Καλές υπηρεσίες;

Του Δρος Ιωάννη Σ. Χριστοδούλου

Ο ΟΗΕ, λέγεται, προσέφερε και προσφέρει έργο σημαντικό στην υπόθεση της Κύπρου. Αποτελεί, κανονικά, παράγοντα σταθερότητας και ασφάλειας.

Η ειρηνευτική δύναμή του πρέπει να αντιπροσωπεύει τον διεθνή πολιτισμό σε μια χώρα υπό μερική κατοχή από ξένη δύναμη.

Ο ΟΗΕ στην πραγματικότητα θυμίζει στη διεθνή κοινότητα ότι στην Κύπρο έγινε εισβολή.

Η ανανέωση της παραμονής των διεθνών στρατευμάτων δεν δικαιολογείται από την όποια δικοινοτική αντιπαράθεση, γιατί τέτοια αντιπαράθεση τώρα δεν υπάρχει.

Πρόκειται για δύναμη που αποτρέπει την όποια περαιτέρω επεκτατική διάθεση της Τουρκίας, παρότι τον καιρό των εισβολών, το καλοκαίρι του ’74, στρατιωτικά τμήματα του ΟΗΕ μαρτυρείται ότι διευκόλυναν, σε κάποιες περιπτώσεις, την τουρκική προέλαση.

Βέβαια, ο ΟΗΕ έχει και μεσολαβητικό ρόλο στις συνομιλίες ανάμεσα στις δύο κοινότητες. Αυτό σχετικοποιεί τον πρώτο, καθοριστικό ρόλο του.

Τίθεται εν αμφιβόλω, τρόπον τινά, η καλή διάθεση των δύο πλευρών, Ε/κ και Τ/κ, να συνδιαλλαγούν για την αποκατάσταση της συνταγματικής και εδαφικής τάξης στο νησί.

Οι διαμεσολαβητές του ΟΗΕ στις διαπραγματεύσεις των κοινοτήτων δίνουν την εντύπωση ότι το Κυπριακό είναι διακοινοτική σύγκρουση και διαφορά.

Αυτό δεν ισχύει. Οι κατά καιρούς διαμεσολαβητές, είναι γεγονός, έχουν τη δική τους προσωπικότητα και μέθοδο.

Διαπιστώνεται, ωστόσο, ότι διαχρονικά η ελληνοκυπριακή πλευρά δυσαρεστείται συχνά με την τακτική τους.

Αυτό ισχύει κατεξοχήν για τον προηγούμενο και τον τωρινό διαμεσολαβητή. Και στις δύο περιπτώσεις παρατηρείται μια ζέση των μεσολαβητών να αναλάβουν πρωταγωνιστικό ρόλο όχι στις διαπραγματεύσεις μεταξύ των κοινοτήτων αλλά στην προώθηση των απαιτήσεων της κατοχικής δύναμης.

Παρατηρείται, δηλαδή, το εξής παράδοξο. Ενώ το στρατιωτικό σκέλος του ΟΗΕ οφείλει να βρίσκεται στην Κύπρο, ως ειρηνευτική δύναμη, για να μην επαναρχίσει η Τουρκία τις επιχειρήσεις της και να μην επεκτείνει την κυριαρχία της, το «πολιτικό» του σκέλος εργάζεται για την εξυπηρέτηση των διεκδικήσεων της Τουρκίας στο νησί.

Πρόσφατο παράδειγμα είναι η απαίτηση της Τουρκίας για τη διασφάλιση των τεσσάρων ελευθεριών για τους Τούρκους πολίτες και η διπλωματική εκστρατεία για την προώθηση του αιτήματος, που ανέλαβε ο μεσολαβητής του Ο.Η.Ε. στην Ευρώπη.

Συμβαίνει, επομένως, το εξής: Οι καλές υπηρεσίες του Ο.Η.Ε. στο στρατιωτικό του σκέλος σχετικοποιούνται από τις αμφιλεγόμενες υπηρεσίες του στο «πολιτικό» σκέλος.

Ο μεσολαβητής, δηλαδή, έχει αναλάβει ρόλο διαπραγματευτή της τουρκοκυπριακής πλευράς, σε σύγκρουση με ό,τι σύσσωμη η ελληνοκυπριακή πλευρά εκφράζει ως θέση για τις τέσσερις ελευθερίες.

Αυτή είναι η αστεία εκδοχή. Η σοβαρή εκδοχή είναι η ελληνοκυπριακή πλευρά να έχει επισκιασθεί από τον… ειδικό των Η.Ε. στην Κύπρο και να παρακολουθεί τη μοιραία ίσως πρεσβεία του, για λογαριασμό όλης της Κύπρου, στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Υπάρχει και κάτι πιο ανησυχητικό: η προοπτική να «δοθούν» από την Ευρώπη οι τέσσερις ελευθερίες για τους Τούρκους πολίτες στην Κύπρο σε αντάλλαγμα για τη συγκράτηση των προσφυγικών ροών, προς το παρόν, στα εδάφη της Τουρκίας.

Μια τέτοια, δήθεν μακρόπνοη διευθέτηση, θα αποκάλυπτε τραγικά την, απεύχομαι, συγκυριακή πολιτική των διεθνών οργανισμών.

Οι «καλές» τους υπηρεσίες ίσως προσφέρονται προς όφελος όσων επιδεικνύουν εκβιαστική διεθνή πολιτική, σε βάρος όσων νομίζουν ότι οι διεθνείς οργανισμοί αντιμετωπίζουν ισότιμα τους μεγάλους και τους μικρούς αυτού του κόσμου…