Οι δρόμοι έχουν τη δική τους ιστορία…

Διασταυρώσεις και περιοχές της Λεμεσού  που καθιερώθηκαν ως σημεία αναφοράς  και ταυτίστηκαν με πρόσωπα και γεγονότα

 

Του Χρήστου Χαραλάμπους

 

 

«Εφτάπατο», η πρώτη σε όλη την Κύπρο πολυκατοικία με διαμερίσματα-κατοικίες

«Εναέριος», αποθήκη όπου κρατούνταν τα φορτία αμιάντου μέχρι τη φόρτωσή τους στα πλοία για εξαγωγή

 

 

 

Ο κάθε δρόμος έχει τη δική του ιστορία. Το όνομα ενός δρόμου ή μιας πλατείας, ή ακόμα και ολόκληρης περιοχής, κρύβει μια ιστορία και τις περισσότερες φορές «πατά» πάνω σε αυτή την ιστορία που, κατά κανόνα, ταυτίζεται με κάποια σημαντικά πρόσωπα ή γεγονότα.

Οδός Ανεξαρτησίας, Γωνία Μακαρίου και Ρήγα Φεραίου, Πλατεία Κεσεγλουδιών (Ηρώων), Τρίγωνο της Μαρίκκας, Ακίνητα Συνεργατισμού, περιοχή Νάαφι… Μερικά μόνο δείγματα από οδούς και άλλα τοπωνύμια στην πόλη της Λεμεσού (σίγουρα κάτι ανάλογο υπάρχει και σε όλες τις άλλες πόλεις), τα οποία έχουν καταγραφεί στη συνείδηση των κατοίκων και στο πέραμα του χρόνου, μετατράπηκαν σε σημεία αναφοράς.

Οι περισσότεροι όμως Λεμεσιανοί- και κυρίως οι νεότεροι (και βέβαια πολύ περισσότερο οι ξένοι επισκέπτες)- δεν γνωρίζουν από πού προήλθε και γιατί δόθηκε ή καθιερώθηκε η ονομασία κάποιων οδών ή και ολόκληρων περιοχών. Για παράδειγμα, πόσοι γνωρίζουν ότι η περιοχή του κυκλικού κόμβου Αγίου Νικολάου (εκεί όπου συνήθως μαζεύονται οι νέοι για να πανηγυρίσουν τη νίκη της ποδοσφαιρικής τους ομάδας) λέγεται «Εφτάπατο»; Οι παλιοί Λεμεσιανοί ναι, το γνωρίζουν, οι σημερινοί όμως, μπορεί και να μην το άκουσαν ποτέ.

Η συγκεκριμένη περιοχή λέγεται «Εφτάπατο», επειδή εκεί κτίστηκε το πρώτο ψηλότερο κτίριο της Λεμεσού, αποτελούμενο από επτά ορόφους. Αυτό έγινε τη δεκαετία του ’60 με αρχιτέκτονα τον Φώτη Κολακίδη, ο οποίος διετέλεσε και δήμαρχος της πόλης. Το «Εφτάπατο» ήταν η πρώτη σε όλη την Κύπρο πολυκατοικία με διαμερίσματα-κατοικίες και αποτέλεσε την απαρχή για αλλαγές στην πολεοδομική εξέλιξη του τόπου.

Το κτίριο υπάρχει μέχρι σήμερα και μετά από τις αναγκαίες ανακαινίσεις, στεγάζει τράπεζα στο ισόγειο και γραφεία στους ορόφους.

Και ο «Εναέριος», όμως, είναι ένα σημείο αναφοράς της Λεμεσού, που, αν και το χρησιμοποιούμε σχεδόν καθημερινά θέλοντας να προσδιορίσουμε την περιοχή όπου κινούμαστε, ωστόσο λίγα ή και τίποτε γνωρίζουμε για την προέλευση του ονόματος.

Ο «Εναέριος», λοιπόν, πήρε το όνομά του από την εναέρια εγκατάσταση που κατασκευάστηκε το 1920 με σκοπό τη μεταφορά του αμιάντου από το ομώνυμο μεταλλείο στην παραλία της Λεμεσού. Στην περιοχή που επικράτησε να λέγεται «Εναέριος» υπήρχε αποθήκη, όπου κρατούνταν τα φορτία αμιάντου μέχρι τη φόρτωσή τους στα πλοία για εξαγωγή. Η μεταφορά του αμιάντου γινόταν με βαγονάκια, τα οποία βέβαια κινούνταν στην εναέρια εγκατάσταση. Μετά το ξεφόρτωμα γύριζαν πίσω στο μεταλλείο. Αυτό κράτησε μέχρι το 1943, οπότε το μετάλλευμα άρχισε να μεταφέρεται με φορτηγά αυτοκίνητα.

Σήμερα ο «Εναέριος» της Λεμεσού είναι μια περιοχή με καφετέριες και μεγάλο χώρο στάθμευσης του Δήμου Λεμεσού, ενώ η πλευρά της παραλίας, όπου υπάρχει και η ομώνυμη αποβάθρα, αποτελεί δημοφιλή χώρο περιπάτου και ποδηλασίας.

 

Η «Τζιαμούδα» και τα «Τέσσερα Φανάρκα»

 

Δύο επίσης ιστορικά σημεία της Λεμεσού, τα οποία βρίσκονται στο κέντρο της πόλης, σε μικρή απόσταση μεταξύ τους και έχουν επικρατήσει σαν τοπωνύμια, είναι η «Τζιαμούδα» και τα «Τέσσερα Φανάρκα».

Η «Τζιαμούδα» από μόνη της παραπέμπει στην τουρκοκυπριακή κοινότητα της Λεμεσού. Είναι η περιοχή όπου συναντώνται σήμερα βασικές οδικές αρτηρίες της πόλης, όπως η οδός Αγίας Φυλάξεως, η οδός Ελλάδος και οι οδοί Γλάδστωνος και Ναβαρίνου.

Το όνομα «Τζιαμούδα» επικράτησε από το γεγονός ότι στην περιοχή αυτή (στο χώρο όπου σήμερα υπάρχει κινηματογράφος), ήταν κτισμένο, από την εποχή της Αγγλοκρατίας, μουσουλμανικό τέμενος, το οποίο όμως κατέρρευσε στο πέρασμα του χρόνου, λόγω των μεγάλων πλημμυρών του 1894, οι οποίες προκάλεσαν και πολλές καταστροφές σε σπίτια της περιοχής.

Για μερικά χρόνια, μέχρι και τα μέσα του περασμένου αιώνα, όπως θυμούνται παλιοί Λεμεσιανοί κάτοικοι της περιοχής, ο μιναρές έστεκε εκεί και τον οποίο χρησιμοποιούσαν οι Τουρκοκύπριοι για τα θρησκευτικά τους καθήκοντα μέχρι το 1962, οπότε έγινε κατεδάφιση όλων των παλιών κτισμάτων που υπήρχαν  στην περιοχή.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η ιστορία των «Τεσσάρων Φαναρκών», της περιοχής που, κατά κάποιον τρόπο, αποτελεί σύνορο της τουρκοκυπριακής συνοικίας με την υπόλοιπη πόλη και μέχρι σήμερα αποτελεί σημείο αναφοράς της Λεμεσού.

Είναι το σημείο όπου κατασκευάστηκε στις αρχές του 20ού αιώνα η πέτρινη γέφυρα με το σιδερένιο κιγκλίδωμα πάνω από τον ποταμό Γαρύλλλη με σκοπό να ανακοπούν οι καταστροφές που προκαλούσε η υπερχείλιση του ποταμού. Στα τέσσερα άκρα της γέφυρας στήθηκαν ισάριθμα φανάρια τα οποία, όπως μας λέει ο Αδάμος Κόμπος, ο οποίος ασχολήθηκε με την καταγραφή των σημείων αναφοράς της Λεμεσού, άναβαν αρχικά με λάμπες από πετρέλαιο, ενώ πολύ αργότερα αντικαταστάθηκαν με ηλεκτρικές.

 

Τα… επώνυμα φώτα της πόλης

 

Το όνομά τους κληροδότησαν στη Λεμεσό και κάποιοι πρωτοπόροι στον τομέα τους επιχειρηματίες, που έτυχε να αναπτύξουν την επαγγελματική τους δράση  σε διασταυρώσεις που καλύπτουν όλο το μήκος της κεντρικής λεωφόρου Μακαρίου. Έτσι, μέχρι σήμερα, μια σειρά από φανάρια φέρουν το όνομα αυτών των ανθρώπων ή την επωνυμία της επιχείρησής τους.

Ξεκινώντας από την ανατολική κατεύθυνση της λεωφόρου Μακαρίου, συναντούμε τα «Φώτα ΑΡΙΕΛ». Όνομα που καθιερώθηκε με τη δημιουργία εκεί, στη δεκαετία του ΄60, του ομώνυμου κινηματογράφου από τον Αριστοτέλη και την Ελένη Πολεμίτη, οι οποίοι έδωσαν το όνομα ΣΙΝΕ ΑΡΙΕΛ με βάση τα αρχικά των ονομάτων τους.

Ο κινηματογράφος έκλεισε, όπως και πολλά άλλα σινεμά της πόλης, στη δεκαετία του ’80 και το μόνο που θυμίζει σήμερα το ΣΙΝΕ ΑΡΙΕΛ είναι η οθόνη του θερινού κινηματογράφου.

Προχωρώντας, είναι τα «Φώτα του Καφέ Παρί». Εκεί όπου στη δεκαετία του ’70 είχε λειτουργήσει από τον γνωστό ηθοποιό Γιώργο Ζένιο η ομώνυμη καφετέρια που συγκέντρωνε το σύνολο των Λεμεσιανών. Οι ακόμα πιο παλιοί τα ξέρουν και σαν «Φώτα του Επαμεινώνδα», αφού στο ίδιο σημείο προϋπήρχε εξοχικό κέντρο που ανήκε σε κάποιον Επαμεινώνδα. Σήμερα στο σημείο αυτό έχει υψωθεί ένα μοντέρνο πολυώροφο κτίριο.

Τα επόμενα είναι τα «Φώτα της NAAFI» που πήραν το όνομα τους από την περιοχή στην οποία λειτουργούσαν παλαιότερα καταστήματα για εξυπηρέτηση των στρατιωτών που υπηρετούσαν στις Βάσεις.

Προχωρώντας, συναντούμε τα «Φώτα Σιμιλλίδη» που καθιερώθηκαν από τα μέσα της δεκαετίας του ’60, όταν λειτούργησε εκεί υπεραγορά από τον Γιάννη Σιμιλλίδη. Τα επόμενα είναι τα «Φώτα του Φούη», που πήραν το όνομά τους από το κατάστημα πώλησης αυτοκινήτων του γνωστού επιχειρηματία Φούη.

Τέλος, ακολουθούν, εκεί που τελειώνει η λεωφόρος Μακαρίου στην περιοχή Αγίου Ιωάννη, τα «Φώτα του Μοδίτη», όπου λειτουργούσε για πολλές δεκαετίες το φημισμένο  περίπτερο του Μοδίτη.

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy