Η κρίση, η πολιτική διαχείρισής της και η συλλογική έκφραση των εκπαιδευτικών

Του Απόστολου Αποστολίδη*

Καλοκαίρι του 2010. Δύο χρόνια μετά την αφετηρία της οικονομικής κρίσης με την πτώση της Lehman Brothers, και μετά από ένα δημοσίευμα στο Economist (που βέβαια δεν ήταν το μοναδικό) το οποίο παρουσίαζε το τετράπτυχο της πολιτικής για τη διαχείριση της οικονομικής κρίσης – Λιγότερο Κράτος, Λιγότεροι Δημόσιοι Λειτουργοί, Λιγότερα Ωφελήματα για κάθε δημόσιο λειτουργό και εξουδετέρωση του Συνδικαλισμού.

Οι ιδιώτες επιχειρηματίες με άρτια συγκροτημένο λόγο προπαγάνδας δαχτυλόδειξαν τον δημόσιο υπάλληλο, τον δημόσιο εκπαιδευτικό ως τον υπαίτιο για τα χίλια μύρια κακά που η οικονομία κουβαλούσε ως βαρίδια. Τον κατηγόρησαν, τον δίκασαν, τον καταδίκασαν και τον έριξαν βορά στην καταλαλιά της κοινής γνώμης ως τον υπαίτιο της οικονομικής καταστροφής, που είτε αναπόφευκτα ερχόταν είτε αναπόφευκτα έπρεπε να ερχόταν!

Κύλησαν σχεδόν 7 χρόνια από τότε. Έγιναν πολλά. Τα πλείστα με άλλοθι το «επιβαλλόμενο από τις περιστάσεις» μνημόνιο. Εστιάζουμε στις συνέπειες στο χώρο της Δημόσιας Εκπαίδευσης: Λειτουργικές ελλείψεις, κτιριακές ανεπάρκειες, μειώσεις εκπαιδευτικού προσωπικού, επίθεση στους όρους και συνθήκες εργασίας του εκπαιδευτικού, συρρίκνωση των διαδικασιών διαλόγου. Με σύμμαχο την ευρύτερη κοινωνία αλλά, δυστυχώς, και τους Οργανωμένους Γονείς.

Ο συνδικαλισμός των εκπαιδευτικών καλείται από τη μια να υπερασπιστεί τη θέση του στην κοινωνία ως δημοκρατικό αγαθό, ως ουσία ευνομίας και ως παράγοντα εξισορρόπησης εντός της κοινωνίας της οικονομίας, και από την άλλη να επιμένει με κάθε τρόπο να διαρρήξει το φράγμα άρνησης των πολιτών να ακούσουν το λόγο του.

Στο σχεδιασμό, λοιπόν, παραγκώνισης της συνδικαλιστικής φωνής, ως ένα από τα δημοκρατικά ελλείμματα, που τα παρουσιάζουν με θετικό πρόσημο ως υπερπήδηση τροχοπέδης της προόδου, η απάντησή του είναι στιβαρή, σαφής και τεκμηριωμένη. Στέκεται απέναντι στις πολιτικές για προσωρινότητα, για περαιτέρω υποβάθμιση του βιοτικού του επιπέδου, για μοναχική πορεία εντός του σχολείου, για σύναψη συμβάσεων με προσωπικά συμβόλαια, με διεύρυνση της αγοράς υπηρεσιών, για πειθαρχικές διαδικασίες στη βάση υπονοιών του οποιουδήποτε (βλ. Πρόταση για ΝΣΑ), για προαγωγή ανταγωνιστικού πνεύματος αντί για συνεργατικό κλίμα εντός του σχολικού περιβάλλοντος.

Ζητούμενο, λοιπόν, η έμπρακτη αναγνώριση από την επίσημη πλευρά της θεσμικής παρουσίας του συνδικαλιστικού φορέα των εκπαιδευτικών σε όλα τα επίπεδα του Κοινωνικού Διαλόγου, όπως συναποφασίστηκε στα πλαίσια της ΕΕ από το 2010. Σημαντικό τεκμήριο αυτής της υποχρέωσης της Πολιτείας συνιστά η Διεθνής Διακήρυξη της UNESCO και του ILO για το στάτους του εκπαιδευτικού, μέσα από την οποία δηλώνεται κατηγορηματικά πως οτιδήποτε εφαρμόζεται στο χώρο της εκπαίδευσης προϋποθέτει τη συναίνεση των εκπαιδευτικών μετά από εξαντλητικό διάλογο.

Ο συνδικαλισμός απαιτεί την ενίσχυση του εκπαιδευτικού για να λειτουργήσει αρμονικά μέσα στη μαθησιακή διάδραση, έτσι ώστε το σχολείο να είναι χώρος χαράς, μάθησης και δημιουργίας ταυτόχρονα. Αυτό μόνο μέσα από πολιτικές ανθρωποκεντρικές και μακριά από αριθμολαγνεία και αριθμολατρεία, μακριά από μεταρρυθμίσεις ανθρωποφαγίας και ανθρωποκυνηγητού μέσα στο εκπαιδευτικό περιβάλλον μπορεί να επιτευχθεί.

Διαφορετική προσέγγιση είναι σίγουρο πως εξυπηρετεί σκοπιμότητες που δεν έχουν σχέση με τον άνθρωπο και την ποιότητα ζωής του, για τον οποίο το αγαθό της δημόσιας εκπαίδευσης γεννήθηκε να υπηρετεί.

Η έξοδος από την κρίση προϋποθέτει αναγνώριση και σεβασμό της αξιοπρέπειας του ανθρώπου μέσα από την ενίσχυση των δομών του κοινωνικού κράτους. Μια κοινωνία που σέβεται τη συλλογική ύπαρξή της απαιτεί από την οργανωμένη πολιτεία ουσιαστική κοινωνική πρόνοια, που να ενισχύει την κοινωνική συνοχή με σεβασμό της ανθρώπινης ύπαρξης και αξιοπρέπειας και αποδέχεται τον θεσμικό ρόλο του συνδικαλισμού ως θεμελιώδες δημοκρατικό συστατικό.

Συνεχίζουμε να επιμένουμε να εστιάζουμε στο κοινωνικό πρόσωπο του σχολείου, την ανθρώπινη αξία του εκπαιδευτικού και τη δημοκρατική λειτουργία της κοινωνίας που έχει ως θεμελιώδες συστατικό τον συνδικαλισμό και ως ουσιαστική διεργασία εξέλιξής της τον ισότιμο διάλογο ανάμεσα στους κοινωνικούς εταίρους, ιδιαίτερα εργοδότη – εργοδοτούμενου.

*Γενικός Γραμματέας ΠΟΕΔ