Λεωνίδας Γαλάζης: Έχουμε ανάγκη για την επανασύσταση της λογοτεχνικής κοινότητας

Συνέντευξη στον Αντώνη Γεωργίου

Η Ένωση Λογοτεχνών Κύπρου (ΕΛΚ) ιδρύθηκε τον Μάιο του 1978 «για να καλύψει μια ουσιαστική ανάγκη των λογοτεχνών και γενικότερα των πνευματικών ανθρώπων, για την άρθρωση υπεύθυνου λόγου απέναντι στα καυτά προβλήματα του τόπου μας».

Μιλάμε με τον πρόεδρο της ΕΛΚ, ποιητή Λεωνίδα Γαλάζη, για αυτή τη σαραντάχρονη πορεία και το έργο που έχει να επιδείξει η οργάνωση και που «οφείλεται πρωτίστως στο δυναμισμό και την εθελοντική προσφορά των μελών της». Θεωρεί ότι «τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει κάποια βήματα προόδου και αλλαγής, ώστε η κυπριακή λογοτεχνία να αντιμετωπίζεται όπως της αξίζει. Ωστόσο, μένουν πολλά να γίνουν».

Όσο για το ρόλο των λογοτεχνών και καλλιτεχνών στην προσπάθεια επανένωσης της Κύπρου είναι «προφανώς πρωταρχικός, καθότι αυτοί μπορούν να καλλιεργήσουν την ιστορική ενσυναίσθηση που είναι αναγκαία, για την αμοιβαία κατανόηση Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων».

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΓΑΛΑΖΗΣ

• Έχουμε ανάγκη για την επανασύσταση της λογοτεχνικής κοινότητας

• Οι λογοτέχνες μπορούν να καλλιεργήσουν την ιστορική ενσυναίσθηση

Ποια θεωρείτε πως είναι τα κυριότερα προβλήματα των Κύπριων λογοτεχνών και ποια τα κυριότερα αιτήματά σας και πώς τα προωθείτε;

Το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι Κύπριοι λογοτέχνες είναι αυτό της διάθεσης των βιβλίων τους στο αναγνωστικό κοινό. Έπειτα, η περιρρέουσα ατμόσφαιρα στον τόπο μας τους οδηγεί στην κοινωνική περιθωριοποίηση. Τα ζητήματα αυτά αποτελούν αντικείμενο συζητήσεων στο ΔΣ της ΕΛΚ. Για την αντιμετώπισή τους δίνουμε έμφαση στον τομέα της επικοινωνίας και της προβολής τους με την αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας. Υπάρχει μεταξύ μας συνεχής επικοινωνία και ανατροφοδότηση. Το βασικό αίτημά μας είναι η στήριξη της Πολιτείας και των ΜΜΕ για ενίσχυση του κύρους των λογοτεχνών, ώστε ο λόγος τους και το έργο τους να φτάνουν αποτελεσματικά στους αποδέκτες τους.

Η ύπαρξη πολλών λογοτεχνικών ενώσεων πόσο δυσκολεύει τη διεκδίκηση των αιτημάτων αυτών; Υπάρχει συνεργασία μεταξύ σας;

Το κινεζικό σλόγκαν της εποχής του Μάο «Ας ανθίσουν εκατόν λουλούδια, ας ανταγωνιστούν εκατόν σχολές» θα μπορούσε να αποδώσει και τη δική μας στάση, από την άποψη ότι θεωρούμε την πολυφωνία ευλογία, τόσο στο εσωτερικό της ΕΛΚ όσο και γενικότερα στον λογοτεχνικό κόσμο της Κύπρου. Από την άλλη, αναγνωρίζουμε το γεγονός ότι η διάσπαση των λογοτεχνών σε πολλές τοπικές ενώσεις τούς αποδυναμώνει και δεν τους επιτρέπει να διεκδικούν πειστικά τα διάφορα αιτήματά τους. Αυτή τη στιγμή υπάρχει συνεργασία μεταξύ των λογοτεχνικών ενώσεων, που μπορεί να ενισχυθεί περισσότερο.

Αν η ΕΛΚ έχει σε αυτά τα σαράντα χρόνια να επιδείξει αξιόλογο έργο, αυτό οφείλεται πρωτίστως στο δυναμισμό και την εθελοντική προσφορά των μελών της, χωρίς να υποτιμάται η οικονομική αρωγή του κράτους, η οποία ωστόσο δεν επαρκεί για την αποτελεσματική δραστηριοποίησή μας

Είστε λογοτέχνης και εκπαιδευτικός. Διδάσκεται η λογοτεχνία στα σχολεία ή απλώς οι φιλόλογοι τρέχουν να προλάβουν την ύλη; Υπάρχει κυπριακή λογοτεχνία στην ύλη του σχολείου;

Η κυπριακή λογοτεχνία έχει θέση στην ύλη του μαθήματος της Λογοτεχνίας στα σχολεία μας. Υπάρχουν πολλές δυνατότητες για προβολή του έργου των λογοτεχνών μας στα σχολεία, αρκετά από τα οποία ήδη αξιοποιούν τις δυνατότητες που τους παρέχονται.

Στην εποχή της τεχνολογίας δεν είναι φυσιολογικό τα παιδιά να δυσκολεύονται να διαβάζουν ένα βιβλίο; Πώς προωθούμε τη φιλαναγνωσία;

Ως ΕΛΚ συζητήσαμε ήδη το θέμα και θα επανέλθουμε σε αυτό για να λάβουμε αποφάσεις, καθότι θεωρούμε ιδιαίτερα σημαντική την ανάπτυξη της φιλαναγνωσίας.

Ποιες αλλαγές προτείνετε στην πολιτική βιβλίου του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού; Θα πρέπει, για παράδειγμα, η Κύπρος θεσμικά να συμμετέχει στις διάφορες εκθέσεις βιβλίου;

Θεωρούμε ότι η Κύπρος πρέπει να εκπροσωπείται στις Διεθνείς Εκθέσεις Βιβλίου με οργανωτική ευθύνη των Πολιτιστικών Υπηρεσιών, καθότι εμείς δεν έχουμε τους αναγκαίους οικονομικούς πόρους.

Γενικότερα η λογοτεχνία Κυπρίων πώς αντιμετωπίζεται στον τόπο μας, από αναγνώστες, εκδότες, βιβλιοπωλεία και πανεπιστήμια;

Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει κάποια βήματα προόδου και αλλαγής, ώστε η κυπριακή λογοτεχνία να αντιμετωπίζεται όπως της αξίζει. Ωστόσο, μένουν πολλά να γίνουν, μέχρι να φθάσουμε στο σημείο το κυπριακό βιβλίο να αντιμετωπίζεται επί ίσοις όροις με το ελλαδικό, όχι χαριστικά αλλά με βάση ποιοτικά κριτήρια.

Οι σχέσεις της ΕΛΚ με τους Τουρκοκύπριους λογοτέχνες ήταν πάντα ένα σημαντικό κομμάτι της δράσης της. Να σημειώσουμε πως έχετε μέλη και Τουρκοκύπριους λογοτέχνες. Πώς εκβαθύνεται αυτή η σχέση;

Είμαστε σε συνεχή επικοινωνία με την ομόλογη Ένωση Τ/κ Συγγραφέων και Καλλιτεχνών και έχουμε ήδη συμφωνήσει για μια σειρά συνεργασιών για το 2018. Από αυτή την επικοινωνία είναι φανερή η ανάγκη διάνοιξης περαιτέρω διαύλων επικοινωνίας, όπως και η ενίσχυση και αύξηση των μεταφράσεων λογοτεχνικών έργων στις δύο γλώσσες.

Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει κάποια βήματα προόδου και αλλαγής, ώστε η κυπριακή λογοτεχνία να αντιμετωπίζεται όπως της αξίζει. Ωστόσο, μένουν πολλά να γίνουν, μέχρι να φθάσουμε στο σημείο το κυπριακό βιβλίο να αντιμετωπίζεται επί ίσοις όροις με το ελλαδικό, όχι χαριστικά αλλά με βάση ποιοτικά κριτήρια

Ποιος μπορεί να είναι ο ρόλος των λογοτεχνών (και καλλιτεχνών) στην προσπάθεια επανένωσης της Κύπρου;

Προφανώς πρωταρχικός, καθότι αυτοί μπορούν να καλλιεργήσουν την ιστορική ενσυναίσθηση που είναι αναγκαία για την αμοιβαία κατανόηση Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.

Ποια η παρέμβαση της Ένωσης σε ευρύτερα κοινωνικά ή άλλα ζητήματα, όπως θέματα ρατσισμού, μισαλλοδοξίας, Παιδείας, παρεμβάσεις Εκκλησίας κ.ά.;

Με βάση το Καταστατικό μας είμαστε υποχρεωμένοι να τοποθετούμαστε δημόσια για κρίσιμα ζητήματα που αφορούν τον τόπο μας. Αυτό όμως πρέπει να γίνεται με προσοχή και εκεί που είναι απόλυτα αναγκαίο. Ο ρόλος μας και ο λόγος μας θέλουμε να είναι συναινετικός και όχι πολωτικός ή διχαστικός. Εκεί και όπου χρειαστεί η δική μας παρέμβαση, θα υπάρξει, αλλά ως αποτέλεσμα νηφάλιου προβληματισμού και όχι παρόρμησης εν θερμώ.

Εκτός από το να γράφουν καλή λογοτεχνία υπάρχει κάτι άλλο που χρειάζεται να κάνουν οι λογοτέχνες για στήριξη, προώθηση της κυπριακής λογοτεχνίας;

Να είναι αλληλέγγυοι με όλους τους άλλους ομότεχνούς τους και να εργάζονται για το κοινό καλό. Να υπερβούν την εποχή της ιδιώτευσης του λογοτέχνη και να περάσουν στην εποχή της συλλογικής δημιουργικής προσπάθειας, χωρίς ωστόσο να απεμπολούν την αναγκαία για τη δημιουργία μόνωση και περισυλλογή. Να διαβάζουν τα έργα των ομότεχνών τους και να εκτιμούν την προσφορά τους. Έχουμε ανάγκη για την επανασύσταση της λογοτεχνικής κοινότητας, με την πρωταρχική έννοια του όρου.

Στις 28 Φεβρουαρίου 2018, ώρα 19.00, στην αίθουσα Καστελλιώτισσα, η Ένωση Λογοτεχνών Κύπρου γιορτάζει τη συμπλήρωση 40 χρόνων ζωής και προσφοράς στα Γράμματα και στον Πολιτισμό του τόπου μας.

Κύριος ομιλητής θα είναι ο πρόεδρος της ΕΛΚ, κ. Λεωνίδας Γαλάζης, ο οποίος θα προβεί σε μια ιστορική αναδρομή της πορείας αυτά τα σαράντα χρόνια. Στην εκδήλωση θα τιμηθούν ιδρυτικά μέλη της ΕΛΚ και όσα από τα εν ζωή ιδρυτικά μέλη παραστούν θα μιλήσουν για το ιστορικό της ίδρυσής της και τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας της.

Στο πλαίσιο της εκδήλωσης οι πρώην πρόεδροι της Ένωσης Λογοτεχνών Κύπρου Χρήστος Μαυρής, Χρίστος Χατζήπαπας και Γιώργος Μολέσκης θα μιλήσουν για τον πρόσφατα εκλιπόντα ποιητή Θεοκλή Κουγιάλη, ιδρυτικό μέλος και πρώην πρόεδρο της ΕΛΚ.