Η δική μου Καταλονία… η άλλη όψη

Του Γιώργου Ζήσιμου

Η Μερσέ είναι Καταλανή. Παρόλο που το πλήρες όνομά της στο διαβατήριο ήταν Μαρία Μερσέδες, η Μερσέ ουδέποτε το χρησιμοποίησε. Μάλιστα, έπρεπε να υποβάλει αίτηση στο δικαστήριο, αφού συμπλήρωσε τα δεκαοκτώ της χρόνια, για αλλαγή του ονόματός της από το ισπανικό Μερσέδες στο καταλανικό Μερσέ. Και η αίτηση για αλλαγή έγινε δεκτή επειδή θεωρήθηκε ως απλά άλλη γραφή του ονόματος. Το Μαρία δεν μπορούσε να αφαιρεθεί με την ίδια διαδικασία διότι θεωρήθηκε επέμβαση και αλλαγή στο όνομα. Η επιβολή ισπανικών ονομάτων ήταν ένα από τα κατάλοιπα της δικτατορίας του Φράνκο. Οι Καταλανοί, όπως και οι Ισπανοί γεννημένοι εκείνη την περίοδο, έπρεπε να είχαν ως προσθήκη στο όνομά τους το χριστιανικό σκέλος, συνήθως Μαρία. Αυτό ίσχυε για άντρες και για γυναίκες.

Η οικογένεια της Μερσέ δεν έχει καταγωγή από την Καταλονία. Η μητέρα της κατάγεται από το Αλκόι του Αλικάντε, ενώ ο πατέρας της είναι από την Αλμερία της Ανδαλουσίας. Οι οικογένειες και των δύο, όπως περίπου ένα εκατομμύριο άλλων Ισπανών, αναγκάστηκαν να μετοικήσουν στην Καταλονία τις δεκαετίες ’60 και ’70 για να βρουν εργασία. Τότε τα πλείστα εργοστάσια υφαντουργίας αλλά και το εργοστάσιο της αυτοκινητοβιομηχανίας SEAT ήταν στην Καταλονία. Σήμερα πολλοί από αυτούς δηλώνουν και νιώθουν Καταλανοί χωρίς όμως ποτέ αυτό το αίσθημα ταυτότητας να τους έκανε να επιδιώκουν ανεξάρτητο κράτος, τουλάχιστον μέχρι πρόσφατα.

Η γλώσσα είναι σημαντικό κομμάτι της καταλανικής υπόθεσης. Η Μερσέ μιλά με τους γονείς της πάντα Καταλανικά. Αν και μιλά επίσης άπταιστα Ισπανικά, όπως και οι υπόλοιποι Καταλανοί, το βρίσκει αφύσικο να μιλήσει στην Καταλονία κάτι άλλο από Καταλανικά. Καταλανικά μιλά και στα δύο παιδιά μας. Όταν ήταν ακόμα στο σχολείο, οι γλώσσες διδασκαλίας ήταν τόσο τα Ισπανικά όσο και τα Καταλανικά σε μια αναλογία 60% με 40% υπέρ των Ισπανικών. Θυμάται όμως ότι η δασκάλα των Ισπανικών συχνά έκανε το μάθημα στα Καταλανικά μάλλον από κεκτημένη ταχύτητα.

Για όσους και όσες διερωτώνται, ναι τα Καταλανικά είναι γλώσσα! Η ειρωνεία είναι ότι τα Καταλανικά είναι επίσημα καταχωρημένη γλώσσα των Ηνωμένων Εθνών, όχι λόγω της Καταλονίας των 7,5 εκατομμυρίων αλλά λόγω της Ανδόρας των 60 χιλιάδων!

Εδώ και χρόνια οι πλείστοι Καταλανοί ευρωβουλευτές επιλέγουν να τοποθετούνται στο Ευρωκοινοβούλιο στα Αγγλικά ή στα Γαλλικά. Το ίδιο κάνουν και οι ευρωβουλευτές από τη Χώρα των Βάσκων. Σήμερα σε ζωτικές υπηρεσίες στην Καταλονία, όπως είναι το αεροδρόμιο, η χρήση των Καταλανικών συχνά συναντά αρνητική αντίδραση από τις Αρχές. Στα σχολεία στην Καταλονία, μετά την πλήρη απαγόρευση της καταλανικής γλώσσας κατά τη δικτατορία του Φράγκο (πολλοί φυλακίστηκαν τότε επειδή επέμεναν να μιλούν δημόσια στα Καταλανικά) σήμερα τα παιδιά διδάσκονται και στις δύο γλώσσες. Βέβαια, μεταξύ της κεντρικής κυβέρνησης και της τοπικής εξακολουθεί να υπάρχει διαφωνία για την αναλογία διδασκαλίας των δύο γλωσσών, όπως επίσης και για το ποια θα πρέπει να είναι η γλώσσα υποδοχής για τα ξενόγλωσσα παιδιά.

Πολλά γράφτηκαν αυτές τις μέρες για την καταλανική υπόθεση. Πολλά λέχθηκαν με την ασφάλεια και την αφέλεια του εξωτερικού κριτή που είναι πάντα έτοιμος να κρίνει εξ ιδίων τα αλλότρια. Στην Κύπρο, δε, πολλά λέχθηκαν και εκ του (κουτο)πονηρού ως προς τάχα αναλογίες με την υπόθεση στην Κύπρο. Κρίνουμε δυστυχώς τις υποθέσεις των άλλων με μοναδικό κριτήριο το αν μας επηρεάζουν εμάς ή όχι και έχουμε το θράσος αυτό να το θεωρούμε και υπεράσπιση αρχών!

Για τους Καταλανούς και Καταλανές, η πραγματικότητα είναι ότι πλέον έχουν μπροστά τους ένα τεράστιο ανοικτό κεφάλαιο, το οποίο θα δυσκολευτούν να διαχειριστούν, όποια και αν είναι η πορεία που θα ακολουθήσουν. Το ίδιο ισχύει και για το ισπανικό κράτος. Αυτό όμως είναι όντως δική τους υπόθεση. Το γεγονός όμως ότι πολλοί άνθρωποι, όπως οι γονείς της Μερσέ, που ποτέ προηγουμένως δεν ασπάστηκαν τη ρητορεία για απόσχιση έτρεξαν τώρα να ψηφίσουν υπέρ με όλο το ρίσκο που υπήρχε, πρέπει κάτι να μας λέει.

Το ότι τόσος κόσμος πίστεψε το ανόητο επιχείρημα ότι η Καταλονία δήθεν συντηρεί ολόκληρη την ισπανική οικονομία και συνεπώς μπορεί ανά πάσα στιγμή να αποσχιστεί, επίσης οφείλει να μας πει κάτι.

Το ότι το ισπανικό κράτος επέλεξε να βγάλει στους δρόμους χιλιάδες αστυνομικούς, να λειτουργήσει με μεθόδους εκφοβισμού και να χρησιμοποιήσει βία, αχρείαστη και απαράδεκτη, για να μειώσει το καταλανικό αίσθημα με επίκληση το γράμμα του συντάγματος χωρίς να προβεί προηγουμένως σε οποιεσδήποτε άλλες ενέργειες που πράγματι να διασφαλίζουν ότι η εν λόγω πρόνοια του συντάγματος περί δημοψηφίσματος αποκτά λαϊκό έρεισμα, πρέπει επίσης κάτι να μας λέει.

Το ότι η ΕΕ μίλησε μόνο εκ των υστέρων και είχε μόνο να πει για το γράμμα του νόμου (ruleoflaw) και να δώσει κάλυψη στην κρατική αυθαιρεσία, κάτι πρέπει να μας λέει.

Το ότι η ελίτ των πολιτικών περιοδικών και ΜΜΕ ένιωσαν την ανάγκη να μεταδώσουν ότι η καταλανική υπόθεση στηρίχτηκε μόνο από τον Πρόεδρο Μαδούρο, επίσης κάτι πρέπει να μας λέει.

Το ότι η κυπριακή κυβέρνηση έτρεξε να προσφέρει στήριξη στην ισπανική κυβέρνηση πάντα στο πλαίσιο εξουσιαστικού αλληλοχαϊδέματος στην πλάτη πρέπει επίσης να μας λέει κάτι.

Σε αυτή την υπόθεση πλέον θα γίνουμε μάρτυρες πολιτικού κανιβαλισμού των δυνητικά χαμένων από όσους γρήγορα τρέχουν να υποβάλουν τα σέβη τους στην κυβέρνηση Ραχόι. Η εκ των υστέρων συζήτηση στο ισπανικό κοινοβούλιο για ενεργοποίηση μέτρων κατά της Καταλονίας θα φέρει το λογαριασμό στον απλό κόσμο για να πληρώσει… Μέσα σε αυτούς και οι γονείς της Μερσέ.