Κανένα εξαφανισμένο παιδί δεν ξεχνιέται

Κάθε δύο λεπτά ένα παιδί στην Ευρώπη δηλώνεται εξαφανισμένο

Ρεπορτάζ: Ελένη Κωνσταντίνου

Χιλιάδες παιδιά σε ολόκληρο τον κόσμο εξαφανίζονται καθημερινά από τα σπίτια τους και πολλά από αυτά χάνονται για πάντα. Βία, κακοποίηση, αδιαφορία, εμπορία ανθρώπων ή διαμάχη μεταξύ των ίδιων των γονιών συμβάλλουν σε αυτό το φρικτό φαινόμενο. Οι αριθμοί αμείλικτοι. Κάθε 2 λεπτά ένα παιδί στην Ευρώπη δηλώνεται ως εξαφανισμένο, ενώ ετησίως ο αριθμός αυτός ανέρχεται σε 250.000 παιδιά.

Στις ΗΠΑ δηλώνονται κάθε χρόνο 800.000 εξαφανίσεις ανηλίκων, πράγμα που σημαίνει ότι εξαφανίζονται σε καθημερινή βάση 2.000 παιδιά. Σύμφωνα με τα στατιστικά για το 2014 ένα στα έξι παιδιά στις ΗΠΑ που εξαφανίζεται είναι θύμα σεξουαλικής εμπορίας. Από αυτά ένα ποσοστό 68% ήταν υπό την προστασία κρατικών υπηρεσιών.

Ωστόσο οι ειδικοί τονίζουν ότι ο αριθμός των εξαφανισμένων παιδιών είναι μεγαλύτερος αφού εκτιμάται ότι χιλιάδες άλλες υποθέσεις δεν συμπεριλαμβάνονται στα στατιστικά αφού δεν αναφέρονται ποτέ στις Αρχές. Εκτός από τις χιλιάδες των παιδιών που χάνονται, την ίδια ώρα χιλιάδες είναι και οι γονείς που ανησυχούν, που συνεχίζουν να ψάχνουν τα βλαστάρια τους, όσες δεκαετίες και αν έχουν περάσει, που δεν σταματούν να ελπίζουν λεπτό ότι κάποια μέρα θα μπορέσουν να τα αγκαλιάσουν ξανά επιβεβαιώνοντας ότι κανένα εξαφανισμένο παιδί ποτέ δεν ξεχνιέται.

Παιδιά φυγάδες στα πλοκάμια εγκληματιών

Ο οργανισμός Missing Children Europe που έχει την έδρα του στις Βρυξέλλες σημειώνει ότι για τις περιπτώσεις εξαφανίσεων που έχουν καταγραφεί μέσω της Γραμμής 116000 για εξαφανισμένα παιδιά, η οποία λειτουργεί και στη χώρα μας, το 50% των παιδιών το έχουν «σκάσει» από τα σπίτια ή τις κρατικές στέγες όπου διέμεναν θέλοντας έτσι να ξεφύγουν από κακοποίηση ή οικογενειακές συγκρούσεις. Αρκετά παιδιά-φυγάδες ήταν θύματα bullying.

Ενα ποσοστό 36% αφορά γονικές αρπαγές, όπου δηλαδή ένας εκ των δυο γονιών πήρε τα παιδιά και «εξαφανίστηκε» και ένα ποσοστό 2% αφορά ασυνόδευτους ανήλικους μετανάστες. Ωστόσο ακόμη και αν η φυγή είναι απόφαση του ίδιου του ανήλικου αυτή οδηγεί σε άλλα σκοτεινά μονοπάτια όπως η σεξουαλική κακοποίηση, η εμπλοκή με παράνομες ουσίες κ.ά.

Επίσης το 2% αφορά απαγωγές από τρίτα πρόσωπα.

Στατιστικά στοιχεία από τις χώρες-μέλη της Ε.Ε. υποδεικνύουν ότι στο «επίκεντρο» των εξαφανίσεων παιδιών βρίσκεται η Ρουμανία, ενώ αρκετά υψηλό είναι και το ποσοστό στη Γερμανία.

Οσο για την ταυτότητα των εμπόρων παιδιών, σύμφωνα με στοιχεία της τριετίας 2008-2010, τουλάχιστον το 45% προέρχονται από τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, τη Γερμανία και τη Γαλλία. Το υπόλοιπο 55% των εμπόρων ανθρώπων προέρχονται από την Αφρική (κυρίως Νιγηρία) και την Ασία (κυρίως Κίνα και Τουρκία).

Σερφάροντας ανακάλυψε την πραγματική του ταυτότητα

Σημαντικό θεωρείται το έργο που συντελείται από το Εθνικό Κέντρο Χαμένων και Κακοποιημένων Παιδιών με έδρα την Αλεξάνδρεια, στη Βιρτζίνια των Ηνωμένων Πολιτειών.

Το Κέντρο ιδρύθηκε το 1984, εδώ και μερικά χρόνια έχει δημιουργήσει μια ηλεκτρονική βάση δεδομένων και ένα δίκτυο με την ονομασία ICMEC (International Center for Missing & Exploited Children), στο οποίο η μία χώρα μετά την άλλη ενώνονται σε μια κοινή προσπάθεια αντιμετώπισης ενός από τα πλέον σύνθετα κοινωνικά προβλήματα: της εγκληματικής δραστηριότητας με θύματα ανήλικα παιδιά.

Με τη βοήθεια πλέον της ψηφιακής τεχνολογίας οι χρήστες μπορούν να δουν πώς μοιάζουν σήμερα τα εξαφανισμένα παιδιά μέσω της ιστοσελίδας www.missingkids.com. Εχουν βρεθεί παιδιά που είχαν απαχθεί σε ηλικία μόλις μερικών μηνών αλλά μέσω της τεχνολογίας κατάφεραν να αναγνωριστούν πολλά χρόνια αργότερα. Για παράδειγμα ο 13χρονος Μπο Ντουκάς ανακάλυψε την αληθινή του ταυτότητα όταν κάποιος φίλος του που σέρφαρε στο www.missingkids.com είδε τον φίλο του να αναζητείται από τη μητέρα του.

Μια άλλη περίπτωση αφορούσε έναν 13χρονο από τη Λουιζιάνα. Ο Μπο είχε απαχθεί από τον… πατέρα του στην ηλικία των 15 μηνών για λόγους αντιδικίας. Η μητέρα του δεν είχε χάσει τις ελπίδες της και συνέχιζε να στέλνει e-mail από την Ουάσινγκτον ώστε να εμπλουτίζονται συνεχώς τα στοιχεία για τον γιο της στο διαδίκτυο. Τελικά, επιτεύχθηκε το ακατόρθωτο. Ο Μπο αναγνωρίστηκε και με έκπληξη είδε τον εαυτό του και διάβασε την ιστορία του. Σερφάροντας και οι ίδιοι στο missingkids.com εντοπίσαμε και τα εξαφανισμένα παιδιά της Ελλάδας. Ben Needham, Steven Cook, Fazli Sameem, Mateo Dullia, Αννα Τριανταφυλλίδη, Θεμιστοκλή Ευθυμιάδη, Γιώργο Παρασκευόπουλο.

Σύμφωνα με τα πανελλαδικά στατιστικά στοιχεία της Γραμμής 116000 για το 2014 έγιναν δεκτές συνολικά 7.151 τηλεφωνικές κλήσεις εκ των οποίων οι 4.917 αφορούσαν: Δήλωση νέας εξαφάνισης και έκφραση αιτήματος υποστήριξης των ενεργειών αναζήτησης του παιδιού με ένα ποσοστό 24%. Πληροφορίες για παιδί που αναζητείται. Πληροφορίες για τις δράσεις του Οργανισμού σε περιπτώσεις εξαφανίσεων ανηλίκων.

24 χρόνια μετά συνεχίζει να ψάχνει τον γιο της

Η ιστορία με τον Ben Needham συγκλονίζει ακόμη την παγκόσμια κοινή γνώμη. Οι προσπάθειες της Scotland Yard και της οικογένειας του εξαφανισμένου Ben που χάθηκαν τα ίχνη του στις 21 Ιουλίου 1991 στην Κω, δεν έπαψαν ποτέ. Στην ιστοσελίδα www.helpfindben.co.uk παρουσιάζεται η επίσημη καμπάνια για την εκστρατεία «Βοηθήστε να βρεθεί ο Μπεν Νίνταμ», υπάρχουν πληροφορίες για την ιστορία του Μπεν, καθώς και ψηφιακά επεξεργασμένες φωτογραφίες που έχουν δημιουργήσει οι Αρχές που ερευνούν την υπόθεση, με σκοπό τη συλλογή πληροφοριών. Μάλιστα η ιστορία του Ben είχε απασχολήσει έντονα και τη χώρα μας όταν ένας νεαρός που διέμενε στη Λεμεσό είχε βρει ομοιότητες με το χαμένο παιδί, χωρίς ωστόσο αποτέλεσμα.

Δεν έπαψαν να ελπίζουν

Η Κύπρος επίσης απασχόλησε τις Αρχές και για την υπόθεση της εξαφάνισης της Μαντλίν ΜακΚάν. Μία από τις πιο πλέον πολύκροτες υποθέσεις εξαφάνισης παιδιών, η οποία πιθανολογείται ότι απήχθη από το δωμάτιό της στο Praia De Luz, Algarve της Πορτογαλίας, στις 3 Μαΐου 2007, όπου παραθέριζε με τους γονείς της. Ηταν μόλις τεσσάρων ετών όταν χάθηκαν τα ίχνη της και σήμερα είναι 12 ετών.

Η υπόθεση απέκτησε από την αρχή άρωμα απαγωγής από κύκλωμα παιδόφιλων ή και απαγωγή για παράνομη υιοθεσία. Την ημέρα εξαφάνισης της μικρής, οι βρετανικές Αρχές προχώρησαν σε άρση απορρήτου όλων των τηλεπικοινωνιών.

Την υπόθεση εξετάζουν ακόμη και σήμερα δεκάδες αστυνομικοί που μέχρι στιγμής, έχουν συγκεντρώσει περίπου 40.000 αποδεικτικά στοιχεία. Οι γονείς της, Κέιτ και Τζέρι, δηλώνουν με κάθε ευκαιρία στα Μέσα Ενημέρωσης ότι δεν έχουν πάψει να ελπίζουν. Πρόσφατα πλήθυναν οι μαρτυρίες που την ήθελαν να κυκλοφορεί στην Κύπρο, αλλά καμία πληροφορία δεν επιβεβαιώθηκε. Η οικογένειά της έχει επίσης δημιουργήσει την ιστοσελίδα www.findmadeleine.com σε μια προσπάθεια να συλλέξει πληροφορίες για την αγαπημένη της κόρη.

Αριθμοί που σοκάρουν

● 250.000 παιδιά υπολογίζεται ότι εξαφανίζονται σε ετήσια βάση στην Ε.Ε.

● 800.000 παιδιά εξαφανίζονται κάθε χρόνο στις ΗΠΑ, αριθμός που μεταφράζεται σε 2.000 εξαφανίσεις την ημέρα.

● Οι φυγές παιδιών είναι η πιο συχνή κατηγορία εξαφανίσεων, πάνω από το μισό του συνολικού αριθμού των εξαφανίσεων στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Οι γονικές αρπαγές και οι εξαφανισμένοι ασυνόδευτοι ανήλικοι μετανάστες ακολουθούν ως οι πιο συχνές κατηγορίες.

● Σύμφωνα με την Εκθεση UK APPG Report from the joint Inquiry into Children who go missing from Care from 2012, τα παιδιά θύματα εμπορίας συνήθως εγκαταλείπουν μέσα στις πρώτες 48 ώρες τους χώρους φροντίδας.

● Μόνο 9 κράτη-μέλη της Ε.Ε. διαθέτουν σαφή στοιχεία για τις φυγές παιδιών.

● 1 στα 7 παιδιά που επιλέγουν τη φυγή είναι πιθανό να πέσουν θύματα εμπορίας.

● Η παγκόσμια έκθεση του Γραφείου των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Εγκλημα το 2012 καταδεικνύει ότι από τα διαπιστωμένα θύματα εμπορίας την περίοδο 2007-2010, 27% των θυμάτων ήταν παιδιά, ενώ την περίοδο 2003-2006 το αντίστοιχο ποσοστό ανήρχετο στο 20%.

● Στις περιπτώσεις παιδιών θυμάτων οι περισσότερες αυτών αφορούσαν σε κορίτσια: δύο στα τρία παιδιά θύματα ήταν κορίτσια, ενώ ένα στα τρία παιδιά ήταν αγόρια.

● Η Νοτιοανατολική Ευρώπη αποτελεί την πιο συχνή περιοχή προέλευσης θυμάτων εμπορίας που βρίσκονται στην Κεντρική και Δυτική Ευρώπη: 30% των θυμάτων διασυνοριακής εμπορίας είναι πολίτες χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

● Σύμφωνα με την Eurostat το ποσοστό παιδιών θυμάτων εμπορίας στην Ε.Ε. προσεγγίζει το 15% για την περίοδο 2008, 2009 και 2010.

● Σύμφωνα με την ίδια πηγή, το 12% των θυμάτων είναι κορίτσια και το 3% είναι αγόρια από το συνολικό αριθμό θυμάτων εμπορίας.

Child alert σύντομα και στην Κύπρο

Κατά κύριο λόγο σε γονικές αρπαγές τα εξαφανισμένα παιδιά της χώρας μας

Τον ερχόμενο Μάη αναμένεται να λειτουργήσει στη χώρα μας η υπηρεσία child alert. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα το οποίο υλοποιείται από την κοινοπραξία «Hope For Children» UNCRC Policy Center και τον Σύνδεσμο για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Βίας στην Οικογένεια (ΣΠΑΒΟ) θα διευκολύνει τη συνεργασία εμπλεκόμενων φορέων κάτω από ένα ενιαίο σύστημα, το οποίο θα ενισχύσει τις προσπάθειες της Αστυνομίας για τον εντοπισμό εξαφανισμένων παιδιών και την καταπολέμηση του προβλήματος.

Οπως μας ανέφερε η Αντρια Νεοκλέους, διευθύντρια του Ανθρωπιστικού Τμήματος του “Hope For Children” μέσω του child alert γίνεται άμεση ενημέρωση μέσω των ΜΜΕ όπως τηλεοπτικά κανάλια για εξαφανίσεις παιδιών και όταν υπάρχει ενδεχόμενο να βρίσκεται η ζωή τους σε κίνδυνο. Το πρόγραμμα αυτό, συντονιστής του οποίου είναι το Hope For Children, χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα «Δάφνη» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Η κοινοπραξία που έχει επίσης επίσημη έγκριση από την Αστυνομία για τη λειτουργία του συστήματος child alert στην Κύπρο έχει υπογράψει συμφωνία και με την Google για το πρόγραμμα google child alert, το οποίο εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της Google Public Alerts, το οποίο έχει σχεδιαστεί για να δείχνει στους χρήστες της Google ειδοποιήσεις έκτακτης ανάγκης.

Με αυτό το μηχανισμό θα μπορούν να δημοσιοποιούνται και περιπτώσεις παιδιών που έχουν εξαφανισθεί από άλλες χώρες και υπάρχει υπόνοια ότι ίσως βρίσκονται στην Κύπρο.

Λειτουργούν ήδη δύο ευρωπαϊκές γραμμές

Εν τω μεταξύ στη χώρα μας λειτουργούν δύο ευρωπαϊκές γραμμές. Η πρώτη αφορά τα εξαφανισμένα παιδιά 116000 και λειτουργεί ακριβώς από την κοινοπραξία “Hope For Children” UNCRC Policy Center και το ΣΠΑΒΟ. Οπως επισημαίνει η Αντρια Νεοκλέους, η Γραμμή Βοήθειας για Εξαφανισμένα Παιδιά 116000 αποτελεί ένα εργαλείο για την πρόληψη και το χειρισμό εξαφανίσεων παιδιών, για την πρόσβαση σε υπηρεσίες υποστήριξης για τους συγγενείς εξαφανισμένων παιδιών, καθώς και το συντονισμό με τις Αρχές και ΜΚΟ σε εθνικό και διακρατικό επίπεδο.

Εξαφανισμένοι ανήλικοι θεωρούνται παιδιά που έχουν φύγει από το σπίτι, η γονική αρπαγή, η εγκληματική απαγωγή, χαμένα/τραυματισμένα ή αλλιώς εξαφανισμένα παιδιά και εξαφανισμένοι ασυνόδευτοι ανήλικοι μετανάστες. Η λειτουργία της Γραμμής είναι 24ωρη και χρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα «Δάφνη» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

«Εχουμε αναπτύξει μία άριστη συνεργασία με την Αστυνομία Κύπρου και το Γραφείο Χειρισμού Θεμάτων Βίας στην οικογένεια και κακοποίησης ανηλίκων, τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας και το Υπουργείο Εξωτερικών ενώ έχουμε υπογράψει Πρωτόκολλο Συνεργασίας μεταξύ της Κοινοπραξίας και του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως. Η λειτουργία της Γραμμής 116000 έχει ως επιμέρους στόχο την ενίσχυση του έργου των αρμόδιων Αρχών σε περιπτώσεις εξαφανίσεων ανηλίκων και τη διασυνοριακή συνεργασία με οργανισμούς που λειτουργούν τη Γραμμή 116000 σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες».

Η Γραμμή λειτουργεί από τον Μάιο του 2012 παρέχοντας συμβουλές σε γονείς είτε προληπτικά είτε ακολούθως για τις ενέργειες στις οποίες μπορούν να προβούν, καθώς και ψυχολογική στήριξη. Στην Κύπρο η πλειοψηφία των εξαφανισμένων παιδιών αφορούν γονικές αρπαγές.

Μέχρι τον Ιανουάριο 2015, η Υπηρεσία έχει χειριστεί τα παρακάτω τηλεφωνήματα και υποθέσεις:
* Γονικές αρπαγές: 32
* Ασυνόδευτους ανήλικους: 3
* Κλήσεις που ζητούν πληροφόρηση για τη γραμμή/προληπτικές υποθέσεις ή δίνουν πληροφορίες: 35
* Υποθέσεις υπηρεσίας – χωρίς κλήση: 3
* Αλλες κλήσεις – δοκιμαστικές, σιωπηλές, κενές: 16
* Σύνολο ανηλίκων που εμπλέκονται στις υποθέσεις: 40
* Επιπρόσθετες κλήσεις σχετικά με υπάρχουσα υπόθεση: 117
Χώρες στις οποίες έχει καταφύγει το παιδί – υποθέσεις γονικών αρπαγών: Ηνωμένο Βασίλειο, Λίβανος, Ρωσία, Συρία, Ιορδανία, Ελλάδα, Γερμανία, Φιλιππίνες, Κίνα, Λιθουανία και Σλοβακία.

Βullying, η αναδυόμενη μάστιγα

Η δεύτερη είναι η Γραμμή Στήριξης Παιδιών και Εφήβων 116111, η οποία παρέχει παρέχει άμεση ψυχοκοινωνική στήριξη σε παιδιά/εφήβους δωρεάν και εχέμυθα. Η Γραμμή λειτουργεί Δευτέρα-Παρασκευή: 12:00 μ.μ.-08:00 μ.μ. Σάββατο: 09:30 π.μ.-02:00 μ.μ.

Σύμφωνα με την κυρία Νεοκλέους το 2014 η Γραμμή 116111 δέχθηκε 76 κλήσεις, στην πλειοψηφία από αγόρια. Τα κύρια προβλήματα που απασχολούν είναι το bullying, βία στην οικογένεια, ή άλλα προβλήματα στην οικογένεια. Ανάλογα με την αξιολόγηση που γίνεται από τους εξειδικευμένους λειτουργούς που απαντούν τη Γραμμή, όπου κρίνεται αναγκαίο, γίνεται παραπομπή του κάθε περιστατικού είτε σε ψυχολόγους του Οργανισμού για συμβουλές και στήριξη είτε σε άλλους εξειδικευμένους οργανισμούς και υπηρεσίες.

Οσον αφορά το ζήτημα του bullying είναι κάτι που ανησυχεί ιδιαίτερα τους εμπλεκόμενους λόγω των διαστάσεων που παίρνει. Ο Οργανισμός για το λόγο αυτό λειτουργεί ξεχωριστό πρόγραμμα το “Beat Bullying” που στοχεύει στην ευαισθητοποίηση του κοινού και της εκπαιδευτικής κοινότητας όπως και στην ανάπτυξη μεθόδων αναγνώρισης, πρόληψης και διαχείρισης φαινομένων σχολικού εκφοβισμού. Το HFC έχει επίσης αναπτύξει την εφαρμογή κινητής τηλεφωνίας (mobile app) “HFCBeatBullying” ως ένα εργαλείο πρόληψης και αντιμετώπισης του σχολικού εκφοβισμού που μπορεί να χρησιμοποιείται σε 23 χώρες της Ε.Ε. και περιέχει πρακτικές συμβουλές, αλλά και άμεση πρόσβαση στην Ευρωπαϊκή Γραμμή Στήριξης Παιδιών και Εφήβων 116111.

Στην προσπάθεια αυτή εκτός από τους επώνυμους που είναι Πρεσβευτές κατά του σχολικού εκφοβισμού εκπαιδεύονται και μαθητές, οι οποίοι αναλαμβάνουν ρόλο πρεσβευτή μέσα στα σχολεία. Για την υλοποίηση του εν λόγω προγράμματος υπάρχει στενή συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού.

 

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy