Μην Κλείνεις τα Μάτια!

Της Ελένης Μαύρου

Η Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών τιμά τη μνήμη των τριών αδελφών Μιραμπάλ, πολιτικών αγωνιστριών από τη Δομινικανή Δημοκρατία που βασανίστηκαν και δολοφονήθηκαν με στραγγαλισμό, κατ’ εντολήν του δικτάτορα Τρουχίλο, στις 25 Νοεμβρίου 1960.

Οσο κι αν φαίνεται μακρινό όμως το 1960, η αλήθεια είναι ότι η βία σε βάρος των γυναικών παραμένει ένα από τα κομμάτια της θλιβερής και συχνά κρυφής πραγματικότητας του σύγχρονου κόσμου. Δεν κοιτάζει σύνορα, δεν κάνει διαχωρισμό μεταξύ πολιτισμών, κοινωνικής τάξης, θρησκείας ή εθνικότητας. Συνιστά την πιο βάρβαρη και την πιο διαδεδομένη μορφή συστηματικής διάκρισης και ανισότητας που συνεχίζουν να βιώνουν οι γυναίκες στην καθημερινή τους ζωή.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΗΕ, μία στις τρεις γυναίκες κάποια στιγμή στη ζωή της θα αντιμετωπίσει σωματική, ψυχολογική ή σεξουαλική βία από τον σύντροφό της. Μία στις πέντε γυναίκες θα πέσει θύμα βιασμού ή απόπειρας βιασμού. 40% με 50% των γυναικών της Ευρωπαϊκής Ενωσης έχουν αναφέρει κάποια μορφή σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας. Η κακοποίηση εμφανίζεται ιδιαίτερα έντονα στην καθημερινότητα των γυναικών προσφύγων. Πίσω από την ανάγκη και την ανέχεια καραδοκεί η εκμετάλλευση που εμφανίζεται με πολλές μορφές.

Η κατάσταση στην Κύπρο δεν ξεφεύγει από την παγκόσμια εικόνα. Μία στις πέντε γυναίκες στην Κύπρο έχει υποστεί σωματική ή/και σεξουαλική βία. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ενωσης (FRA) ποσοστό 22% των Κύπριων γυναικών έπεσαν θύματα σωματικής ή/και σεξουαλικής βίας από τον σύντροφό τους από την ηλικία των 15 ετών και άνω, ενώ ποσοστό 39% έχουν υποστεί ψυχολογική βία από τον σύντροφό τους από την ηλικία των 15 ετών και άνω.

Σύμφωνα με στατιστικές της Αστυνομίας, υπάρχει μια αυξητική τάση όσον αφορά αναφορές περιστατικών βίας στην οικογένεια, έστω και αν αυτά είναι μεταξύ των λιγότερο αναφερόμενων εγκλημάτων στην Κύπρο. Το χειρότερο είναι ότι η Κύπρος έχει από τα χαμηλότερα ποσοστά σε καταδίκες στην Ευρώπη και οι ποινές θεωρούνται από πολλούς ανεπαρκείς και μη αποτρεπτικές.

Και μπορεί να μην μας έτυχε δικαστής, όπως στην Αγία Πετρούπολη το 2008, που σε υπόθεση σεξουαλικής παρενόχλησης, απεφάνθη ότι: «Εάν δεν υπήρχε η σεξουαλική κακοποίηση, δεν θα είχαμε παιδιά», έχουμε δει όμως ετυμηγορίες και σε δικά μας δικαστήρια που κάθε άλλο παρά αντιμετωπίζουν αποφασιστικά, αδικήματα όπως η σεξουαλική βία κατά των γυναικών.

Σημειώνεται ότι η Κύπρος δεν έχει κυρώσει ακόμα τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης του Συμβουλίου της Ευρώπης, που χαρακτηρίζεται ως το πρώτο στο είδος του δεσμευτικό διεθνές εργαλείο για την εξάλειψη και πρόληψη της βίας κατά των γυναικών.

Ακόμα και εκεί βέβαια που το νομικό οπλοστάσιο είναι ενισχυμένο, συνήθως οι γυναίκες δεν έχουν επαρκή πρόσβαση στο νόμο, λόγω έλλειψης νομικής παιδείας και πόρων, έλλειψης ευαισθησίας από πλευράς των οργάνων επιβολής του νόμου και λόγω της εμμονής στις παραδοσιακές και στερεότυπες νοοτροπίες.

Η μεγάλη αποτυχία των κυβερνήσεων του κόσμου δεν είναι μόνο ότι δεν μπόρεσαν να εξασφαλίσουν στις γυναίκες τα κοινωνικά, οικονομικά και πολιτιστικά τους δικαιώματα. Είναι ότι δεν στάθηκαν ικανές να εμποδίσουν, σε μερικές περιπτώσεις μάλιστα ενέκριναν, την παραβίαση των ατομικών και πολιτικών δικαιωμάτων των γυναικών. Σε πολλές χώρες, ο δημόσιος βίος θεωρείται ακόμα όχι απλώς ο «φυσικός» χώρος των αντρών αλλά αποκλειστικό τους προνόμιο.

Η αξιοπρέπεια του γυναικείου φύλου σταυρώνεται καθημερινά και στην Κύπρο στους δρόμους της ανομολόγητης βίας. Είναι καιρός να σταματήσει η σιωπηρή συναίνεση και ανοχή.