Με κομμένη την ανάσα…

Μικρή πρόοδος που αναμένεται να μεταφραστεί σε συγκλίσεις ικανές να οδηγήσουν σε μια συνέχεια στη Γενεύη ή κατάρρευση και ολοταχώς προς την κάλπη των προεδρικών;

 

Της Νίκης Κουλέρμου

Οι τέσσερις ελευθερίες- υπενθυμίζουμε- είναι διασυνοριακά δικαιώματα που αφορούν στην ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων, υπηρεσιών, προϊόντων και προσώπων, ενώ οι τρεις βασικές ελευθερίες αφορούν στην ελευθερία διακίνησης εγκατάστασης και απόκτησης περιουσίας από τους πολίτες της χώρας μας εντός της χώρας μετά τη λύση
Και οι δύο πλευρές συμφωνούν ότι οι τρεις ελευθερίες θα πρέπει να εφαρμόζονται απρόσκοπτα, αλλά θα υπάρχει ρύθμιση στην απόκτηση περιουσίας, δηλαδή θα περιορίζεται η απόκτηση πολλών οικιστικών μονάδων ή εκτάσεων
«Κάτι άρχισε να κινείται…» έλεγε την περασμένη Πέμπτη από το κρατικό κανάλι ο Υπουργός Εξωτερικών, αναφερόμενος στις εξελίξεις επί της τράπεζας των διαπραγματεύσεων που επανήρχισαν μετά τη διακοπή δυο μηνών που προκάλεσε η «περίφημη» πρόταση του ΕΛΑΜ για το ενωτικό δημοψήφισμα. Την ίδια ώρα, ο κ. Ιωάννης Κασουλίδης παρέπεμπε στις επόμενες συναντήσεις για να αξιολογηθεί τι είναι αυτό που κινείται και προς τα πού οδηγεί.
Να υπενθυμίσουμε ότι μετά το Μοντ Πελεράν 1 υπήρξε πρόοδος στο κεφάλαιο του εδαφικού και υπήρξαν αρκετά σκαμπανεβάσματα μέχρι και τη διάσκεψη της Γενεύης για την κατάθεση του απαράδεκτου αιτήματος για τις τέσσερις ελευθερίες στους Τούρκους πολίτες από τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Αίτημα που ο κ. Έιντε, σύμφωνα πάντα με τον κ. Κασουλίδη, φέρεται να προωθούσε στις Βρυξέλλες, προκαλώντας τη δυσφορία και την αντίδραση της Λευκωσίας.
Όλες οι συγκλίνουσες πληροφορίες μετά τη συνάντηση της περασμένης Τρίτης μεταξύ των δύο ηγετών ήταν ότι η τ/κ πλευρά έχει επιστρέψει στις θέσεις που είχε εγκαταλείψει και αφορούσαν στην πληθυσμιακή αναλογία 4:1 και στην αποτελεσματική συμμετοχή στη διακυβέρνηση.
Οι τέσσερις ελευθερίες- υπενθυμίζουμε- είναι διασυνοριακά δικαιώματα που αφορούν στην ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων, υπηρεσιών, προϊόντων και προσώπων, ενώ οι τρεις βασικές ελευθερίες αφορούν στην ελευθερία διακίνησης εγκατάστασης και απόκτησης περιουσίας από τους πολίτες της χώρας μας εντός της χώρας μετά τη λύση. Και τα δύο είχαν συζητηθεί και είχαν εξευρεθεί συγκλίσεις επί Χριστόφια -Ταλάτ.
Η συνθήκη εγκαθίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας έθετε μια αναλογία στην απόκτηση ιθαγένειας της Κυπριακής Δημοκρατίας από Έλληνες και Τούρκους – την αναλογία 4 προς 1. Δεδομένου ότι η Κύπρος είναι μέλος της ΕΕ έπρεπε να διασφαλιστεί ότι η αναλογία 4:1 θα επεκταθεί για να καλύπτει και τη διαμονή στο νησί, για να περιοριστεί ουσιαστικά μετά τη λύση του Κυπριακού το δικαίωμα διαμονής Τούρκων πολιτών στην Κύπρο και άρα η πιθανή αλλοίωση της δημογραφικής δομής στο νησί εκ των έξω.
Σ’ αυτό το θέμα επιτεύχθηκε πρόοδος, όπως αποκαλύφθηκε εκ των υστέρων, στο Μοντ Πελεράν 3, μετά τη Διάσκεψη της Γενεύης και διαφαίνονταν πιθανότητες να υπάρξει κατάληξη με σύγκλιση στο θέμα. Ωστόσο, υπαναχώρησε η τ/κ πλευρά και τώρα οι έχοντες καλύτερη γνώση για το τι έγινε στις τελευταίες συναντήσεις και μεταξύ των διαπραγματευτών και μεταξύ των δύο ηγετών, κάνουν λόγο για επιστροφή της τ/κ πλευράς στην αποδοχή του περιορισμού αυτού του δικαιώματος.
Όπως εξήγησε ο Τουμάζος Τσιελεπής – είναι σε θέση να γνωρίζει πολύ καλά τις λεπτομέρειες των ζητημάτων ως μέλος της διαπραγματευτικής ομάδας για πολλά χρόνια- η τ/κ πλευρά είχε ζητήσει περιορισμό του δικαιώματος απόκτησης περιουσίας από Ε/κ φοβούμενη να μην διαταραχθεί η ισορροπία της τ/κ ομόσπονδης πολιτείας. Αυτή τη στιγμή, σύμφωνα και με τα όσα δήλωσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μετά τη συνάντηση της Τρίτης 2 Μαΐου, υπάρχει πρόοδος, γιατί και οι δύο πλευρές συμφωνούν ότι οι τρεις ελευθερίες θα πρέπει να εφαρμόζονται απρόσκοπτα, αλλά θα υπάρχει ρύθμιση στην απόκτηση περιουσίας, δηλαδή θα περιορίζεται η απόκτηση πολλών οικιστικών μονάδων ή εκτάσεων. Και αυτό για συγκεκριμένη μεταβατική περίοδο για να μην παραβιάζεται η αρχή της μη διάκρισης σε βάρος των Ευρωπαίων πολιτών. Γιατί αν ισχύει ένας περιορισμός/ρύθμιση για Κύπριους πολίτες, θα υπάρχει και για Ευρωπαίους η ίδια ρύθμιση. Κάτι που γίνεται αντιληπτό ότι θα σταματά στην ουσία την προσέλκυση κεφαλαίων, κάτι που δεν θα συμφέρει σε κανένα. Άρα ναι, ο περιορισμός θα είναι μεταβατικός, μας εξηγεί ο Τ. Τσιελεπής.

Νομική διαμονή και δικαίωμα περιουσίας

Το δεύτερο σημείο που συμφωνήθηκε την περασμένη Τρίτη μεταξύ Αναστασιάδη και Ακιντζί αφορούσε στον ορισμό για τη νόμιμη διαμονή σε διαφοροποίηση από τον ορισμό του δικαιώματος διαμονής.
Για να διασκεδαστούν νόμιμες ανησυχίες της τ/κ πλευράς, ότι μπορεί κάποια στιγμή οι Ε/κ που αποκτούν περιουσία στην τ/κ συνιστώσα πολιτεία με την άσκηση του δικαιώματος περιουσίας χωρίς περιορισμό, η ε/κ πλευρά είχε αντιπροτείνει να μην υπάρχουν περιορισμοί στις βασικές ελευθερίες αλλά λογική οροφή στην άσκηση πολιτικών δικαιωμάτων. Αν υπάρξει υπέρβαση της οροφής που θα συμφωνηθεί, οι Ε/κ αυτοί να ψηφίζουν ως ετεροδημότες, όπως γίνεται με το σημερινό σύνταγμα. Αυτό είναι η λεγόμενη «νομική διαμονή».

Κατανόηση και στην αποτελεσματική συμμετοχή

Πέραν των πιο πάνω, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η τ/κ πλευρά δεν φαίνεται να επιμένει στο «βέτο» σε όλα τα όργανα της ομοσπονδιακής Κύπρου, ακόμα και στα τεχνικής φύσεως όργανα, όπως π.χ. της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς κατανοώντας ότι αυτό θα ήταν δυσλειτουργικό για το κράτος.
«Κάπου επιστρέφουμε στις συγκλίσεις… Δεν φθάσαμε ακόμα σε σημείο που ήμασταν, αλλά έχει επανέλθει μια ελπίδα ότι μπορούμε να φθάσουμε κάπου. Ούτε μπορούμε να πούμε ότι οι συνομιλίες είναι υπό κατάρρευση, ούτε όμως βρισκόμαστε σε σημείο που μπορούμε να πάμε διάσκεψη στη Γενεύη», ήταν η εκτίμηση του Τουμάζου Τσιελεπή, ο οποίος την περασμένη Πέμπτη μιλώντας στον ΑΣΤΡΑ συνέστησε υπομονή για να δούμε τη συνέχεια στις επόμενες δύο συναντήσεις.

Οι δύο εναπομείνασες συναντήσεις

Σ’ αυτές τις δύο συναντήσεις παρέπεμψαν και ο κ. Κασουλίδης και ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Νίκος Χριστοδουλίδης. Γίνεται από όλους κατανοητό πως, αν η τ/κ πλευρά συνεχίσει την εποικοδομητική της στάση, όπως διαβεβαίωνε ο κ. Ακιντζί, τότε τα πράγματα θα κυλήσουν στο αυλάκι της ποθούμενης κατάληξης…
Λογικά… Γιατί υπάρχει και ο άγνωστος παράγοντας που αντί της προοπτικής για αίσια κατάληξη να οδηγηθούμε στην κάλπη αφήνοντας τα πράγματα σε μια κατάσταση ψυγείου…
Το άλλο σενάριο είναι να αφεθούν τα ζητήματα της εκτελεστικής εξουσίας (εκ περιτροπής προεδρία) και της διοικητικής γραμμής μεταξύ των δύο συνιστωσών πολιτειών (μέσα ή έξω η Μόρφου) σε μια παράλληλη πορεία με διεθνή διάσκεψη, οπότε πολιτικοί παρατηρητές μιλούν ή εκτιμούν περισσότερες πιθανότητες κατάρρευσης της διαδικασίας, γιατί αυτό θα σημαίνει ότι ο Πρόεδρος επιλέγει το δρόμο προς την κάλπη και το στόχο της επανεκλογής του, πιθανώς με το επιχείρημα, αυτή τη φορά, να κατακτήσει τη συμφωνημένη λύση…
Το ΑΚΕΛ πολλές φορές και δημόσια έχει εισηγηθεί οι δύο ηγέτες να συζητήσουν όλα τα εκκρεμούντα ζητήματα για να διαφανεί αν υπάρχουν συγκλίσεις και να προχωρήσουν. Αν όχι, να θεωρηθεί ότι δεν συζητήθηκαν…
Ο φόβος να μην επιρριφθούν ευθύνες από τυχόν κατάρρευση των συνομιλιών στην ε/κ πλευρά και μόνο θα πρέπει να φέρνει κόλαση σ’ αυτούς που χειρίζονται την τύχη της χώρας!