Η λύση είναι πολύ μακριά

Του Ανδρέα Συμεού*

Προς τέρψιν των «απορριπτικών», φαίνεται ότι η λύση είναι, ακόμα, πολύ μακριά. Αυτό συνάγεται από σωρεία περιστατικών μαρτυριών.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα το Περιουσιακό στο οποίο, μέσα από δημοσιογραφικές πληροφορίες, δόθηκε η λανθασμένη εντύπωση ότι υπάρχει σημαντική πρόοδος.

Συγκεκριμένα έχουν αναφερθεί σαν συγκλίσεις: α) η αναγνώριση του δικαιώματος ιδιοκτησίας, β) το δικαίωμα ιδιοκτητών και τρεχόντων χρηστών να έχουν διάφορες επιλογές σε σχέση με τις περιουσίες, γ) η δυνατότητα τριών εναλλακτικών θεραπειών (αποκατάσταση, αποζημίωση, ανταλλαγή) για τους ιδιοκτήτες, δ) η αναγκαιότητα συμφωνημένων κριτηρίων, ε) ένας συμφωνημένος κατάλογος 22 κατηγοριών γης και στ) η δυνατότητα του ιδιοκτήτη να υποβάλει πρώτος αίτηση.

Ολες οι πιο πάνω «συγκλίσεις», πλην της τελευταίας, είναι συγκλίσεις που επετεύχθησαν στη διάρκεια των συνομιλιών Χριστόφια- Ταλάτ και Χριστόφια- Ερογλου και καταγράφονται στο γνωστό έγγραφο Downer. Ο κατάλογος με τις 22 (ή 21) κατηγορίες περιουσιών, ειδικότερα, παρατίθεται αυτούσιος κάτω από την επικεφαλίδα «Συγκλίσεις» και όπως αναφέρεται στο έγγραφο, αυτός έχει συμφωνηθεί (με κάποιες υποσημειώσεις) από τον Νοέμβριο του 2009.

Οι υπόλοιπες καταγράφονται κάτω από την επικεφαλίδα «Υπό όρους συγκλίσεις και συγκλίσεις σαν θέμα αρχής/ συναντίληψης». Για την «αναγνώριση του δικαιώματος ιδιοκτησίας», το οποίο ο Πρόεδρος Αναστασιάδης παρουσίασε σαν επιτυχία της δικής μας πλευράς, υπάρχει η εξής αναφορά στο έγγραφο Downer:. «Although there were no written convergences, both sides have recognized dispossessed owners’ rights to their property» («παρόλο δεν υπάρχουν γραπτές συγκλίσεις και οι δύο πλευρές έχουν αναγνωρίσει τα δικαιώματα στην περιουσία τους των ιδιοκτητών που απώλεσαν κατοχή».

Η μόνη καινούργια «σύγκλιση» είναι η τελευταία (η δυνατότητα του ιδιοκτήτη να υποβάλει πρώτος αίτηση). Για τη σύγκλιση αυτή έγινε και πάλιν προσπάθεια να παρουσιαστεί σαν επιτυχία της δικής μας πλευράς, αφού ερμηνεύτηκε σαν αναγνώριση της «προτεραιότητας» του ιδιοκτήτη. Ο Μουσταφά Ακκιντζί διευκρίνισε ότι εκείνο που συμφωνήθηκε είναι η χρονική προτεραιότητα του ιδιοκτήτη, δηλαδή ότι πρώτος θα υποβάλει την αίτησή του ο ιδιοκτήτης και σε μεταγενέστερο στάδιο ο χρήστης. Αν έτσι έχουν τα πράγματα η «σύγκλιση» αυτή αποτελεί οπισθοδρόμηση και εξυπηρετεί περισσότερο τα συμφέροντα του χρήστη αντί του ιδιοκτήτη.

Εχω την έντονη άποψη ότι η ταυτόχρονη υποβολή αιτήσεων/δηλώσεων από πλευράς ιδιοκτητών και χρηστών είναι απολύτως αναγκαία διότι: α) πολλοί από τους ιδιοκτήτες είναι και χρήστες, άρα θα πρέπει να εκφράσουν την επιλογή/ επιθυμία τους τόσο για την ιδιόκτητη περιουσία όσο και για την περιουσία που χρησιμοποιούν, β) δίδεται η δυνατότητα στην Επιτροπή Περιουσιών να έχει μια ολοκληρωμένη εικόνα για τις περιουσίες, ώστε να μπορεί να εφαρμόσει τα συμφωνημένα κριτήρια, γ) οι περιουσίες για τις οποίες δεν υπάρχει δήλωση από χρήστη θα θεωρούνται αμέσως αχρησιμοποίητες και θα διευκολύνεται η άμεση αποκατάστασή τους, δ) σε πολλές περιπτώσεις η επιλογή του ιδιοκτήτη και του χρήστη θα συμπέσουν, κάτι που θα διευκολύνει σημαντικά το έργο της Επιτροπής και ε) σε κατάλληλες περιπτώσεις η Επιτροπή θα έχει την ευχέρεια να μεσολαβήσει, ώστε να επιτευχθεί φιλική διευθέτηση μεταξύ ιδιοκτήτη και χρήστη. Η μη ταυτόχρονη υποβολή δήλωσης από το χρήστη, αντίθετα, θα δυσχεράνει και θα καθυστερήσει το έργο της Επιτροπής. Επιπλέον είναι γνωστό ότι η πάροδος του χρόνου επενεργεί προς όφελος του χρήστη και εις βάρος του ιδιοκτήτη, ενώ υπάρχει και ο κίνδυνος δημιουργίας τετελεσμένων, στο μεσοδιάστημα, από πλευράς των χρηστών, οι οποίοι θα έχουν την δυνατότητα να εκμεταλλευτούν τις πρόνοιες των κριτηρίων προς όφελός τους.

Είναι φανερό ότι στο Περιουσιακό, το οποίο κατά γενική ομολογία είναι το κλειδί της λύσης, όχι μόνο δεν υπάρχει πρόοδος, αλλά μάλλον υπάρχει οπισθοδρόμηση. Αν αποτελεί πρόοδο η συμφωνία για κατάλογο 22 κατηγοριών περιουσιών, ο οποίος συμφωνήθηκε στην πραγματικότητα πριν 6 και πλέον χρόνια, πόσα χρόνια θα απαιτηθούν ακόμα για να συμφωνηθούν τα κριτήρια που θα εφαρμοστούν για κάθε μια από τις κατηγορίες αυτές;

* LLB, MSc (ULA), ARICS, επισκέπτης λέκτορας, Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου