει το αυτονόητο: ότι στέρεψε από λόγια.

Εφτά χρόνια. Μετά τη Χομς, το Χαλέπι, την Παλμύρα… στο λεξιλόγιό μας μπήκε το Αφρίν και η Γούτα.

Η Τουρκία εξαπέλυσε επίθεση τον περασμένο μήνα στο Αφρίν, ισχυριζόμενη πως αποτελεί καταφύγιο για τους δικούς της Κούρδους αντάρτες. Την πόλη (που απέχει μόνο 20 χλμ. από τα τουρκικά σύνορα) υπερασπίζεται ουσιαστικά μόνη της η κουρδική πολιτοφυλακή με μικρές ομάδες του συριακού στρατού, την ώρα που η Τουρκία έχει την απόλυτη υπεροχή στον αέρα και έχει κινητοποιήσει μεγάλο αριθμό τεθωρακισμένων. Και ενώ το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ανακοινώνει ότι μόνο τρεις πρόσφατες επιθέσεις προκάλεσαν το θάνατο 26 αμάχων, μεταξύ των οποίων 17 παιδιά, ο τουρκικός στρατός απαντά ατάραχος ότι: «Όπως πάντα, δόθηκε όλη η προσοχή και δείχτηκε όλη η ευαισθησία που άρμοζε για να μην προκληθεί βλάβη σε αμάχους».

Στη Γούτα, είχαν καταγραφεί, τον πρώτο ενάμιση μήνα του 2018, 1600 τραυματίες και περισσότεροι από 180 νεκροί, μόνο στα νοσοκομεία στα οποία προσφέρουν τις υπηρεσίες τους οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα. Μεταξύ 18 και 21 Φεβρουαρίου, οι βομβαρδισμοί προκάλεσαν τον τραυματισμό τουλάχιστον 1285 ανθρώπων και τον θάνατο 237.

Τα τελευταία επτά χρόνια οι ζωές των ανθρώπων στη Συρία άλλαξαν για πάντα. Τουλάχιστον μισό εκατομμύριο Σύροι έχουν σκοτωθεί και ο μισός πληθυσμός της χώρας έχει εκτοπιστεί. Εκατοντάδες χιλιάδες οικογένειες έχουν χωριστεί από ολόκληρες ηπείρους και αμέτρητες ζωές χάθηκαν στη θάλασσα.

Αλλά ούτε η προσφυγιά είναι πια επιλογή. Το πέρασμα στην Τουρκία είναι δύσκολο, επικίνδυνο, πανάκριβο. Κι αν κάποιος καταφέρει να φτάσει ως τη θάλασσα, θα βρει απέναντί του τα πολεμικά πλοία της Frontex που φυλάνε τα σύνορα της Ευρώπης από τους πρόσφυγες του πολέμου. Ακόμα κι αν καταφέρει να διασχίσει τη θάλασσα, θα βρεθεί εγκλωβισμένος για μήνες στους καταυλισμούς, με το φόβο της απέλασης να επικρέμαται. Άλλωστε για την Ευρώπη δεν είναι παρά ένας «λαθρομετανάστης».

Και έχουμε και κάποιους εδώ που αναπαράγουν καχύποπτα το ερώτημα «γιατί δεν έμειναν να πολεμήσουν;». Όσοι αναρωτιούνται «γιατί δεν έμειναν να πολεμήσουν;», δεν έχουν γονείς, παππούδες και γιαγιάδες που έφυγαν από την Κερύνεια, τη Μόρφου, την Αμμόχωστο; Ας ρωτήσουν αυτούς γιατί έφυγαν.

Άστε που, σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ, το 38% των προσφύγων είναι παιδιά. Μήπως και αυτά έπρεπε να μείνουν να πολεμήσουν;

Πολλοί λαοί έφυγαν τρέχοντας για να σωθούν από πολέμους, όπως κάνουν και οι Σύροι σήμερα, και όπως έκαναν πολλοί άλλοι πριν από αυτούς. Ζούμε τη μεγαλύτερη προσφυγική κρίση από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. 34 χιλιάδες περίπου άνθρωποι ξεσπιτώνονται κάθε μέρα, γεγονός που υποχρέωσε και την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ να παραδεχτεί ήττα. «Δεν είμαστε πλέον σε θέση να μαζεύουμε τα κομμάτια» δήλωνε το 2015 ο τότε Ύπατος Αρμοστής για τους Πρόσφυγες και νυν Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες.

Εκείνο που δεν πρέπει να ξεχνάμε είναι ότι δεν υπάρχει πιο βάρβαρο πράγμα από τον πόλεμο. Και αντί να αναζητούμε αποδιοπομπαίους τράγους ανάμεσα στους πρόσφυγες, ας στρέψουμε την προσοχή μας στο πώς θα σταματήσει αυτός ο πόλεμος και όχι απλώς στη διαχείριση των επιπτώσεών του.