Κλαδέματα: Περιφράξεις, εσωτερικά πλαίσια και διακοσμητικά σχήματα

Του Τρύφωνα Τρύφωνος*

Τα φυτά πλαισίων και διακοσμητικών σχημάτων αποτελούν ένα κυρίαρχο χαρακτηριστικό και βασικό στοιχείο για την αισθητική και λειτουργικότητα ενός κήπου. Ενα πλαίσιο καθορίζει τα όρια ενός κήπου, δημιουργεί απομόνωση και ιδιωτικό περιβάλλον στον ιδιοκτήτη του, ενώ θα παρατηρήσατε ότι πολλές φορές ένας κήπος, ακόμη και αν στερείται πολλών άλλων καλλωπιστικών φυτών, όταν έχει καλά κλαδεμένα πλαίσια διατηρεί τη γραφικότητα και την καλή του εμφάνιση. Αυτό δεν είναι τυχαίο και ούτε αποτελεί έκπληξη για μας τους ειδικούς τοπιοτέχνες, αφού τα πλαίσια και τα κλαδεμένα φυτά σε διακοσμητικά σχήματα, μας επιτρέπουν να εστιάσουμε την προσοχή του ματιού σε συγκεκριμένες λεπτομέρειες ενός κήπου δημιουργώντας μικρές «οφθαλμαπάτες», αλλά και να απομονώσουμε ανεπιθύμητες θέες και αντιαισθητικές κατασκευές. Πάμε λοιπόν να γνωρίσουμε τα φυτά πλαισίων και πώς μπορούμε να τα εκμεταλλευτούμε στο σχεδιασμό του κήπου μας.

Δημιουργία πλαισίων και φυτεύσεις

Ενας φράχτης ή ένα border δημιουργείται από τη γραμμική και πυκνή φύτευση των θάμνων και συντηρείται στο επιθυμητό ύψος και πλάτος με το σωστό κλάδεμα. Σχεδόν όλοι οι θάμνοι και τα περισσότερα κωνοφόρα μπορούν να δημιουργήσουν ένα πλαίσιο, μερικά είδη όμως είναι ιδιαίτερα επιθυμητά και ανταποκρίνονται καλύτερα από άλλα κατά την ανάπτυξη ενός πλαισίου. Φυτά που είναι ανθεκτικά καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, φυτά με μικρά φύλλα που αντέχουν το κούρεμα και φυτά που αντέχουν στον αερισμό είναι ιδανικά για τη δημιουργία περιφράξεων. Η προσεκτική επιλογή αυτών των φυτών δημιουργεί ένα πανέμορφο και ιδιαίτερο πλαίσιο, το οποίο μπορούμε να απολαμβάνουμε καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου.

Αναλόγως του ύψους τους τα πλαίσια χωρίζονται σε 3 κατηγορίες:

•Χαμηλά πλαίσια (ύψος μέχρι 0,5 μέτρα)
•Μεσαία πλαίσια (ύψους 0,5 – 3 μέτρα)
•Υψηλά πλαίσια (ύψους πέραν των 3 μέτρων)

Χαμηλά πλαίσια (ύψους μέχρι 0,5 μέτρα)

Τα χαμηλά πλαίσια έχουν απόσταση φύτευσης περίπου 0,3 – 0,5 μέτρα και ο κύριος σκοπός τους είναι αισθητικός αφού δημιουργούν όμορφα διαχωριστικά των λασανιών μας, ενώ κρύβουν χώρους που δεν θέλουμε να φαίνονται χωρίς να κρύβουμε άλλα τμήματά του. Ιδιαίτερη χρήση των χαμηλών πλαισίων γίνεται όταν στον κήπο μας έχουμε έναν ή περισσότερους ανθώνες, αφού με τη χρήση των καλά κλαδεμένων χαμηλών πλαισίων, οριοθετούμε τους διαδρόμους και φτιάχνουμε ορισμένα περιθώρια. Φυτά που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για χαμηλά φραχτικά είναι το ευώνυμο, η αλτερναθήρα, το πιττόσπορο, η μερσινιά, η μίνι αροδάφνη, η κάρισσα, το λιγούστρο, το σενέσιο, η μίνι λαντάνα, καθώς και διάφορα αρωματικά όπως το δεντρολίβανο και η λεβάντα.

Μεσαία πλαίσια (ύψους 0,5 – 3 μέτρα)

Τα μεσαία πλαίσια έχουν απόσταση φύτευσης 0,4 – 0,5 μέτρα και χρησιμοποιούνται κυρίως για περίφραξη και οριοθέτηση του χώρου, αλλά και για μερική προστασία από την ηχορύπανση αφού ελαττώνουν το θόρυβο. Φυτά όπως η καλλιτρίδα, η λαντάνα, ο ιβίσκος, τα σολάνουμ, τα μπλουμπάγκο, η ντεκομάρια, η ντουράντα, ο μετροσίδερος, η δάφνη και η μερσινιά είναι ιδανικά για τις περιφράξεις φτάνει να δέχονται ικανοποιητικό πότισμα. Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε και μία ιδιομορφία των περιφράξεων με τα κωνοφόρα φυτά gold crest, γνωστά και ως χρυσοκυπάρισσα.

Κατά την καλοκαιρινή περίοδο, λόγω του συνδυασμού υψηλών θερμοκρασιών και υγρασίας, δημιουργούνται μέσα στο πυκνό φύλλωμα των gold crest υπερβολικά υψηλές θερμοκρασίες, οι οποίες μπορούν να προκαλούν «θερμοσόκ» και να καταστρέψουν άμεσα το φυτό. Εάν λοιπόν ζούμε σε πεδινές ή παραθαλάσσιες περιοχές όπου οι θερμοκρασίες είναι ιδιαίτερα υψηλές κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, το καλύτερο είναι να αποφεύγουμε τη χρησιμοποίηση τέτοιων φυτών για την περίφραξή μας. Τα gold crest φυσικά είναι ιδιαίτερα όμορφα και ελκυστικά φυτά όταν χρησιμοποιούνται σε ορεινές περιοχές.

Υψηλά πλαίσια (ύψους πέραν των 3 μέτρων)

Τα υψηλά πλαίσια έχουν απόσταση φύτευσης 0,8 – 1 μέτρα και χρησιμοποιούνται για πλήρη απομόνωση του κήπου μας, για απομόνωση αντιαισθητικών στοιχείων όπως κοντινά κτίρια, αλλά και για τη διακοπή της ροής του μολυσμένου αέρα. Ειδικά σε αστικά μέρη με υψηλά επίπεδα μόλυνσης (π.χ. περιοχές κοντά σε αυτοκινητόδρομους), σε παιδικές χαρές ή ακόμη σε λαχανόκηπους που βρίσκονται κοντά σε δρόμους, είναι ιδιαίτερα σημαντική η ανάπτυξη ενός πλαισίου αφού, όπως αναφέραμε και στο παρελθόν, όλα τα φυτά είναι φίλτρα των πνευμόνων. Φυτά για υψηλά πλαίσια είναι το λεϊλάντι, η αριζόνικα, οι φύκοι και γενικά φυτά τα οποία έχουν δυνατό ριζικό σύστημα και είναι ανθεκτικά στους ανέμους. Ειδικά για την προστασία από τους ανέμους είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι ένας κήπος, ο οποίος περιβάλλεται από υψηλό πλαίσιο, βρίσκεται σε προστατευμένο μικρόκλιμα και επιτρέπει στα φυτά του να αναπτύσσονται σε καλύτερες συνθήκες.

Καλλωπιστικά πλαίσια

Μία άλλη κατηγορία πλαισίων είναι τα καλλωπιστικά, τα οποία έχουν ιστορία εκατοντάδων χρόνων και τα οποία πολλές φορές για τους ειδικούς τοπιοτέχνες αποτελούν πηγή έμπνευσης αφού, εκτός από το εντυπωσιακό της όψης τους, δημιουργούν ενδιαφέρουσες σκιές στον κήπο μας. Τέτοια κλαδέματα περιλαμβάνουν αψίδες, σχήματα όπως μπάλες και σπιράλ ή ακόμη και σχήματα ζώων ή λαβύρινθων και συναντώνται κυρίως σε γαλλο-αγγλικούς αυστηρούς κήπους. Ο αντιπροσωπευτικότερος κήπος τέτοιων σχεδίων φυσικά είναι οι κήποι των Βερσαλλιών, του διάσημου κηποτέχνη Le Notre.

*BSc Γεωπονίας, MSc Αρχιτεκτονικής Κήπων, διευθύνων σύμβουλος Green Forest, αντιπρόεδρος της Παγκύπριας Ενωσης Γεωπόνων, πρόεδρος της Ενωσης Γεωπόνων Πάφου, τηλ.: 99675101 / Εmail: [email protected]