ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΣΟΥΛΙΔΗΣ: «Ισοσκελισμένη επιρροή» ενόψει διαπραγματεύσεων

Συνέντευξη στη Νίκη Κουλέρμου

Οι ΗΠΑ έθεσαν το ερώτημα αν η κυβέρνηση «χρησιμοποιεί» τη Μόσχα για να εκβιάσει τη βοήθεια που ανέμενε… Η κυπριακή κυβέρνηση ξεκαθάρισε ότι δεν άλλαξε εξωτερική πολιτική, αλλά συνεχίζει να στηρίζεται στην ανάγκη εξεύρεσης ισορροπίας στις σχέσεις μας με τους «5» του Συμβουλίου Ασφαλείας. Τα πιο πάνω αποκαλύπτει σε συνέντευξή του στη «Χαραυγή» ο Υπουργός Εξωτερικών, Ιωάννης Κασουλίδης, αναφέροντας ότι κατά την επίσκεψή στην Ουάσιγκτον, μετά την επίσκεψη του Προέδρου της Δημοκρατίας στη Μόσχα, «δεν χρειάστηκε να απολογηθούμε για τίποτε». Σημειώνει ότι εκείνο που αναμένει η κυβέρνηση, ενόψει της επανέναρξης των διαπραγματεύσεων, τόσο από την Ουάσιγκτον και την ΕΕ όσο και από άλλα μέλη του ΣΑ, είναι «ισοσκελισμένη επιρροή»…

Μετά και την επιτυχημένη, όπως χαρακτηρίστηκε, επίσκεψη του Προέδρου Αναστασιάδη στη Μόσχα κάποιοι πιστεύουν ότι έχει αλλάξει η εξωτερική πολιτική της χώρας μας. Συμφωνείτε ή διαφωνείτε;

Η εξωτερική πολιτική της χώρας μας παρέμεινε η ίδια όπως χαράχτηκε από την αρχή. Μια εξωτερική πολιτική με πολυμέτωπο αλλά ξεκάθαρο και σταθερό προσανατολισμό, με σημαντικό πλεονέκτημα το έντονο περιφερειακό της στοιχείο. Εξάλλου, όπως ανέφερα και στην Επιτροπή Εξωτερικών της Βουλής των Αντιπροσώπων, οι γενικές γραμμές της εξωτερικής πολιτικής δεν αλλάζουν με την αλλαγή κάθε κυβέρνησης. Κάποιοι επιλέγουν να ερμηνεύουν λανθασμένα την εξωτερική μας πολιτική, με τρόπο μάλιστα που εκφεύγει εντελώς του πραγματικού πλαισίου άσκησής της. Ωστόσο, από τη στιγμή που το Κυπριακό παραμένει άλυτο, η πολιτική μας συνεχίζει να στηρίζεται στην ανάγκη εξεύρεσης ισορροπίας στις σχέσεις μας με τα πέντε Μόνιμα Μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας. Μάλλον εξισορροπήσαμε όσον αφορά στις σχέσεις μας με τις ΗΠΑ και το ΗΒ. Λειτουργούμε ως αξιόπιστος και συνεπής εταίρος στα κοινοτικά κέντρα διαμόρφωσης και λήψης αποφάσεων της ΕΕ, προσδίδοντας προστιθέμενη αξία στην Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφαλείας της Ενωσης, διατηρώντας παράλληλα τις παραδοσιακά άριστες σχέσεις με φίλες χώρες, όπως η Ρωσία. Απτή απόδειξη τούτου είναι και η πρόσφατη επίσκεψη του ΠτΔ στη Μόσχα, η οποία επιβεβαιώνει με τον καλύτερο τρόπο ότι ο πολυμέτωπος αυτός προσανατολισμός της εξωτερικής μας πολιτικής αναγνωρίζεται και επικροτείται.

Εξακολουθείτε να αποδίδετε στην Κύπρο το χαρακτηρισμό του προκεχωρημένου φυλακίου της Δύσης;

Πράγματι αυτή είναι η θέση μου, αλλά όχι όπως λανθασμένα την ερμηνεύουν κάποιοι. Ανήκουμε στην ΕΕ ως πλήρες κράτος-μέλος και η ΕΕ ανήκει στη Δύση. Δεν μπορούμε να αλλάξουμε τη γεωγραφία. Ως μέλος της ΕΕ είμαστε τοποθετημένοι σε μια ευαίσθητη γεωγραφική λεκάνη όπου ευδοκιμεί ο εξτρεμισμός και μάλιστα σήμερα στη χειρότερή του μορφή. Η ανάγκη συγχρονισμού των προσπαθειών και των ενεργειών για καταπολέμηση των τζιχαντιστών τού ούτω καλούμενου Ισλαμικού Κράτους γίνεται ολοένα και πιο επιτακτική. Υπό αυτή την έννοια, έχουμε υποχρεώσεις και ευθύνες στην περιοχή μας. Ευθύνες δυσανάλογες με το μέγεθος της χώρας μας. Θέλουμε να αποτρέψουμε η Κύπρος να αποτελεί κέντρο διακίνησης τρομοκρατίας, διάδοσης όπλων μαζικής καταστροφής, οργανωμένου εγκλήματος, παράνομης εμπορίας όπλων και προσώπων και παράνομης μετανάστευσης. Για μένα ο όρος Δύση δεν πρέπει να διατυπώνεται και να ερμηνεύεται με ψυχροπολεμικούς όρους, όπου η Δύση ήταν ενάντια στην Ανατολή. Στις μέρες μας, τόσο η Δύση όσο και χώρες όπως η Ρωσία και η Κίνα ενώνουν τις δυνάμεις τους συντασσόμενες στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας, η οποία έχει αποδείξει πολλές φορές ότι είναι τυφλή και στρέφεται ενάντια σε όλους. Εξάλλου, ο τρόπος με τον οποίο ενεργούμε εντός της ΕΕ αποδεικνύει ότι είμαστε παράγοντας που μετριάζει την παρούσα κρίση στις σχέσεις ΕΕ-Ρωσίας και το λέμε ανοικτά. Αυτό ακριβώς το ρόλο της Κύπρου, τον αναγνώρισε πρόσφατα και η κα Μέρκελ σε δημόσιες δηλώσεις της στο Ελσίνκι.

Γιατί επιμένετε σε ένταξη στο Συνεταιρισμό για την Ειρήνη, όταν η Τουρκία ασκεί βέτο ακόμα και στην παρουσία αξιωματικού της ΕΦ (όπως έγινε τελευταία στη Λάρισα) σε απλές τελετές της ΕΕ;

Η εκπεφρασμένη επιθυμία για ένταξη στο Συνεταιρισμό για την Ειρήνη αποτελεί την απάντηση σε όσους λανθασμένα θεωρούν την Κύπρο υπαίτια των επιπλοκών που υπάρχουν στον πολιτικό διάλογο ΕΕ-ΝΑΤΟ. Το γεγονός ότι η Τουρκία παρεμποδίζει αυτή μας την επιθυμία αποδεικνύει ξεκάθαρα την πηγή του προβλήματος, αλλά και την κατεύθυνση στην οποία πρέπει να στρέφονται οι πιέσεις για επίλυση των επιπλοκών αυτών.

Μήπως η Κυβέρνηση «χρησιμοποιεί» τη Μόσχα για να εκβιάσει τη βοήθεια που ανέμενε από τη Δύση και συγκεκριμένα από τις ΗΠΑ σε ό,τι αφορά στο Κυπριακό;

Το ερώτημά σας, όπως το διατυπώνετε, μου το ήγειραν και κατά την πρόσφατη επίσκεψή μου στις ΗΠΑ, όπου απαντήσαμε κατάλληλα και με ξεκάθαρο τρόπο, όπως σας εξήγησα πιο πάνω.

Δύο φορές- και σεις και ο Πρόεδρος- έχετε παραδεχθεί ότι οι υπερατλανικοί φίλοι σας, σας απογοήτευσαν. Μετά την επίσκεψη στη Μόσχα ωστόσο σπεύσατε στην Ουάσιγκτον (και ακολούθησε ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ). Πήγατε για να απολογηθείτε; Πήγατε για τους εξηγήσετε ότι «δεν είστε δεδομένοι»;

Η επίσκεψή μου στην Ουάσινγκτον ήταν προκαθορισμένη πολύ πιο πριν την επίσκεψη του ΠτΔ στη Μόσχα. Εντασσόταν στο πλαίσιο από μέρους μου αποδοχής πρόσκλησης του AIPAC, το οποίο αποτελεί μια πολύ σημαντική οργάνωση του εβραϊκού λόμπι, για να προσφωνήσω το ετήσιό τους συνέδριο. Με την ευκαιρία αυτή συναντήθηκα με αξιωματούχους του Αμερικανικού Υπουργείου Εξωτερικών και του Κογκρέσου. Δεν χρειάστηκε να απολογηθούμε για τίποτα. Κατά τις συναντήσεις μου, κάποιοι εκ των συνομιλητών μου εξέφρασαν σκεπτικισμό και επιφυλάξεις σχετικά με την επίσκεψη του Προέδρου της Δημοκρατίας στη Μόσχα, με τον ίδιο τρόπο που εξέφρασα και εγώ τη δική μας απογοήτευσή για τη στάση των ΗΠΑ κατά την εξέλιξη της κρίσης στην κυπριακή ΑΟΖ, η οποία δεν ήταν η πρέπουσα που αρμόζει σε ένα στρατηγικό τους εταίρο, ασχέτως αν ο όρος στρατηγικός εταίρος αφορά τη συνεργασία Κύπρου – ΗΠΑ για διαχείριση των προκλήσεων ασφαλείας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Η επίσκεψη του Προέδρου του ΔΗΣΥ δεν ήταν της ίδιας υφής με τη δική μου και το περιεχόμενο του προγράμματός του ήταν σαφώς διαφορετικό.

Εν πάση περιπτώσει ποιο ήταν το αποτέλεσμα των επαφών σας στην Ουάσιγκτον; Αναμένετε αυτή τη φορά, ενόψει και της επανέναρξης των συνομιλιών, οι ΗΠΑ ή η ΕΕ να ασκήσουν την επιρροή τους προς την Τουρκία ώστε να έχουμε ουσιαστικές διαπραγματεύσεις;

Εχω εξηγήσει στους συνομιλητές μου σε Ουάσινγκτον και ΕΕ ότι για να λυθεί το Κυπριακό θα πρέπει να υπάρξει η αναγκαία και απαραίτητη πολιτική βούληση έκαστης πλευράς, η οποία θα πρέπει να αντανακλάται με πράξεις στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Για την επίτευξη του στόχου αυτού χρειάζεται η επιρροή που θα ασκήσουν να είναι ισοσκελισμένη και να μην στοχεύει μόνο προς μία κατεύθυνση ή να αποβαίνει εις βάρος της δικής μας πλευράς. Παρόμοιες κινήσεις επιρροής αναμένουμε και από τα άλλα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Λέχθηκε ότι υπάρχουν προφορικές διαβεβαιώσεις ότι η Τουρκία δεν θα προχωρήσει στην επανέκδοση της Navtex. Είναι αρκετές αυτές οι διαβεβαιώσεις, έχοντας κατά νουν την επανάληψη της οδηγίας και αφότου ο Πρόεδρος είχε προβεί στη δήλωση της 5ης Ιανουαρίου με το θέμα του φυσικού αερίου να μπαίνει στο τραπέζι;

Πώς μπορεί να μπαίνει τώρα στο τραπέζι, όταν στο τραπέζι συνομολογήθηκαν οι συγκλίσεις Χριστόφια – Ταλάτ και Χριστόφια – Ερογλου; Θέλω να είμαι δίκαιος με τον κ. Έιντε σε αυτή την περίπτωση. Ο κ. Έιντε μάς είπε ότι εάν ο ΠτΔ δήλωνε δημόσια τη δική του θέση, όπως την ανέπτυξε στον ίδιο αλλά και σε ξένους συνομιλητές του, ότι δηλαδή είναι διατεθειμένος στο τέλος των διαπραγματεύσεων να συζητήσει τα όποια θέματα απορρέουν και εκκρεμούν από τις συγκλίσεις Χριστόφια -Ταλάτ και Χριστόφια – Ερογλου στο θέμα των υδρογονανθράκων, τότε ο κ. Έιντε θα προσπαθούσε να χρησιμοποιήσει αυτό το στοιχείο για να αποτρέψει την έκδοση νέας NAVTEX και να ζητήσει την απομάκρυνση του Μπαρμπαρός. Η Τουρκία έδειξε να είναι άπληστη σε αυτό το θέμα. Ενδεχόμενη επανάληψη μιας τέτοιας ενέργειας από πλευράς Τουρκίας κατά τη διάρκεια της νέας προσπάθειας που αναμένεται να ξεκινήσει, θα είναι απόδειξη της κακής της πίστης. Εξάλλου ο κ. Έιντε αναγνώρισε και δημόσια τη θετική αυτή κίνηση του ΠτΔ.

Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης είχε πει σε συνέντευξή του στη «Χαραυγή» ότι οι συγκλίσεις Χριστόφια-Ταλάτ και Χριστόφια Ερογλου για το φυσικό αέριο διασφαλίζουν τα συμφέροντα των Τ/κυπρίων στην περίπτωση λύσης. Αυτό σημαίνει ότι θα ξεκαθαριστεί στο τραπέζι των συνομιλιών ότι η ε/κ πλευρά αποδέχεται αυτές τις συγκλίσεις;

Η ε/κ πλευρά αποδέχεται τις συγκεκριμένες συγκλίσεις επί του θέματος αυτού και το λέει ξεκάθαρα.

Στόχος η σμίκρυνση των αποστάσεων

Είπατε σε πρόσφατες δηλώσεις σας πως αν και εφόσον ξεκινήσουν ουσιαστικές διαπραγματεύσεις θα συνεχίσουν από κει που έμειναν τον Οκτώβριο. Αυτό τι σημαίνει πρακτικά;

Πρακτικά σημαίνει ότι οι διαπραγματεύσεις θα ξεκινήσουν με την έναρξη της τρίτης φάσης, με πρώτα αντικείμενα συζήτησης τα θέματα Διακυβέρνησης και Διαμοιρασμού Εξουσιών, του Περιουσιακού, και κάποιων στοιχείων του Εδαφικού. Αυτό έγινε αποδεκτό από τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων πριν την αναστολή των συνομιλιών και αυτό ακριβώς είναι που πρέπει να γίνει τώρα. Να καταβληθεί δηλαδή προσπάθεια σμίκρυνσης των αποστάσεων που χωρίζει τις δύο πλευρές, όπως διαπιστώθηκε κατά την ολοκλήρωση της προηγούμενης φάσης. Ωστόσο, είναι προφανές ότι για να γίνει αυτό κατορθωτό απαιτείται ξεκάθαρη πολιτική βούληση και από τις δύο πλευρές και η βούληση θα πρέπει να αντανακλάται μέσω του περιεχομένου των προτάσεων που θα κατατίθενται.

Πώς σχολιάζετε αναφορές για διαδικασίες εξπρές ή για ταχείς ρυθμούς στις διαπραγματεύσεις;

Αν θέλουμε να είμαστε σοβαροί, τότε οι συνομιλίες θα πρέπει να διεξαχθούν χωρίς χάσιμο χρόνου. Η ταχύτητα που θα διεξαχθούν εξαρτάται από την πρόοδο που θα παράγεται στις συνομιλίες. Αυτό καθορίζει ή αν θέλετε αποδομεί και την απόπειρα επιβολής των όποιων χρονοδιαγραμμάτων. Ο χαρακτήρας «διαδικασία εξπρές» δεν με βρίσκει σύμφωνο, αφού η τρίτη φάση δεν είναι ξεκρέμαστη. Στηρίζεται και απορρέει από την ολοκλήρωση των δύο προηγούμενων φάσεων, οι οποίες ξεκίνησαν το Φεβρουάριο του 2014 με τη συμφωνία επί της Κοινής Διακήρυξης.

Την Τρίτη το β’ μέρος