Ηλέκτρα του Σοφοκλή από το Σατιρικό Θέατρο

ΔΙΕΘΝΕΣ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΡΧΑΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΡΑΜΑΤΟΣ σημα ΓΙΑ 2017ΗΛΕΚΤΡΑ ΤΟΥ ΣΟΦΟΚΛΗ ΑΠΟ ΤΟ ΣΑΤΙΡΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ

Συνεντέυξεις στον Αντώνη Γεωργίου

Νεοκλής Νεοκλέους: Καθόλου αρχαίο δεν είναι το έργο του Σοφοκλή, μάλλον αυριανό

Θεωρώ πως καθόλου αρχαίο δεν είναι το δράμα που διαλέξαμε, μάλλον αυριανό. Πόσο σύγχρονος είναι ο λόγος του Σοφοκλή, περιγράφοντάς μας μια χώρα όπου οι θεσμοί και οι αξίες έχουν στρεβλώσει, δημιουργώντας ένα ανεξέλεγκτο και αναποτελεσματικό κράτος. Έχει χαθεί κάθε έννοια εμπιστοσύνης, ανθρωπιάς και ΔΙΚΑΙΟΥ, αφού με δόλιο τρόπο δολοφόνησαν η Κλυταιμνήστρα και ο Αίγισθος τον βασιλιά Αγαμέμνονα και σφετερίστηκαν το θρόνο του Άργους.

Επέλεξα την Ηλέκτρα του Σοφοκλή, μια συνειδητή επιλογή που έγινε για να εκφράσω μέσω της τραγωδίας του Σοφοκλή, το πόσο μα πόσο σημερινό και παγκόσμιο είναι το θέμα της πτώσης των αξιών και των θεσμών. Στη θέση της αξιοκρατίας, δηλ. της επιλογής και προώθησης εκείνων που αντικειμενικά είναι και θεωρούνται οι πιο άξιοι και ικανοί, έχουμε αναξιοκρατία, ευνοιοκρατία και ρουσφέτι, έλλειψη ιδανικών και ελευθερίας, κατάπτωση αξιών, βία, κοινωνικές αναταραχές, έλλειψη παιδείας και προόδου, ατομικής και κοινωνικής.

Η σκηνοθετική μου ματιά επικεντρώνεται στη σκληρότητα και απανθρωπιά των εποχών που ζούμε. Στην πραγματική ανθρωποφαγία των σφετεριστών της δύναμης και του πλούτου του πλανήτη μας. Μέσω της Ηλέκτρας και της μητροκτονίας ο Σοφοκλής μάς παρουσιάζει ένα ξέπλυμα βρόμικης ηθικής, για την ελευθερία που φέρνει η δικαίωση και για την επιβολή της τάξης στην αταξία. Κανείς δεν τιμωρείται στο τέλος του έργου, δεν επεμβαίνουν ούτε οι Θεοί ούτε οι χθόνιες Ερινύες, μόνο οι θεατές είναι κριτές των πράξεων των δύο αδελφιών.

Μέσω του λόγου, του απλού λόγου που θα φέρει η μετάφραση, η Ηλέκτρα του Σοφοκλή έρχεται να πραγματωθεί στο σήμερα. Όλες οι τραγωδίες έχουν το ίδιο θέμα, την επιβολή της τάξης μέσα στην αταξία. Κατανοώ σήμερα τις Ηλέκτρες που επαναστατούν και αγωνίζονται για την ελευθερία τους και τη δικαιοσύνη -οι Παλαιστίνιοι, οι Κούρδοι, οι Κύπριοι, οι Σύριοι και τόσοι άλλοι. Μια Ηλέκτρα που είναι ταγμένη να εκδικηθεί τον άδικο φόνο του πατέρα της, βουτηγμένη στο μίσος αποζητά δικαίωση.

Όταν άνθρωποι βάφουν τα χέρια τους με αίμα άλλων ανθρώπων για χάρη της δύναμης της εξουσίας, τότε για τον Σοφοκλή αλλά και για εμένα που προτείνω το έργο αυτό, αναταράζεται η σωστή μαθηματική εξίσωση της ζωής, της δίκαιης διαβίωσης, του ανθρώπου προς τη φύση, και των ανθρώπων μεταξύ τους, δηλαδή της Ηθικής. Πόσο ηθικό είναι να κατεδαφίζεται μια χώρα επειδή κάποιοι άλλοι, ξένοι, θέλουν να εκμεταλλευτούν τον πλούτο της ή τη θέση της; Πόσο ηθικό είναι ένας λαός να αφανίζεται και να μην έχει τη δύναμη να υπερασπιστεί την πατρίδα του; Πόσο ηθικό είναι ρουκέτες να πέφτουν σε αμάχους, τανκς να εισβάλλουν και να ισοπεδώνουν χώρες, πόσο ηθικό είναι να συντηρούνται στρατοί με νεαρά παιδιά;

 

Μαριάννα Καυκαρίδου: Η Ηλέκτρα είναι ένα βασανισμένο, σκοτεινό πλάσμα

Οι τραγικοί ήρωες δεν είναι καθημερινοί άνθρωποι, είναι αρχέτυπα. Είναι φορείς ιδεών και εννοιών. Οι πράξεις τους υποκινούνται από τους Θεούς και η μοίρα τους είναι προκαθορισμένη γι’ αυτό και είναι απόλυτοι. Δεν διαπραγματεύονται, δεν διαφοροποιούνται, διαπράττουν την ύβρις και στο τέλος συντρίβονται. Αυτοί οι ρόλοι λοιπόν, που υπερβαίνουν τα ανθρώπινα, που βιώνουν τόσο έντονα πάθη, που συγκρούονται με τους Θεούς, φτάνουν στην τρέλα, τον παροξυσμό, γίνονται παράφοροι φονιάδες και βίαιοι εκδικητές, δεν παίζονται απλώς με το θυμικό. Απαιτούν από τον ηθοποιό τεράστια ψυχική και σωματική διέγερση, ενεργοποίηση της εσωτερικής του δύναμης και βαθιά πνευματική επικοινωνία με τον ίδιο του τον εαυτό. Και φυσικά όλο του το σύστημα, το αναπνευστικό, το μυϊκό, το νευρικό του σύστημα να είναι σε άρτια κατάσταση για να μπορέσει να αντεπεξέλθει στο μέγεθος, αλλά και στη διάσταση του ρόλου.

Η Ηλέκτρα είναι ένα βασανισμένο, σκοτεινό πλάσμα. Ο θάνατος του Αγαμέμνονα την έχει τραυματίσει σε όλα τα επίπεδα και για να μπορέσει να επιβιώσει αυτοτροφοδοτείται με τον ασίγαστο θρήνο και την αδιάλειπτη μνήμη της δολοφονίας του. Έχει στοιχεία μαζοχισμού. Το μίσος, η οργή, το μένος ξεχειλίζουν από μέσα της. Το άδικο την αναγκάζει να υπερβεί όλους τους φυσικούς και ηθικούς φραγμούς και όλη της η ύπαρξη είναι ταμένη στην εκδίκηση. Η εμμονή της να ανταποδώσει τη βία με βίαιο τρόπο, φανερώνει έναν επικίνδυνο άνθρωπο, με φονικά ένστικτα. Γι’ αυτό και όταν έρχεται η στιγμή της τιμωρίας των ενόχων, φτάνει σε κορύφωση Μαιναδική.

Πόσες γυναίκες χάνουν καθημερινά οικεία τους πρόσωπα εξαιτίας άδικων, απάνθρωπων πράξεων όπως είναι οι τρομοκρατικές ενέργειες, οι πόλεμοι, οι φόνοι, οι καταστροφές; Κάθε γυναίκα λοιπόν που έχει βιώσει μια τέτοια οικογενειακή τραγωδία, σίγουρα αισθάνεται οργή και μίσος για τους υπαίτιους και υπάρχει μέσα της το σπέρμα της εκδίκησης. Και δεν είναι λίγα τα παραδείγματα που γυναίκες πήραν το νόμο στα χέρια τους και σαν σύγχρονες Ηλέκτρες ανταπέδωσαν το κακό και τιμώρησαν τους θύτες.

 

Άννα Γιαγκώζη: Προσπάθησα να κατανοήσω την Κλυταιμνήστρα όσο περισσότερο μπορούσα

Είναι διαφορετικό να ερμηνεύεις ένα ρόλο αρχαίου δράματος από έναν οποιοδήποτε άλλο ρόλο. Το αρχαίο δράμα δεν μπορείς να το αντιμετωπίσεις σαν ένα οποιοδήποτε ψυχολογικό ή ποιητικό έργο. Οι θεματικές και η δομή των χαρακτήρων είναι υπέρ του φυσιολογικού ή του ανθρώπινου. Πρέπει να καταφέρεις να υπερβείς τα όρια του λογικού και του δραματικού. Παίζουμε πάνω από τον εαυτό μας. Πάνω από τα θνητά αισθήματά μας. Για αυτό είναι τραγωδία και όχι δράμα.

Προσεγγίζω το ρόλο μου της Κλυταιμνήστρας με δέος. Και έτσι πιστεύω πως κάθε ηθοποιός αντιμετωπίζει τους ρόλους που ενσαρκώνει. Πρέπει να τη δικαιολογήσω απόλυτα για τις πράξεις της. Να βρω το κάθε κίνητρό της. Προσπάθησα να την κατανοήσω όσο περισσότερο μπορούσα. Ακόμα το ψάχνω. Και είμαι σίγουρη πως μέχρι να τελειώσουν οι παραστάσεις ακόμα θα ψάχνω όλες αυτές τις πτυχές αυτού του μεγάλου ρόλου.

Οι πρόγονοί μας έβλεπαν θέατρο για να γιατρέψουν το σώμα και την ψυχή τους. Θεωρώ πως έχουμε να μάθουμε πολλά μελετώντας τα αρχαία αυτά κείμενα. Δυστυχώς η φύση του ανθρώπου είναι κουρδισμένη για να ξεχνάει τα λάθη της νομίζω και για αυτό και επαναλαμβάνονται. Έχουμε τόσα να μάθουμε! Επίσης σαν ηθοποιός θεωρώ πως οφείλουμε να μαθητεύσουμε σε αυτό το είδος θεάτρου και να βρούμε την αλήθεια του και τη δομή του πριν προχωρήσουμε ξυπόλυτοι στην αποδόμηση που μας προσφέρει το σύγχρονο.

 

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Μετάφραση: Φώτης Φωτίου, Σκηνοθεσία: Νεοκλής Νεοκλέους, Σκηνικά: Χάρης Καυκαρίδης, Κοστούμια: Μαρίνα Χατζηλούκα, Μουσική: Σάββας Σάββα, Χορογράφος: Παναγιώτης Τοφή, Κίνηση: Νεοκλής Νεοκλέους, Παναγιώτης Τοφή, Σχεδιασμός φωτισμού: Βικέντιος Χριστιανίδης, Βοηθός σκηνοθέτη: Νικόλας Αρκαδίου

Διανομή: Ηλέκτρα: Μαριάννα Καυκαρίδου, Ορέστης: Ανδρέας Ρόζου, Κλυταιμνήστρα: Άννα Γιαγκιώζη, Παιδαγωγός: Βασίλης Μιχαήλ, Χρυσόθεμις: Κύνθια Παυλίδου, Αίγισθος: Λέανδρος Ταλιώτης, Πυλάδης: Νικόλας Αρκαδίου Χορός (Γυναίκες του Άργους): Μαρία Ανδρέου, Θέμις Ππόλου, Ειρήνη Σαλάτα, Ζήνα Καυκαρίδου, Έλενα Οροκλινιώτη, Θεοδώρα Ανδρέου, Χριστίνα Γαβριηλίδου, Κυριακή Παπαδοπούλου, Χριστίνα Πιερή, Μιχαηλίνα Σουγκάρη

ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Αρχαίου Ελληνικού Δράματος

Κυριακή 2 Ιουλίου, Αμφιθέατρο «Το σκαλί», Αγλαντζιά,

Τρίτη 4 Ιουλίου, Αρχαίο Θέατρο Κουρίου

Δευτέρα 10 Ιουλίου, Αρχαίο Ωδείο Πάφου

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy