ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΥΚΑΡΙΔΗΣ: Ζωγραφίζει και ονειρεύεται σαν τον… Καραγκιόζη

Ενα εικαστικό ταξίδι μέσα από το Θέατρο Σκιών

«Αποφάσισα να κάνω ένα ταξίδι στο Θέατρο των Σκιών με πρωταγωνιστή τον Καραγκιόζη, “τον πιο γλυκό άνθρωπο που έχω συναντήσει στη ζωή μου… ένας λαϊκός αριστοκράτης”, όπως λέει ο Διονύσης Σαββόπουλος»

Συνέντευξη στον ΧΡΗΣΤΟ ΜΑΥΡΗ

Η τελευταία φορά που παρουσίασε έκθεση ζωγραφικής ο γνωστός σκηνογράφος Κώστας Καυκαρίδης ήταν το 1997. Δηλαδή πριν 17 ολόκληρα χρόνια! Αιτία ήταν το Πολιτιστικό Κέντρο Βλαδίμηρος Καυκαρίδης, όπου αναγκάστηκε, όπως λέει, να εγκαταλείψει «πρόωρα την εκπαίδευση», για να ασχοληθεί «πλήρως με την ανοικοδόμησή του». Οι απαιτήσεις του θεάτρου τον ανάγκασαν, επιπλέον, να κρεμάσει, έστω και προσωρινά, τα πινέλα ζωγραφικής.

Πριν λίγες μέρες, όμως, ο Κ. Καυκαρίδης επέστρεψε στην γκαλερί «Αμοργός», με μία νέα σειρά από πίνακές του, που είναι όλοι εμπνευσμένοι από τη δράση και τους θρύλους του Καραγκιόζη. «Θεωρώντας τον Καραγκιόζη σαν ήρωα των παιδικών μου χρόνων, αλλά και σαν ένα σύγχρονο ήρωα, ή τον εαυτό μου, αποφάσισα να κάνω ένα εικαστικό ταξίδι μέσα από το Θέατρο Σκιών», λέει.

-Ετοιμάσατε μία σειρά από ζωγραφικούς πίνακες με θέμα τη δράση του Καραγκιόζη. Τι είναι εκείνο που σε παρακίνησε να ασχοληθείς μ’ αυτόν τον λαϊκό ήρωα;

Ο λαϊκός ήρωας, ο Καραγκιόζης, είναι μέσα μου από τα παιδικά χρόνια. Είναι οι παιδικές μου αναμνήσεις, στο σπίτι που γεννηθήκαμε όλα τα αδέλφια στην Παλλουριώτισσα, με πρώτο τον Βλαδίμηρο να παίζει Καραγκιόζη, για να διασκεδάζει τα παιδιά της γειτονιάς. Από μικρός είχα το χάρισμα της ζωγραφικής, γι’ αυτό τελικά σπούδασα ζωγράφος, με ειδικότητα σκηνογράφος λόγω της συγγένειας της οικογένειας με το θέατρο.

Η ενασχόλησή μου με το θέατρο και με την εκπαίδευση με ανάγκασε να παραμελήσω τη ζωγραφική. Ομως το μεράκι μέσα μου ξυπνούσε κατά καιρούς και με ανάγκαζε να βρω χρόνο να ζωγραφίσω. Κι αυτός ο χρόνος ήταν ο ευτυχέστερος της ζωής μου. Μακριά από τα προβλήματα του θεάτρου, ιδιαίτερα τα οικονομικά, μόνος σου στο ατελιέ, ενώπιος ενωπίω, με το καβαλέτο και τις ιδέες σου, με τη χαρά της δημιουργίας, να περνούν ευχάριστα οι ώρες χωρίς να το καταλαβαίνεις. Και στο τέλος να θαυμάζεις το αποτέλεσμα και να διερωτάσαι αν είναι δικό σου το δημιούργημα.

Μετά την τελευταία μου μεγάλη έκθεση ζωγραφικής που έγινε το 1997 στην γκαλερί «Αμοργός», όπου πουλήθηκαν και τα 40 μεγάλα έργα που είχα εκθέσει, αναγκάστηκα να εγκαταλείψω πρόωρα την εκπαίδευση, για να ασχοληθώ πλήρως με την ανοικοδόμηση του Πολιτιστικού Κέντρου Βλαδίμηρος Καυκαρίδης στην Αγλαντζιά.

Ηταν μεγάλη απόφαση και μεγάλη πρόκληση για μένα. Ομως παρά τις αντιξοότητες, την κρατική γραφειοκρατία, τα οικονομικά προβλήματα, το πείσμα μου και η υπόσχεση διατήρησης της μνήμης του θεατρανθρώπου Βλαδίμηρου Καυκαρίδη, έφερα σε πέρας το μεγάλο αυτό έργο που άρχισε να λειτουργεί πλήρως από το 2010.

Ετσι, θεωρώντας τον Καραγκιόζη σαν ήρωα των παιδικών μου χρόνων, αλλά και σαν ένα σύγχρονο ήρωα, ή τον εαυτό μου, αποφάσισα να κάνω ένα εικαστικό ταξίδι μέσα από το Θέατρο. Το Θέατρο των Σκιών με πρωταγωνιστή του τον Καραγκιόζη, «τον πιο γλυκό άνθρωπο που έχω συναντήσει στη ζωή μου… ένας λαϊκός αριστοκράτης», όπως λέει ο Διονύσης Σαββόπουλος, ο Νιόνιος! Μότο της Εκθεσης Ζωγραφικής μου «Κείνο που με τρώει, κείνο που με σώζει είναι π’ ονειρεύομαι σαν τον Καραγκιόζη. Φίλους και εχθρούς στις φριχτές μου πλάτες όμορφα να σήκωνα, σαν να ’ταν επιβάτες».

 

Στην «Αμοργό» πάμε στοίχημα την κρίση…

Με τον Καραγκιόζη, την Αγλαΐα, τα κολλητήρια, την παράγκα, το σεράι, τον μπερντέ στους 37 πίνακες (λάδι σε καμβά), μικρού και μεσαίου μεγέθους, ο σκηνογράφος και ενδυματολόγος συναντάει τον εικαστικό Κώστα Καυκαρίδη που στα έργα του «σαν σκιές γλιστρούν λόγια και εικόνες, κάρα σκουπιδιάρικα φεύγουν οι χειμώνες, κι αν δεν ντρέπεσαι να καθίσεις πίσω, έλα στην παράσταση να σε γιουχαΐσω».

Στην έκθεση ζωγραφικής μου η φαντασία συναντάει το απροσδόκητο. Τέχνη που φτιάχνει τη διάθεση. Ποιότητα που ενθουσιάζει. Τιμές… λαϊκές αριστοκρατικές. Και… ε, ρε γλέντια…με κρασάκι και μεζέδες!

-Ο Καραγκιόζης εξακολουθεί να διασκεδάζει αλλά και να διαπαιδαγωγεί το κυπριακό κοινό;

Στα εγκαίνια της έκθεσης, που με τίμησαν πολλοί φίλοι και φιλότεχνοι, έβλεπες ένα χαμόγελο στα πρόσωπα όλων. Ολοι είχαν κάτι να θυμηθούν από τα παιδικά τους χρόνια. Ολοι οι πίνακες ξεχείλιζαν από χρώμα, χρώμα του τόπου μας, ξεχείλιζαν από χιούμορ, από περιπέτειες της ζωής.

Παραδείγματα: το μπάνιο, το λούσιμο μέσα στο τσίγγινο μπάνιο, η καμπάνα της εκκλησίας της Παλλουριώτισσας, που πιτσιρίκια σκαρφαλώναμε πάνω στο σχοινί που μας τίναζε στον αέρα, το πικ νικ, η εκδρομή με το ποδήλατο, το στρωμένο κόκκινο καρώ τραπεζομάντιλο, γεμάτο με φαγητά και ένα γραμμόφωνο με κουρδιστήρι, ερωτοτροπίες στη βάρκα, που ο Καραγκιόζης βαρέθηκε την Αγλαΐα και ερωτοτροπεί με μια όμορφη νεαρή.

 

Ομως καραδοκεί ο Μπαρμπα- Γιώργος και του επιτίθεται με τη μαγκούρα. Και οι 37 πίνακες που εκτίθενται έχουν τη δική του χιουμοριστική ιστορία.

Σε απάντηση στην ερώτησή σου θα σου θυμίσω ότι για 5 ολόκληρα χρόνια η σύζυγός μου Παναγιώτα Καυκαρίδου με τη βοήθειά μας εξέδιδε το θεατρικό περιοδικό «Επί σκηνής», όπου σε κάθε τεύχος είχαμε ένα θέμα ή μια παρουσία ενός Καραγκιοζοπαίκτη από την Κύπρο και Ελλάδα και μας έστελλαν κολακευτικά σχόλια. Ακόμα είναι και θα είναι ο Καραγκιόζης ο ήρωας που διασκεδάζει τον κόσμο, μικρούς και μεγάλους.

-Τι μηνύματα επεδιώξατε να στείλετε στο φιλότεχνο κοινό με τη συγκεκριμένη σειρά πινάκων σας;

Η Γκαλερί «Αμοργός» έμεινε κλειστή 3 χρόνια λόγω της οικονομικής κρίσης. Ο κόσμος μαζεύτηκε σπίτι του, ακόμα κι εκείνοι που δεν έχασαν τις δουλειές τους. Το είδα και στο θέατρο. Προτιμούν να μένουν σπίτι και να κλαίνε τη μοίρα τους παρά να βγουν έξω στο θέατρο, στο σινεμά, στις εκθέσεις κ.λπ. Να αλλάξει η διάθεσή τους. Αυτό ήταν φυσιολογικό.

Τώρα άρχισε ο κόσμος να ξεθαρρεύει. Εμείς πάντοτε στις επάλξεις, πολεμούμε τη μιζέρια, είμαστε αισιόδοξοι ότι θα αλλάξουν οι καιροί, θα επανέλθει ο κόσμος στις δουλειές του, θα αρχίσει ο κόσμος να διασκεδάζει. Παρά τις δυσκολίες, στο θέατρο προσφέρουμε ποιότητα, όπως με τα έργα ο «Βιολιστής στη στέγη», το «Λήδρας και Ρηγαίνης» κ.ά.

Τώρα ανεβάζουμε την κωμωδία του Δ. Ψαθά «Φωνάζει ο κλέφτης», επίκαιρη όσο ποτέ, και βλέπουμε ότι επανέρχεται ο κόσμος. Το ίδιο μήνυμα ήθελα να στείλω και με την έκθεσή μου. Χαμόγελο, αισιοδοξία και η ζωή συνεχίζεται και είναι ωραία, αλλά και με χαμηλές τιμές για να μπορούν όλοι να αγοράσουν ένα αυθεντικό έργο τέχνης. Γι’ αυτό και τα έργα έγιναν ανάρπαστα από την ημέρα των εγκαινίων. Εμειναν μερικά τα οποία θα διατεθούν μέχρι το τέλος της έκθεσης.

-Το κοινό είναι δεχτικό σε τέτοιου είδους ζωγραφική;

Η Γκαλερί «Αμοργός» είχε από την έναρξη της λειτουργίας της στόχο να κάνει προσιτή την τέχνη σε όλους. Πραγματικά πρέπει να περηφανεύεται που πολλές δεκάδες φίλοι και φιλότεχνοι έχουν αγοράσει έργα κατά καιρούς από σπουδαίους Κύπριους και ξένους ζωγράφους σε πολύ χαμηλές τιμές και έχουν γίνει φανατικοί συλλέκτες. Εχουν περάσει σχεδόν όλοι οι Κύπριοι γνωστοί ζωγράφοι από την «Αμοργό» κι έχουν μείνει ευχαριστημένοι από τα αποτελέσματα. Είχαμε και συρροή κόσμου, για να δει και να απολαύσει τα έργα, αλλά και αγορές.

-Ο εικαστικός τομέας ίσως να είναι ο μόνος πολιτιστικός τομέας που φαίνεται ότι αντιστέκεται μέχρι στιγμής με επιτυχία στην οικονομική κρίση. Δηλαδή ολοένα και παρουσιάζονται νέες εκθέσεις ζωγραφικής, τόσο από παλαιότερους όσο και από νεότερους ζωγράφους. Πού οφείλεται αυτό κατά την άποψή σας;

Γενικά όλες οι τέχνες και όλοι οι καλλιτέχνες αντιστάθηκαν στην οικονομική κρίση. Ιδιαίτερα στο θέατρο, που είναι η τέχνη των τεχνών, και που χρειάζεται μεγάλο κόστος για να γίνει μια παράσταση, βλέπουμε ομάδες χωρίς εισοδήματα να αγωνίζονται να παράγουν ποιοτικά έργα, έστω και χωρίς μισθό. Κι ο αγώνας συνεχίζεται σε όλες τις τέχνες.

Ευτυχώς το κράτος και η Βουλή, παρά το ότι μειώθηκαν δραστικά τα κονδύλια του Πολιτισμού, γνωρίζοντας και το τι συμβαίνει στην Ελλάδα, καθώς και ο ΘΟΚ και οι Πολιτιστικές Υπηρεσίες, προσπαθούν να βοηθήσουν τους καλλιτέχνες να μην τα παρατήσουν αλλά να συνεχίσουν το έργο τους μέχρι να ανατείλουν καλύτερες μέρες.