Κρίση στον Τύπο και αναγνωστική κουλτούρα

Του

Γιώργου Φράγκου*

 

Η έντυπη δημοσιογραφία στον τόπο μας διανύει περίοδο κρίσης. Αυτό είναι αντιληπτό διά γυμνού οφθαλμού. Οι κυκλοφορίες συρρικνώνονται, η αναγνωσιμότητα διαβρώνεται και οι τίτλοι λιγοστεύουν. Όμως η κρίση στον Τύπο απλώς συνέπεσε χρονικά με την ευρύτερη κρίση στην οικονομία. Μόνο ένα μικρό μέρος της μπορεί να αποδοθεί στον οικονομικό παράγοντα. Οι κυριότεροι λόγοι είναι βαθύτεροι, διαχρονικότεροι και επί της ουσίας προγενέστεροι της οικονομικής κρίσης.

Τα έντυπα ΜΜΕ, ημερήσια και εβδομαδιαία, χάνουν το στοίχημα με τις νεότερες γενιές του τόπου και το χάνουν κατά κράτος, γενιά με τη γενιά. Χωρίς ροή, χωρίς ανατροφοδότηση αναγνωστικού κοινού οδηγούμαστε βαθμιαία σε ολοένα και μεγαλύτερη συρρίκνωση του Τύπου. Φτάσαμε στο σημείο να κλείνουν εφημερίδες, κι άλλες από καθημερινές να καθίστανται εβδομαδιαίες προκειμένου να επιβιώσουν. Τα αίτια είναι πολύ βαθιά και είναι περισσότερο εξωγενή παρά ενδογενή. Δυστυχώς, η φθίνουσα πορεία του δημόσιου σχολείου αντανακλάται καταλυτικά και στη φθίνουσα πορεία του έντυπου Τύπου. Κακά τα ψέματα, στις νεότερες γενιές του τόπου μας παρατηρείται λειτουργικός αναλφαβητισμός. Όταν οι νέοι μας, κατά ένα υπολογίσιμο ποσοστό, αδυνατούν να κατανοήσουν ένα απλό δημοσιογραφικό κείμενο, όταν σε μια παράγραφο συναντούν δέκα άγνωστες λέξεις, είναι φυσικό επακόλουθο να αποθαρρύνονται από το να συνεχίσουν την ανάγνωση και πολύ περισσότερο να καταστήσουν την ανάγνωση καθημερινή συνήθειά τους.

Ο δεύτερος παράγοντας που οδηγεί στη συρρίκνωση του Τύπου είναι η απουσία αναγνωστικής κουλτούρας και παράδοσης ανάμεσα στα ευρύτερα στρώματα του πληθυσμού. Αυτή η κουλτούρα βέβαια δεν κατακτιέται διά διαταγμάτων, ούτε εν ριπεί οφθαλμού, αλλά με επίμονες, συνεχείς και στοχευμένες προσπάθειες των συντεταγμένων οργάνων μιας Πολιτείας για πολλές δεκαετίες.

Ο τρίτος παράγοντας που συμβάλλει καθοριστικά στη συρρίκνωση της έντυπης δημοσιογραφίας έχει να κάνει με τη ραγδαία εξάπλωση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Τα μέσα αυτά όμως, με την αμφιβόλου ποιότητας και εγκυρότητας πληροφόρηση που τα κατακλύζει, συνιστούν επίφαση ενημέρωσης και όχι πραγματική ενημέρωση.

Ας επιστρέψουμε όμως στο τι δέον γενέσθαι. Πρέπει ν’ αλλάξει ο χαρακτήρας των εφημερίδων, ημερήσιων και εβδομαδιαίων. Και γι’ αυτό η κύρια ευθύνη βαραίνει τους ώμους των εκδοτών. Να επενδύσουν στην έρευνα, την ανάλυση και την τεκμηριωμένη άποψη. Και όχι ασμένως να επιχειρούν να συναγωνιστούν τα διαδικτυακά και ηλεκτρονικά ΜΜΕ στην ειδησεογραφική τους αποστολή. Από τις εφημερίδες δεν ζητούμε πλέον να μάθουμε τα γεγονότα, αλλά τι συμβαίνει πίσω, πέρα και πάνω από αυτά.

Ωστόσο, τον κυριότερο ρόλο στο κεφάλαιο τού τι δέον γενέσθαι οφείλει να τον διαδραματίσει η Πολιτεία και η εκάστοτε κυβέρνηση. Πανευρωπαϊκά, ο Τύπος ενισχύεται με ενθάρρυνση της φιλαναγνωσίας, με καλλιέργεια της αναγνωστικής κουλτούρας, στα σχολεία, τα πανεπιστήμια, τους στρατώνες, με δωρεάν εφημερίδες και άλλα περιοδικά έντυπα, με δωρεάν ετήσιες συνδρομές εφημερίδων ως έπαθλα σε μαθητικούς και φοιτητικούς διαγωνισμούς. Έτσι δημιουργούνται οι σχέσεις που έχουν τα φόντα να διαρκέσουν μια ζωή.

Και κάτι τελευταίο αλλά ουδόλως αμελητέο. Οι συνειδητοποιημένοι αναγνώστες ημερήσιου Τύπου, σχεδόν κατά κανόνα, μετέχουν σε όλες τις πολιτειακές εκλογικές διαδικασίες. Με δυο λόγια, ο νέος που πάει στο περίπτερο να πάρει εφημερίδα, νομοτελειακά, προσέρχεται και στην κάλπη. Ιδού πεδίον δόξης λαμπρόν πολιτικοί ταγοί και πολιτειακοί άρχοντες, για να καταπολεμήσετε την αποχή που συρρικνώνει τη δημοκρατία μας. Ενισχύστε τον Τύπο, διότι μέσω αυτού ενισχύετε και τη δημοκρατία.

*Πρόεδρος Ένωσης Συντακτών Κύπρου

 

 

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy