Η κραυγή των προσφύγων

Σκέψεις, της Ελένης Μαύρου

«…Στράγγισε η ζωή σου που αιμορραγεί κάθε ώρα τρόμος, πόνος και κραυγή…»

Αυτή είναι η μοίρα 59,5 τουλάχιστον εκατομμυρίων ανθρώπων, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Υπάτης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες.

Το 2014, κάθε μέρα, 42.500 άνθρωποι εγκατέλειπαν τα σπίτια τους αναζητώντας καταφύγιο. Την ίδια χρονιά, μόλις 126.800 πρόσφυγες κατάφεραν να επιστρέψουν στον τόπο τους – ο μικρότερος αριθμός που έχει καταγραφεί σε 31 χρόνια. Ενας στους 122 ανθρώπους στον κόσμο είναι πλέον πρόσφυγας – στην ίδια την πατρίδα του ή σε άλλη χώρα. Εάν επρόκειτο για τον πληθυσμό μιας χώρας, θα ήταν η 24η μεγαλύτερη χώρα στον κόσμο.

Η δραματική αύξηση του αριθμού των προσφύγων που αναζητούν ασφάλεια επιχειρώντας επικίνδυνα θαλάσσια ταξίδια, μεταξύ άλλων και στη Μεσόγειο, έγινε πλέον μόνιμη είδηση στους δέκτες των τηλεοράσεών μας. Μόνο πέρυσι, 219.000 πρόσφυγες και μετανάστες διέσχισαν τη Μεσόγειο, ενώ τουλάχιστον 3.500 άνθρωποι πνίγηκαν. Ηδη, το 2015, ο αριθμός των νεκρών και αγνοουμένων αγγίζει τους 900.

Ομως, ακόμα πιο ανησυχητικές είναι οι εικόνες που δεν βλέπουμε. Ξέρετε ότι πάνω από τους μισούς πρόσφυγες στον κόσμο είναι παιδιά κάτω των 18 χρόνων; Ξέρετε ότι, για τις περισσότερες νεαρές γυναίκες, οι διαδρομές με σαπιοκάικα ή διαμέσου εχθρικών περιοχών, η πείνα, η δίψα, οι κακουχίες, οι ταπεινώσεις, οι βιασμοί… σπάνια έχουν αίσιο τέλος, γιατί δύσκολα ξεφεύγουν από τα διασυνοριακά εγκληματικά κυκλώματα που αγοράζουν και πωλούν γυναίκες;

Η μεγαλύτερη προσφυγική κρίση από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο υποχρέωσε και την Υπάτη Αρμοστεία του ΟΗΕ να παραδεχτεί ήττα. «Δεν είμαστε πλέον σε θέση να μαζεύουμε τα κομμάτια» δήλωσε πρόσφατα ο Υπατος Αρμοστής για τους Πρόσφυγες, Αντόνιο Γκουτέρες.

Την ίδια ώρα, κάποιοι κερδοσκοπούν στην πλάτη των προσφύγων.

Εκτιμάται ότι, τα τελευταία 15 χρόνια, πρόσφυγες και μετανάστες έχουν δαπανήσει το ποσό των 15,7 δισεκατομμυρίων ευρώ για να πληρώσουν κυκλώματα διακινητών και να φτάσουν στην Ευρώπη.
Την ίδια ώρα, η Ευρώπη ξοδεύει δισεκατομμύρια ευρώ για να… προστατευθεί από τα κύματα προσφύγων. Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, μαζί με Νορβηγία, Ελβετία και Ισλανδία, έχουν δαπανήσει 11,3 δισεκατομμύρια ευρώ από το 2000 για την απέλαση παράτυπων μεταναστών και 1,6 δισεκατομμύριο ευρώ για την προστασία των συνόρων του «φρουρίου» της Ευρώπης – από το τελευταίο ποσό, κύριοι κερδισμένοι είναι μια χούφτα βιομηχανικοί κολοσσοί (Airbus, Finmeccanica, Thales κ.ά.).

Και όλα αυτά την ώρα που αποδεδειγμένα και παρά την απότομη αύξηση του αριθμού των προσφύγων, η παγκόσμια κατανομή των προσφύγων κατευθύνεται λιγότερο προς τα πιο πλούσια κράτη και περισσότερο προς τα λιγότερο πλούσια. Σχεδόν εννέα στους δέκα πρόσφυγες (σε ποσοστό 86%) βρίσκονταν σε περιοχές και χώρες που θεωρούνται λιγότερο ανεπτυγμένες οικονομικά.

Η 20ή Ιουνίου, Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων, δεν είναι λοιπόν παρά μια κραυγή αγωνίας. Μια κραυγή για να αντιδράσουμε στη σιωπή και την αδιαφορία, να αντικρίσουμε την ανθρώπινη τραγωδία που εξελίσσεται γύρω μας και να απαιτήσουμε οι κυβερνήσεις να αναλάβουν επιτέλους δράση. Οχι απλώς για να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες της προσφυγιάς, αλλά κυρίως για να αντιμετωπιστούν οι αιτίες της.