Οι γενικές εκλογές στην Ιταλία και η προοπτική της χώρας

Του Ηλία Δημητρίου*

 

Οι γενικές εκλογές που θα πραγματοποιηθούν σήμερα 4 Μαρτίου στην Ιταλία θα αποτελέσουν κομβικό σημείο τόσο για τα βασικά πολιτικά ζητήματα της χώρας (οικονομία, μεταναστευτικό) όσο και για την Ε.Ε. Στο πολιτικό επίπεδο αναμένεται μια ασταθής κυβέρνηση συμμαχιών, στην οποία φαίνεται να πρωταγωνιστεί και πάλι ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι και το κόμμα του Forza Italia. Αποτελεί μεγάλο στοίχημα η είσοδος των αριστερών κομμάτων στη Βουλή -μετά την απουσία τους από το 2006- μέσα από το νέο μέτωπο “Potere Al Popolo” (Δύναμη στο Λαό).

Οι εκλογές πραγματοποιούνται μετά που ο τελευταίος εκλεγμένος Ιταλός Πρωθυπουργός Ματέο Ρέντζι είχε παραιτηθεί τον Δεκέμβρη του 2016, αφού είχε χάσει το δημοψήφισμα για τις συνταγματικές αλλαγές στη χώρα. Έκτοτε, καθήκοντα ασκεί ο Πάολο Τζεντιλόνι του Δημοκρατικού Κόμματος και πρώην ΥΠΕΞ της χώρας.

Σχηματισμός κυβέρνησης

Σύμφωνα με το νέο εκλογικό σύστημα της χώρας, για το σχηματισμό κυβέρνησης χρειάζεται η εξασφάλιση πέραν του 40% των ψήφων. Υπό αυτά τα δεδομένα φαίνεται ότι κανένα κόμμα ή συνασπισμός κομμάτων από μόνος του μπορεί να εξασφαλίσει αυτό το ποσοστό και τις ανάλογες έδρες, γεγονός που θα οδηγήσει αναγκαστικά σε κυβέρνηση συνεργασιών.

Πρώτο οι δημοσκοπήσεις δείχνουν τον κεντροδεξιό συνασπισμό μεταξύ Forca Italia, Λίγκας του Βορρά και άλλων δεξιών κομμάτων. Του Forca Italia ηγείται ο 81χρονος Σίλβιο Μπερλουσκόνι, ο οποίος επανέρχεται στην πολιτική σκηνή της χώρας μετά την παραίτησή του από πρωθυπουργός το 2011. Πιθανό η κεντροδεξιά να επιδιώξει σχηματισμό κυβέρνησης με το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα του πρώην Πρωθυπουργού Ματέο Ρένζι.

Το Κίνημα των Πέντε Αστέρων -που είχε ιδρύσει ο κωμικός Μπέπε Γκρίλλο- βρίσκεται δεύτερο στις δημοσκοπήσεις, ενώ έχει τη μεγαλύτερη απήχηση ως κόμμα από μόνο του. Ο νέος ηγέτης του Κινήματος Λουίτζι Ντι Μάιο φαίνεται να είναι πιο ευέλικτος από τον Γκρίλλο ως προς τις συνεργασίες. Αυτό θα μπορούσε να φέρει ανατροπή των τρεχουσών δεδομένων με μια πιθανή συνεργασία του με τη Λίγκα του Βορρά, αν και λιγότερο πιθανό σενάριο να πραγματοποιηθεί.

Οι δημοσκοπήσεις παρουσιάζουν την εξής απήχηση των κομμάτων και των αντίστοιχων πόλων που ενδεχομένως να σχηματιστούν:

 

Κόμμα Εκτιμώμενο Ποσοστό
Κίνημα Πέντε Αστέρων 28
Δημοκρατικό Κόμμα 22.8
Forca Italia 16.4
Λίγκα του Βορρά 13.4
Ελεύθεροι και Ίσοι (κεντροαριστερά) 5.7
Αδέρφια της Ιταλίας (δεξιά) 4.6
Άλλα κεντροαριστερά κόμματα 4.5
Άλλα κεντροδεξιά κόμματα 2.3

 

 

 

Πιθανοί σχηματισμοί Εκτιμώμενο Ποσοστό
Κεντροδεξιός συνασπισμός (Forza Italia, Λίγκα του Βορρά, Αδέρφια της Ιταλίας κ.α.) 36.8
Κίνημα Πέντε Αστέρων 28
Κεντροαριστερά (Δημοκρατικό Κόμμα, Potere al Popolo κ.α.) 27.4

 

 

Μεταναστευτικό

Το μεταναστευτικό έχει μετατραπεί σε μείζον ζήτημα της προεκλογικής πολιτικής ατζέντας. Εδώ και χρόνια η Ιταλία έχει μετατραπεί ως ο κύριος προορισμός των Αφρικανών μεταναστών, ένεκα των συνεχιζόμενων πολέμων και συγκρούσεων σε διάφορες αφρικανικές χώρες. Χαρακτηριστικά μόνο το 2016 είχαν φτάσει στη χώρα 119.000 μετανάστες, ενώ τα τελευταία 4 χρόνια είχαν ξεπεράσει τις 600.000 στο σύνολό τους. Η κεντροαριστερή κυβέρνηση των τελευταίων χρόνων μείωσε τη ροή μεταναστών μέσω αμφιλεγόμενων συμφωνιών με τις Αρχές της Λιβύης.

Η οικονομική κρίση στην Ιταλία και η ένταση των κοινωνικών προβλημάτων έδωσε την ευκαιρία τόσο στο λαϊκίστικο Κίνημα των Πέντε Αστέρων όσο και στην ακροδεξιά Λίγκα του Βορρά να μετατρέψουν το μεταναστευτικό σε παντιέρα της πολιτικής τους.

Επίσης το μεταναστευτικό οδήγησε στην άνοδο της ρατσιστικής βίας, με το τελευταίο επεισόδιο δολοφονίας πέντε μεταναστών στις αρχές Φεβρουαρίου να γίνεται το επίκεντρο της προεκλογικής συζήτησης. Ως αντίδραση οργανώθηκαν αντιρατσιστικές διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα, στις οποίες είχαν πρωτοστατήσει τα κόμματα της Αριστεράς.

Ο Μπερλουσκόνι οδηγήθηκε να ακολουθήσει μια πιο σκληρή στάση στο μεταναστευτικό την τελευταία περίοδο –λόγω και της συνεργασίας με την ακροδεξιά- αλλά ήταν ο ίδιος ως Πρωθυπουργός που αποδέχτηκε τον Κανονισμό του Δουβλίνου μέσα από τον οποίο έδινε ειδικό ρόλο στην Ιταλία για αντιμετώπιση της ροής μεταναστών, ενώ πρωτοστάτησε σε νομοθεσίες για νομιμοποίηση των μεταναστών.

Οικονομία

Η οικονομία της χώρας, παρά τη σχετική ανάκαμψη από την κρίση χρέους των προηγούμενων χρόνων, συνεχίζει να έχει δομικά προβλήματα. Η ανεργία φτάνει στο 10,8% και στο 32,2% για ηλικίες κάτω των 25. Ειδικότερα οι ηλικίες κάτω των 40 αναγκάζονται να εργάζονται σε σκληρές εργασιακές συνθήκες (εργασία με συμβόλαια, χαμηλοί μισθοί κ.ο.κ.).

Η οικονομία, η οποία είχε συρρικνωθεί κατά 9% μετά την κρίση του 2008-9, αντιμετώπισε δύο φάσεις ύφεσης ένεκα και του τεράστιου δημόσιου χρέους που τώρα φτάνει τα 2,8 τρις ευρώ, που ξεπερνά το 130% του ΑΕΠ.

Άνοδος ακροδεξιάς και λαϊκισμού

Το μεταναστευτικό, η ένταση των κοινωνικών προβλημάτων και η οικονομική κρίση -όπως και αλλού έτσι και στην Ιταλία- έδωσαν την ευκαιρία στην άνοδο της λαϊκίστικης ρητορικής. Αυτή την πολιτική εξέφρασαν τόσο το Κίνημα των Πέντε Αστέρων όσο και η ακροδεξιά Λίγκα του Βορρά. Εμφανιζόμενοι ως κόμματα εκτός του κατεστημένου και με πρόταξη την καταπολέμηση της διαφθοράς κατάφεραν να γίνουν πρωταγωνιστές της πολιτικής σκηνής.

Ενδιαφέρον γεγονός αποτελεί ότι το Κίνημα των Πέντε Αστέρων δέχτηκε στήριξη από τα λαϊκά στρώματα που κτυπήθηκαν περισσότερο από τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης και ειδικότερα από άτομα κάτω των 40 ετών, από τους οποίους οι περισσότεροι προέρχονται από την ευρεία αριστερά.

Η σημασία των εκλογών για την Ε.Ε.

Η Ιταλία, μετά το Brexit, θα καταστεί η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία στην Ε.Ε. και η πορεία της οικονομίας της και ιδιαίτερα των τραπεζών της θα μπορούσαν να επηρεάσουν ανάλογα την νομισματική και τραπεζική πολιτική πορεία της Ε.Ε. Επίσης, πιθανή αλλαγή στη μεταναστευτική πολιτική της χώρας μπορεί να αλλάξει τη ροή των μεταναστών προς την Ιταλία και ανάλογα στην Ευρώπη.

Το σενάριο της συγκυβέρνησης Forca Italia και Δημοκρατικού Κόμματος φαίνεται να καθησυχάζει την Ε.Ε. και τους ξένους επενδυτές, λόγω του ότι σε αντίθετη περίπτωση θα επικρατήσει το Κίνημα των Πέντε Αστέρων, που εξέφρασε θέσεις αμφισβήτησης της παραμονής της χώρας στο ευρώ και αυστηρότερη μεταναστατευτική πολιτική.

Όσον αφορά την οικονομία, το τεράστιο ποσό μη εξυπηρετούμενων δανείων των ιταλικών τραπεζών (220 δις) αποτελεί κίνδυνο μετάδοσης πιθανής αποτυχίας αυτών των τραπεζών σε άλλες αδύναμες τράπεζες στην Ε.Ε.

Στην εξωτερική πολιτική ο Μπερλουσκόνι φαίνεται να διατηρεί πολύ καλές προσωπικές σχέσεις με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, γεγονός που δημιουργεί ανησυχίες στις Βρυξέλλες και Ουάσινγκτον για μια ενδεχόμενη φιλορωσική στάση της Ιταλίας εντός της Ε.Ε.

Το στοίχημα της Αριστεράς

Τα αριστερά κόμματα της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης και των Κόμμα Ιταλών Κομμουνιστών, τα οποία είχαν μακροχρόνια και πρωταγωνιστική πορεία στην πολιτική ζωή της χώρας, από το 2006 βρίσκονται εκτός Κοινοβουλίου, ενώ κατά τα χρόνια της κρίσης δεν κατάφεραν να γίνουν οι βασικοί εκφραστές της λαϊκής αγανάκτησης για τα εντεινόμενα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματά. Τα αριστερά κόμματα που δημιουργήθηκαν μετά τη διάλυση του ιστορικού Κομμουνιστικού Κόμματος Ιταλίας έχουν πάρει τα τελευταία χρόνια ιστορικές αποφάσεις ως προς την ανάγκη ενότητας και κοινής συμπόρευσης.

Εκ τούτου έχει δημιουργηθεί η εκλογική λίστα “Potere al Popolo” (Δύναμη στο Λαό) στην οποία συμμετέχουν το Ιταλικό Κ.Κ. (πρώην Κόμμα Ιταλών Κομμουνιστών), η Κομμουνιστική Επανίδρυση, η Αντικαπιταλιστική Αριστερά, το Δίκτυο Κομμουνιστών και σειρά συντεχνιών, δικτύων και κινημάτων της Αριστεράς.

Βασικός χαρακτήρας της αριστερής λίστας είναι η αντίσταση στην κυριαρχία των νεοφιλελεύθερων πολιτικών που επικράτησαν στη χώρα τα τελευταία 25 χρόνια. Προβάλλουν την εναλλακτική πορεία προς την κεντροαριστερά (Δημοκρατικό Κόμμα). Θέτουν το ζήτημα της εξόδου από το ΝΑΤΟ και τη διεθνιστική αλληλεγγύη με τους λαούς που είναι θύματα του ιμπεριαλισμού. Τάσσονται υπέρ της διεθνιστικής εξόδου της Ιταλίας από την Ε.Ε., αφού θεωρούν ότι το ευρωπαϊκό οικοδόμημα εξυπηρετεί τα συμφέροντα του πολυεθνικού κεφαλαίου και ειδικότερα του γερμανικού. Αντιτάσσονται σθεναρά στις ρατσιστικές πολιτικές που προτάσσονται όσον αφορά το μεταναστευτικό. Στηρίζουν την επάνοδο των εργατικών κεκτημένων και την αντίσταση στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές.

Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις το “Potere al Popolo” βρίσκεται γύρω στο όριο εισδοχής στο Κοινοβούλιο (3%) γεγονός που τους δίνει μεγάλες πιθανότητες τελικά να καταφέρουν να ξαναβρεθούν στη Βουλή μετά από 12 χρόνια.

 

 

 

* Μέλος Γραφείου Διεθνών Σχέσεων Κ.Ε. ΑΚΕΛ

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy