«Name and shame» για φαινόμενα τύπου Ερωτοκρίτου και Γιωρκάτζη

Οσοι διορίζονται, θα δεσμεύονται με δήλωση σύγκρουσης συμφερόντων, ενώ εάν αρνηθούν κι ο Πρόεδρος προχωρήσει στο διορισμό τους, θα είναι υποχρεωμένος να δημοσιοποιήσει την άρνησή τους

 

Πρακτικές «name and shame» για τους ανεξάρτητους αξιωματούχους αλλά και γι’ αυτόν που τους διορίζει, δηλαδή τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, προκρίνει έκθεση, την οποία ετοίμασε ομάδα ακαδημαϊκών για λογαριασμό της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών, στο πλαίσιο της συζήτησης για ρύθμιση θεμάτων, τα οποία αφορούν το ασυμβίβαστο και τη σύγκρουση συμφερόντων.

Σύμφωνα με το πόρισμα της έκθεσης, το οποίο εξασφάλισε η εφημερίδα μας, «το ισχύον ρυθμιστικό πλαίσιο είναι ανεπαρκές και αναποτελεσματικό» και ως εκ τούτου χρήζει τροποποίησης. Επίσης η ομάδα των ακαδημαϊκών υποδεικνύει ότι, «παρόλο που η σύγκρουση συμφερόντων καθεαυτήν δεν συνιστά κατ’ ανάγκη διαφθορά, μπορεί να οδηγήσει σε διαφθορά και κατάχρηση δημόσιας θέσης και εξουσίας, εάν δεν ρυθμιστεί με κατάλληλο και αποτελεσματικό νομοθετικό και θεσμικό πλαίσιο αρχών, μηχανισμών, κυρώσεων, πολιτικών και στρατηγικών, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μεσοπρόθεσμα».

Στις εισηγήσεις τους για διόρθωση της κατάστασης οι ακαδημαϊκοί προτείνουν όπως στις περιπτώσεις των ανεξάρτητων αξιωματούχων να είναι υποχρεωμένοι να δημοσιοποιούν σύγκρουση συμφέροντος οποτεδήποτε αυτή προκύπτει. Επίσης πριν την ανάληψη των καθηκόντων τους, να καλούνται να υποβάλουν «υπεύθυνη δήλωση για δέσμευση υποβολής δήλωσης και δημοσιοποίησης ενδεχόμενης σύγκρουσης συμφερόντων». Εάν αρνηθούν να το πράξουν, η «διορίζουσα Αρχή» (σ.σ.: Πρόεδρος της Δημοκρατίας) θα οφείλει να το λάβει υπ’ όψιν και «εάν επιλέξει να προχωρήσει στο διορισμό, πρέπει να δημοσιοποιήσει την άρνηση υποβολής της υπεύθυνης δήλωσης».

Η ομάδα των ακαδημαϊκών εισηγείται όπως η πιο πάνω ρύθμιση εφαρμοστεί για τους εξής αξιωματούχους: Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Γενικό Εισαγγελέα και Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα, Γενικό και Βοηθό Γενικό Ελεγκτή, τα μέλη της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας (ενδεχομένως και της ΕΕΥ), Διοικητή και Υποδιοικητή της Κεντρικής Τράπεζας. Επίσης εισηγείται τη συμπερίληψη στην ίδια κατηγορία των μελών του Υπουργικού Συμβουλίου, τον Υφυπουργό παρά τω Προέδρω, τον Κυβερνητικό Εκπρόσωπο και τον αναπληρωτή του, διότι, όπως επισημαίνουν, «είναι πολιτικά υπόλογοι στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας που έχει αποκλειστική και απεριόριστη εξουσία να τους διορίσει και να τους παύσει».

Ρυθμίσεις και για βουλευτές Η έκθεση των ακαδημαϊκών κάνει εισηγήσεις για βελτίωση του πλαισίου και για τους βουλευτές, προτείνοντας ένα «σύστημα αυτορρύθμισης στο πλαίσιο του Κανονισμού του Σώματος, που θα καθιστά υποχρεωτική τη δήλωση σύγκρουσης συμφερόντων οποτεδήποτε προκύπτει ενδεχόμενο τέτοιας σύγκρουσης στον Πρόεδρο της Βουλής ή σε Ειδική Επιτροπή Δεοντολογίας της Βουλής».

Μάλιστα σε αντίθεση με τους ανεξάρτητους αξιωματούχους, για τους βουλευτές η επιτροπή προτείνει να υπάρχουν και κυρώσεις σε περίπτωση παράλειψης ή/και ελλιπούς δήλωσης όπως: γραπτή επίπληξη, έγγραφη απολογία, απολογία μέσω προσωπικής δήλωσης από το βήμα της Βουλής, πρόστιμο που δεν υπερβαίνει το μισθό τριάντα ημερών. Ακόμη εισηγείται όπως η επιβληθείσα ποινή να αναρτάται στην ιστοσελίδα της Βουλής για το υπόλοιπο της κοινοβουλευτικής θητείας.

Λοιποί αιρετοί αξιωματούχοι

Στο μεταξύ οι εισηγήσεις των ακαδημαϊκών αγγίζουν και άλλους αιρετούς αξιωματούχους, όπως οι Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Για τη συγκεκριμένη κατηγορία ξεχωρίζει η εισήγηση για υποχρεωτική (σ.σ.: διά νόμου) υποβολή δήλωσης για ενδεχόμενη σύγκρουση συμφερόντων στον Γενικό Ελεγκτή. Επίσης ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η πρόταση για τη σύσταση τριμελούς επιτροπής, η οποία θα επιλαμβάνεται αυτών των περιπτώσεων. Και γι’ αυτή την κατηγορία, υπάρχει εισήγηση για επιβολή κυρώσεων όπως: γραπτή επίπληξη, έγγραφη απολογία, απολογία μέσω προσωπικής δήλωσης η οποία να δημοσιοποιείται, πρόστιμο το οποίο δεν θα υπερβαίνει το μισθό τριάντα ημερών.

Επίσης γίνεται εισήγηση η οποιαδήποτε επιβληθείσα ποινή θα αναρτάται στην ιστοσελίδα της Επιτροπής. Οπως αναφέρει η έκθεση στη συγκεκριμένη κατηγορία μπορούν να προστεθούν και άλλοι αξιωματούχοι, όπως ο Γενικός Λογιστής και ο Χρηματοοικονομικός Επίτροπος.

Οι εισηγήσεις της ομάδας των ακαδημαϊκών αγγίζουν και άλλες κατηγορίες, όπως οι δημόσιοι υπάλληλοι, ενώ υπάρχουν προτάσεις για προώθηση συμπληρωματικών μέτρων, όπως Κώδικας Δεοντολογίας.

 

Κωνσταντίνος Ζαχαρίου