Μάστιγα ο φασιστικός ρατσισμός στα γήπεδα της υφηλίου

Στην Ευρώπη και βλέπουν, και ακούν, και τιμωρούν

Toυ Νικόλα Νικόλα

Ο ρατσισμός και στα γήπεδα δεν είναι κυπριακό αποκλειστικό φαινόμενο. Είναι ένα φαινόμενο που για χρόνια ταλανίζει το ευρωπαϊκό και διεθνή αθλητισμό και δη το ποδόσφαιρο, «βασιλιά των σπορ». Η όλη κατάσταση που εντείνεται εν μέσω της καπιταλιστικής κρίσης και της ανόδου του νεοφασισμού ως συστημικού βραχίονα, αναγκάζει τις ποδοσφαιρικές ομοσπονδίες να αυστηροποιούν τους κανονισμούς και τις τιμωρίες. Ανάλογες φυσικά τιμωρίες προνοούνται και από την ΚΟΠ.

Υπάρχει, όμως, μια ουσιαστική διαφορά. Στην Ευρώπη δεν παθαίνουν κώφωση και τύφλωση υπέρ συγκεκριμένων ομάδων οι παρατηρητές. Βλέπουν, ακούν και καταγράφουν ρατσιστικές βοές και χειρονομίες. Ρατσιστικά, ναζιστικά και φασιστικά πανό και σύμβολα. Για τα οποία έχουν συγκεκριμένη λίστα για όλα τα σύμβολα. Και μετά οι δικαστικές τους τιμωρούν… Φυσικά εδώ στην Κύπρο δεν καταγράφονται πολλές φορές τα προφανή (π.χ. σβάστικα, στόχοι), με τον κατάλογο των «κρυφών» ναζιστικών συμβόλων θα ασχοληθούν οι παρατηρητές;

Ολα άρχισαν από μαϊμούδες που έκαναν τις μαϊμούδες

Στην Αγγλία τα ρατσιστικά περιστατικά πρωτοεμφανίστηκαν οργανωμένα τη δεκαετία του 1970. Πώς; Κάθε φορά που μαύρος παίκτης ακουμπούσε την μπάλα έκαναν ήχους μαϊμούς, αν σας θυμίζει κάτι αυτό. Τη δεκαετία του ’80 κορυφώθηκε με χαρακτηριστικό παράδειγμα όταν νεαροί οπαδοί της Μίλγουολ μετά από πυρκαγιά στο Λονδίνο το 1981, όπου σκοτώθηκαν 11 μαύροι, φώναξαν το σύνθημα: «Είναι αλήθεια και το ξέρουμε όλοι ότι οι νέγροι καίγονται καλύτερα και από το πετρέλαιο»! Ακόμη ένα από τα πολλά ήταν η επίθεση που δέχθηκε το 1986-87 ο Τζον Μπαρνς της Λίβερπουλ από οπαδούς της Εβερτον, οι οποίοι έριξαν δεκάδες μπανάνες στο γήπεδο και άφησαν και πραγματική μαϊμού ελεύθερη στο γήπεδο…

Τα περιστατικά ρατσισμού εντείνονται σε όλη την ποδοσφαιρική Ευρώπη. Νεοναζί οπαδοί επιτίθενται ακόμη και σε παίκτες των ομάδων τους. Πρωταθλητές σ’ αυτό οι οπαδοί της Λάτσιο και της Βερόνα Ελλάς στην Ιταλία. Ανάλογο κρούσμα υπήρξε και από νεοναζί οπαδούς της Ντόρτμουντ που επιτέθηκαν τη δεκαετία του ’90 στον Βραζιλιάνο Χούλιο Σέζαρ, για να αποχωρήσει από την ομάδα τους. Για όσους θυμούνται ανάλογες αντιδράσεις υπήρξαν στο παρελθόν και από οργανωμένους του ΑΠΟΕΛ που δεν ήθελαν μαύρους ή Εβραίους παίκτες ή προπονητές στην ομάδα τους.

Οταν οι ομάδες καταδικάζουν έμπρακτα

Ο ρατσισμός δεν περιορίζεται στην Ευρώπη. Ακόμη και στη Βραζιλία είχαμε πρόσφατα ρατσιστική επίθεση με οπαδούς της Γκρέμιο να τα βάζουν με τον Αράνχο της Σάντος για το χρώμα του. Λες και τη Βραζιλία δεν έκαναν πασίγνωστη ποδοσφαιρικά μαύροι παίκτες, από τον Λεωνίδας μέχρι τους Πελέ, Ζαϊρζίνιο, Ριβάλντο, Καφού και πάει λέγοντας. Λίγους μήνες μετά που ο συμπατριώτης τους Ντάνι Αλβες δέχτηκε μπανάνα από οπαδούς της Βιγιαρεάλ.

 

Η απάντηση του ποδοσφαιριστή της Μπαρτσελόνα που δεν τιμωρήθηκε από κανένα διαιτητή, ήταν να φάει την μπανάνα. Η πράξη του έγινε viral στα λεγόμενα κοινωνικά δίκτυα με ποδοσφαιριστές και οπαδούς να φωτογραφίζονται τρώγοντας μπανάνα… Η Βιγιαρεάλ κι άλλες ομάδες στην Ευρώπη σε τέτοια ρατσιστικά περιστατικά είναι συνήθως αμείλικτες. Καταδικάζουν άμεσα και έντονα και όταν εντοπίσουν τους δράστες τούς τιμωρούν οι ίδιες με αποκλεισμό από τα γήπεδα. Δεν ψάχνουν, βλέπεται, δικαιολογίες για τα αδικαιολόγητα…

Χαρακτηριστικό παράδειγμα πρόσφατα η Ντόρτμουντ που το Φεβρουάριο απέκλεισε οπαδό της από το γήπεδο μέχρι το 2020 γιατί φώναξε ναζιστικό σύνθημα στη διάρκεια μονόλεπτης σιγής. Απάντηση άμεση έλαβε ο νεοναζί και από την κερκίδα της Ντόρτμουντ που φώναξε «Εξω οι ναζί»…

Aκόμη ένα παράδειγμα από τη Γερμανία αφορά τον Μίκαελ Ποτέ, ο οποίος δέχθηκε την επίθεση από τους οπαδούς του ΑΠΟΕΛ. Το 2012 ο Ποτέ, που αγωνιζόταν με την Dinamo Dresden, δέχθηκε μαϊμουδίστικη ρατσιστική επίθεση από τους οπαδούς της Chemnitz FC. Η αντίδραση του ιδίου ήταν ακριβώς η ίδια που έδειξε στο ντέρμπι στο ΓΣΠ, φυσικά χωρίς να δεχθεί τότε κίτρινη κάρτα. Η δε διοίκηση της Chemnitz FC απολογήθηκε δημόσια στον Ποτέ προτού πληρώσει το πρόστιμο 25 χιλιάδων ευρώ που της επέβαλε η γερμανική ομοσπονδία.

Αξίζει να σημειωθεί ότι πέραν από τη διείσδυση νεοναζί σε οπαδούς συλλόγων ανά την Ευρώπη υπάρχει και η άλλη πλευρά του νομίσματος. Οργανωμένοι φίλαθλοι κάθετα αντίθετοι στο ρατσισμό και στο φασισμό, πολλές φορές καλύτερα και πιο ειλικρινά από τις ομοσπονδίες.

Δεν είναι όλα ρόδινα, όμως, και στο εξωτερικό

Φυσικά τα πράγματα δεν είναι ρόδινα ούτε στο διεθνές ποδόσφαιρο. Στο μοντέρνο ποδόσφαιρο, όπου κυριαρχούν τα συμφέροντα των μονοπωλίων, η ευαισθησία κατά του ρατσισμού από UEFA-FIFA υπάρχει. Αλλά και πάλι δεν εκλείπουν σε συγκεκριμένες περιπτώσεις (τα ΑΠΟΕΛ των άλλων χωρών…) «εξαιρέσεις», ενώ είναι εξόφθαλμη η τιμωρία με μεγαλύτερα πρόστιμα όσων παραβιάζουν την «ιερότητα» των χορηγών, από ό,τι στις ρατσιστικές επιθέσεις. Υπάρχει φυσικά και ο «αόρατος» και «σιωπηλός» ρατσισμός εντός ομοσπονδιών, ομάδων και δικαστικών οργάνων.

Υπάρχουν και οι πιο ήπιες τιμωρίες για παίκτες-ονόματα, όπως ήταν η περίπτωση του Τζον Τέρι, ο οποίος επιτέθηκε ρατσιστικά στον Αντον Φέρντιναντ και τιμωρήθηκε με μόλις τέσσερις αγωνιστικές αποκλεισμό από την αγγλική ομοσπονδία (FA). Σε μια χώρα που ο «αόρατος» ρατσισμός κάνει θραύση με μαύρους ποδοσφαιριστές να επισημαίνουν ότι σπάνια κάποιος μη λευκός βρίσκεται σε προπονητικό πόστο στις εθνικές ομάδες.

Ολοι θυμόμαστε τις πρόσφατες καταγγελίες του Σολ Κάμπελ κατά της FA για «θεσμικό ρατσισμό» ως προς την επιλογή του αρχηγού της Εθνικής Αγγλίας. Στην αυτοβιογραφία του ο Κάμπελ λέει ότι ο λόγος που Μάικλ Οουεν αντί του ιδίου έλαβε το περιβραχιόνιο ήταν το χρώμα του δέρματος… «Ενιωσα ντροπή. Ρώτησα πολλές φορές τον εαυτό μου γιατί δεν έγινα αρχηγός. Συνεχίζω να καταλήγω στην ίδια απάντηση. Ηταν το χρώμα του δέρματός μου. Ποιος είναι ο λόγος να υπάρχει μια γέφυρα, αν δεν μπορείς να τη διασχίσεις; Καλύτερα να την κάψεις και να χτίσεις μια καινούργια, την οποία θα μπορείς να περάσεις» ανέφερε ο Κάμπελ.

Και ενώ σε επίπεδο FIFA και UEFA προωθούνται αυστηρότερα μέτρα κατά του ρατσισμού, στο συνέδριο της FIFA το 2013 υπήρξε και των έσω ψήφος ενάντια… Το έστω 1% που καταψήφισε τις σκληρές τιμωρίες για περιστατικά ρατσισμού καταδεικνύει το πόσο πρέπει να ενταθεί η πάλη κατά του ρατσισμού και στον αθλητισμό.

Παράλληλα υπάρχει και η υποκριτική συμμετοχή σε αντιρατσιστικές καμπάνιες που γίνονται για δημόσιες σχέσεις και το θεαθήναι. Το ίδιο που πράττει στην Κύπρο το ΑΠΟΕΛ, γίνεται και από πολλούς στην Ευρώπη. Μια υποκρισία που ανέδειξε ο μαύρος Αγγλος Ρίο Φέρντιναντ αρνούμενος να φορέσει το μπλουζάκι της εκστρατείας Kick it Out, καταγγέλλοντας «επιφανειακή δουλειά».

Υπάρχει και η περίπτωση του Μαρκ ΜακΚάμον από τα Μπαρμπέιντος που το 2012 έγινε ο πρώτος ποδοσφαιριστής στην Αγγλία, ο οποίος κινήθηκε νομικά κατά της ομάδας του Τζίλιγχαμ για ρατσιστική συμπεριφορά και κέρδισε. Η υπόθεση αφορούσε περιστατικά το 2010 με τον ΜακΚάμον να δικαιώνεται δικαστικά για τις καταγγελίες του ότι η ομάδα του αντιμετώπιζε διαφορετικά τους λευκούς και τους μαύρους ποδοσφαιριστές από τις συνθήκες προπόνησης μέχρι την αντιμετώπιση τραυματισμών!

Ο ίδιος δήλωνε τότε: «Ο τρόπος για να ξεριζώσουμε το πρόβλημα δεν είναι μόνο οι αυστηρές ποινές σε κυβερνητικό επίπεδο, αλλά και σοβαρές ενέργειες από τον ποδοσφαιρικό κόσμο, από τη FIFA, τη FA και την οργάνωση Kick It Out που θα πρέπει να αναλάβει δράση και όχι απλά να μένει στα λόγια. Στάθηκαν στο πλευρό μου όταν τους χρειάστηκα; Η απάντηση είναι όχι».

Πηγή του ρατσισμού και στα γήπεδα ο φασισμός

Οσο και εάν κάποιοι επιχειρούν να θέσουν το πρόβλημα του ρατσισμού υπό τον ευρύτερο μανδύα του «κοινωνικού φαινομένου», δεν μπορεί να κρυφτεί η διασύνδεση του φαινομένου με το φασισμό. Και όσοι το πράττουν χωρίς να ξεκαθαρίζουν τη φασιστική φύση του όντως κοινωνικού φαινομένου, το πράττουν με αλλότρια κίνητρα. Και στην Κύπρο και στο εξωτερικό η άνοδος του ρατσισμού είναι αλληλένδετη με την άνοδο του φασισμού.

Με την προσχώρηση νεοναζί χούλιγκαν σε οργανωμένους οπαδούς που απλά στην Κύπρο είναι πιο εύκολο να μεταφραστεί σε συγκεκριμένες ομάδες λόγω της διάσπασης που επέβαλε το 1948 η δεξιά και της κληρονομιάς που άφησε η απόφαση των κομμουνιστών και δημοκρατικών αθλητών που δεν έσκυψαν το κεφάλι στο φασισμό. Το παράρτημα της «Χρυσής Αυγής» στον τόπο μας εμφανίστηκε εδώ και δεκαετίες και πρώτος της στόχος ήταν οι κερκίδες των εθνικόφρονων σωματείων και η αλίευση νεαρών. Από την εποχή του Μακαρείου θυμόμαστε το πανί με τη λέξη «Αουσβιτς»!

 

Οι σβάστικες από τότε έγιναν must δίπλα μάλιστα από ελληνικές σημαίες! Συνοδεύτηκαν από Χίτλερ που απλά συνόδευσαν τον τοπικό ομογάλακτό του Γρίβα. Οσοι δεν θέλουν να δουν αυτή τη διασύνδεση ρατσισμού-φασισμού και στα γήπεδα απλά εθελοτυφλούν ή εσκεμμένα τούς κάνουν για πολλοστή φορά πλάτες.
Το παράδειγμα των ολοένα και περισσότερων ρατσιστικών επιθέσεων σε γήπεδα της ανατολικής Ευρώπης είναι χαρακτηριστικό.

Η ανατροπή του σοσιαλισμού και των κατακτήσεών του έφερε την παλινόρθωση του καπιταλισμού και της βαρβαρότητάς του. Με τον αντικομμουνισμό στα ύψη, αρκετοί νέοι στρέφονται στο νεοφασισμό και τα κρούσματα ρατσισμού στα γήπεδα κλιμακώνονται. Ενώ ακροδεξιοί νεοφασιστες χούλιγκαν, όπως και στη Δύση, πρωταγωνιστούν και σε εξωαγωνιστικά κρούσματα. Επεισόδια και ξυλοδαρμοί μεταναστών, δολοφονίες ακόμη και συμμετοχή σε πραξικοπήματα, όπως μας δείχνει το παράδειγμα των Ουκρανών νεοναζί.

Μια άλλη όψη του φασισμού-ρατσισμού και στα γήπεδα του Ισραήλ, όπου με την εξαίρεση των οπαδών των Χάποελ κάθε πόλης, κυριαρχεί η ακροδεξιά υστερία κατά των Παλαιστινίων και ο ρατσισμός κατά Αραβοϊσραηλινών παικτών. Ακροδεξιοί χούλιγκαν φαίνεται ότι βρίσκονταν το καλοκαίρι πίσω από τον πυρπολισμό Αραβα από την Ανατολική Ιερουσαλήμ. Ενας φασισμός που προωθείται από το ίδιο το κράτος που δημιουργήθηκε για να στεγάσει τους Εβραίους που βίωσαν τις ανάλογες γενοκτονικές θηριωδίες των ναζί και τώρα τις εφαρμόζουν κατά των Παλαιστινίων.