Η μοιραία πτήση της «Μεγάλης Τορίνο»

Στις 4 Μαΐου 1949 ξεκληρίστηκε η καλύτερη ομάδα όλων των εποχών στο ιταλικό ποδόσφαιρο

 

Κάθε χώρα έχει τη δική της ποδοσφαιρική ιστορία. Στην Ιταλία και στο ποδοσφαιρικό της πρωτάθλημα μεσουρανούσαν πολλές ομάδες από τα πρώτα του χρόνια. Όσο περνούσε ο καιρός δεν είχε δημιουργηθεί εκείνη η ομάδα που θα κυριαρχούσε. Αρχικά ήταν η Τζένοα και μετά η Προ Βερτσέλλι. Η Ιταλία το 1934 και 1938 κατέκτησε το Παγκόσμιο Κύπελλο και έγινε η μεγαλύτερη ποδοσφαιρική δύναμη στον κόσμο. Στην ίδια δεκαετία η Γιουβέντους άρχισε μια σειρά από κατακτήσεις τίτλων και μέχρι το 1935 έφτασε στους 7 και ανήλθε στην κορυφή της σχετικής λίστας. Από το 1935 μέχρι το 1941 ανήλθε στο προσκήνιο η Μπολόνια με 4 τίτλους.

Από την περίοδο 1941-42 και μετά στην Ιταλία (ενώ στην υπόλοιπη Ευρώπη κυριαρχούσε ο μεγάλος Πόλεμος και η καταστροφή) εμφανίστηκε η GrandeTorino (Μεγάλη Τορίνο), που μέχρι εκείνη τη χρονική περίοδο είχε στο ενεργητικό μόλις ένα πρωτάθλημα το 1928, ενώ άλλες τρεις φορές τερμάτισε στη δεύτερη θέση (1907, 1929, 1939). Αναδείχθηκε, επίσης, μια φορά κυπελλούχος Ιταλίας το 1936. Ο σύλλογος ιδρύθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 1906 και χρώματά του ήταν το βυσσινί και έτσι πήρε και το προσωνύμιο «Γκρανάτα».

Στην Τορίνο τα πάντα άλλαξαν όταν ανέλαβε πρόεδρος ο Φερούτσιο Νόβο, ο οποίος δούλεψε χρησιμοποιώντας το αγγλικό στιλ διοίκησης συλλόγου, ενώ έκανε και σπουδαίες μεταγραφές. Την περίοδο 1941-42 διεκδίκησε τον τίτλο από τη Ρόμα, όμως πήρε τελικά τη δεύτερη θέση. Η «Γκρανάτα», όμως, άρχισε να εντυπωσιάζει. Την επόμενη περίοδο, έχοντας ως ηγέτες τους Βαλεντίνο Ματσόλα και Εντζιο Λόικ κατέκτησε το πρωτάθλημα μετά από μια δυνατή μονομαχία με τη Λιβόρνο. Η Τορίνο σε 30 αγώνες συγκέντρωσε 44 βαθμούς έναντι 43 της αντιπάλου της. Λόγω του Παγκοσμίου Πολέμου διακόπηκε η πορεία αυτής της ομάδας για πρώτη φορά, αφού δεν έγιναν διοργανώσεις τις περιόδους 1943-44 και 1944-45.

Με τη λήξη του πολέμου το ποδόσφαιρο ξανάρχισε και η Τορίνο έκανε σημαντικές μεταγραφές (Βαλέριο Μπατσιγκαλούπο, Άλντο Μπάλαριν, Βιργίλιο Μαρόζο, Μάριο Ριγκαμόντι, Εουσέμπιο Καστελιάνο) και με προπονητή τον Λουίτζι Φερέρο διατηρήθηκε στην κορυφή υποσκελίζοντας την Ίντερ, τη Μίλαν και τη Γιουβέντους. Η Τορίνο στην έδρα της ήταν άτρωτη, ενώ εκτός έπαιρνε πάντα το αποτέλεσμα που ήθελε. Η υπεροχή της «Γκρανάτα» συνεχίστηκε και στην περίοδο 1946-47 με νέα κατάκτηση του πρωταθλήματος, ενώ είχε τον Βαλεντίνο Ματσόλα πρώτο σκόρερ του πρωταθλήματος με 29 γκολ.

Το καλοκαίρι του 1947 η Τορίνο με προπονητή τον Μάριο Σπερόνε κατέκτησε για τρίτη συνεχή χρόνια το πρωτάθλημα, διατήρησε το αήττητο της έδρας (γήπεδο της το Φιλαντέλφια) για μια ακόμη χρονιά, ενώ η επίθεσή της ήταν τρομερή. Πέτυχε 125 γκολ και το 10-0 επί της Αλεσάντρια καταγράφεται ως η μεγαλύτερη νίκη της ιστορίας της. Η Τορίνο θεωρείτο πλέον η κορυφαία ομάδα της Ευρώπης, όμως δεν άρχισαν οι ευρωπαϊκές διοργανώσεις για να δείξει τη δύναμή της.

Την περίοδο 1948-49 η «Μεγάλη Τορίνο», με προπονητή τον Άγγλο Λέσλι Λάιβσλι, συνέχισε την κυριαρχία της και προηγείτο στο πρωτάθλημα. Απέμεναν τέσσερις αγωνιστικές πριν το τέλος και ο σύλλογος αποδέχθηκε πρόταση της Μπενφίκα για να δώσει φιλικό ματς προς τιμήν του ποδοσφαιριστή της Ζοζέ Φερρέιρα (είχε παίξει και στην Τζένοα), ο οποίος ήταν και προσωπικός φίλος του Ματσόλα.

 

 

Στις 3 Μαΐου 1949 η Μπενφίκα και Τορίνο έδωσαν μια ποδοσφαιρική παράσταση με νικήτρια την πορτογαλική ομάδα με 4-3. Την επόμενη μέρα η Τορίνο μπήκε στο αεροπλάνο της επιστροφής για την Ιταλία με στόχο την ολοκλήρωση της κατάκτησης ενός ακόμα πρωταθλήματος, του έκτου στην ιστορία της, που θα την ανέβαζε στη δεύτερη θέση της κατάταξης πίσω από τη Γιουβέντους.

Η μοίρα, όμως, της έπαιξε άσχημο παιγνίδι. Το αεροπλάνο που μετέφερε την ομάδα (δεν ταξίδεψαν ο πρόεδρος Φερούτσιο Νόβο και ο τραυματίας παίκτης Σάουρο Τομά) συνάντησε πάνω από την πόλη του Τορίνο άσχημες καιρικές συνθήκες. Το αεροπλάνο αναγκάστηκε να κατέβει σε χαμηλότερο ύψος, αφού η ορατότητα ήταν περιορισμένη και στις 5.05 το απόγευμα κτύπησε στον τοίχο της βασιλικής του λόφου της Σουμπέργκα και από την σύγκρουση σκοτώθηκαν όλοι οι επιβαίνοντες. Η μεγάλη Τορίνο χάθηκε. Η ομάδα καμάρι της Ιταλίας δεν υπήρχε πια.

Οι ποδοσφαιριστές Βαλέριο Μπατσικαλούπο, Άλντο Μπαλλαρίν, Ντίνο Μπαλλαρίν, Εμίλ Μποντζιόρνι, Εουσέμπιο Καστιλιάνο, Ρούμπενς Φαντίνι, Γκουλιέλμο Γκαμπέττο, Ρουτζέρο Γκράβα, Τζιουζέπε Γκρέζαρ, Ετζιο Λόικ, Βιργίλιο Μαρόζο, Ντανίλο Μαρτέλλι, Βαλεντίνο Ματσόλα, Ρομέο Μέντι, Πιέρο Οπέρτο, Φράνκο Οσόλα, Μάριο Ριγκαμόντι, Ιούλιους Σιούμπερτ, καθώς και οι Αρνάλτο Αγνισέτα (μάνατζερ), Ιππόλιτο Σιβαλλέρι (μάνατζερ), Εγκρι Ερπστάιν (γυμναστής), Λέσλι Λάιβσλι (προπονητής), Οτάβιο Κορίνα (μασέρ) ήταν τα θύματα της τραγωδίας. Σκοτώθηκαν, επίσης, οι δημοσιογράφοι Ρενάτο Κασαλμπόρε, Λουίτζι Καβαλλέρο, Ρενάτο Τοσσάτι και το πλήρωμα του αεροπλάνου Πιερλουίτζι Μερόνε, Αντόνιο Πανγκράτσι, Σελεστίνο ντ’ Ίνκα, Τσέζαρε Μπιανκάρντι, Αντρέα Μποναΐτι.

 

Το ποδόσφαιρο στην Ιταλία άλλαξε. Και βέβαια κανείς δεν μάθαινε σε ποιο μέγεθος επιτυχίας θα έφτανε αυτή η ομάδα που είχε βαλθεί να κυριαρχήσει για πολλά χρόνια. Το σοκ ήταν πολύ μεγάλο. Πάνω από 800.000 άνθρωποι αποχαιρέτησαν τη «Μεγάλη Τορίνο».

Οι Αρχές απέδωσαν το δυστύχημα στο συνδυασμό της περιορισμένης ορατότητας, το προβληματικό σήμα επικοινωνίας με το αεροδρόμιο του Τορίνο και σε λανθασμένο χειρισμό του πιλότου.

Ωστόσο, η Τορίνο έπρεπε να συνεχίσει την πορεία της. Έτσι, συγκρότησε μια ομάδα αποτελούμενη από παίκτες ηλικίας 16-18 χρόνων (ήταν η εφηβική της ομάδα), η οποία έπρεπε να σηκώσει το μεγάλο βάρος της «Μεγάλης Τορίνο».

Σε ένδειξη σεβασμού οι αντίπαλοί της στους εναπομείναντες τέσσερις αγώνες  Τζένοα, Παλέρμο, Σαμπντόρια και Φιορεντίνα, παρατάχθηκαν επίσης με νεαρούς παίκτες και έτσι η Τορίνο πέτυχε ισάριθμες νίκες και αναδείχθηκε πρωταθλήτρια για έκτη φορά στην ιστορία της. Στη συνέχεια η Τορίνο δεν μπόρεσε να δημιουργήσει ξανά μια εξίσου σπουδαία ομάδα. Υπήρξε η ομάδα της δεκαετίας του 40. Ίσως η κορυφαία τότε στον κόσμο. Αγαπήθηκε πολύ και με πάθος, αλλά είχε το χειρότερο τέλος. Αφανίσθηκε. Πρόλαβε, όμως, να αφήσει τη σφραγίδα της στην ιστορία του ιταλικού αλλά και του παγκόσμιου ποδοσφαίρου. Είναι η πασίγνωστη «μεγάλη Τορίνο», η καλύτερη ιταλική ομάδα όλων των εποχών.

 

 

Στο διάστημα 1942-1949 που το ιταλικό ποδόσφαιρο θαύμασε αυτή την ομάδα, η Τορίνο έδωσε 172 αγώνες στο πρωτάθλημα. Πέτυχε 121 νίκες, 32 ισοπαλίες και ηττήθηκε μόλις 19 φορές, ενώ είχε μέσο όρο 2.8 γκολ σε κάθε αγώνα που έδινε.

Καμία ομάδα μέχρι σήμερα στην Ιταλία μπόρεσε να μοιάσει αυτής της υπερομάδας. Της «GrandeTorino» που χάθηκε στο λόφο της Σουμπέργκα στις 4 Μαΐου 1949…

Γιώργος Στεφανίδης