Νοσηλευτές και μαίες, συμβολή στην ανθεκτικότητα του συστήματος υγείας

Του Ιωάννη Λεοντίου*

Εισαγωγή

Οι σύγχρονες απαιτήσεις της δημόσιας υγείας αποτελούν το επίκεντρο δημοσίου διαλόγου ανά το παγκόσμιο. Υπάρχουν αυξανόμενες προκλήσεις που σχετίζονται με τη γήρανση του πληθυσμού, την αύξηση των χρόνιων ασθενειών και τις αυξανόμενες προσδοκίες των πολιτών για περισσότερες και ποιοτικότερες υπηρεσίες που καθιστούν αναγκαία την αύξηση της χρηματοδότησης των συστημάτων υγείας.

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι ένα ισχυρό σύστημα δεν μπορεί να εγκαθιδρυθεί χωρίς επαρκές και αποδοτικό ανθρώπινο δυναμικό. Εκτός από το οικονομικό όφελος που προκύπτει από τη διατήρηση της υγείας των ανθρώπων, οι επενδύσεις στο υγειονομικό δυναμικό έχουν θετικό αντίκτυπο στην κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξη.

Τα σύγχρονα προβλήματα δημόσιας υγείας αφορούν τις παγκόσμιες απειλές όπως η αντιμικροβιακή αντοχή, οι νέες πανδημίες, οι αναδυόμενες λοιμώξεις, οι φυσικές καταστροφές, η παγκόσμια κλιματική αλλαγή, οι ένοπλες συγκρούσεις και τα μεταναστευτικά ρεύματα. Σε όλα αυτά οι νοσηλευτές και οι μαίες μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο συμβάλλοντας στην υγεία του πληθυσμού.

Επενδύσεις

Η βελτίωση της υγείας και των οικονομικών συνθηκών αλληλοεξαρτώνται και αλληλοενισχύονται. Στις περιπτώσεις που οι κυβερνήσεις επιδιώκουν βραχυπρόθεσμη εξοικονόμηση, με μείωση των δαπανών στην υγεία το σύστημα επιβαρύνεται τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα.

Από τις Βασικές Αρχές της παγκόσμιας στρατηγικής για τους ανθρώπινους πόρους για την υγεία (Global Strategy on Human Resources for Health: Workforce 2030) ξεχωρίζουν:

  • Η διασφάλιση και προώθηση του δικαιώματος των πολιτών σε ολοκληρωμένες, ανθρωποκεντρικές υπηρεσίες υγείας και η εμπλοκή της κοινότητας.
  • Η διασφάλιση της απασχόλησης και των επαγγελματικών δικαιωμάτων όλων των εργαζομένων υγείας.
  • Η διασφάλιση ασφαλούς και αξιοπρεπούς εργασιακού περιβάλλοντος απαλλαγμένου από κάθε είδους διακρίσεις, εξαναγκασμό και βία.
  • Η προώθηση της καινοτομίας, η αξιοποίηση ερευνητικών δεδομένων και τεκμηριωμένων πρακτικών.

Με την υιοθέτηση των αρχών μιας τέτοιας στρατηγικής στα πλαίσια υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων για το ΓεΣΥ αναμένεται ότι:

  • Θα υπάρξει βελτίωση της απόδοσης και της αποτελεσματικότητας του υγειονομικού δυναμικού.
  • Αποτελεσματικότερη διαχείριση των ανθρώπινων πόρων.
  • Αποτελεσματική καθολική υγειονομική κάλυψη.
  • Βελτίωση των επιπέδων υγείας του πληθυσμού, ευημερία και ανάπτυξη.

Σημειώνεται ότι στην τελευταία έκθεση του  ΟΟΣΑ και του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Πολιτικών και Συστημάτων Υγείας σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η Κύπρος ΔΙΑΘΕΤΕΙ ΤΟ ΜΙΚΡΟΤΕΡΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΔΑΠΑΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ από κάθε άλλο κράτος της ΕΕ και έχει ΕΛΛΕΙΨΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΩΝ (https://ec.europa.eu/…/fi…/state/docs/chp_cyprus_cypriot.pdf)

Νοείται ότι:

Η αξιοποίηση των επενδύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό θα γίνει με συνεκτίμηση των υφιστάμενων καθώς και των μελλοντικών υγειονομικών αναγκών. Οι οργανισμοί υγείας και τα νοσηλευτήρια θα πρέπει να αξιοποιήσουν αποτελεσματικούς ηγέτες, με γνώσεις στο σύγχρονο μάνατζμεντ με ανθρωπινή προσέγγιση και χαρακτηριστικά διαχειριστικής κουλτούρας.

Βελτίωση της ανθεκτικότητας των συστημάτων υγείας

Τα συστήματα υγείας απαιτούν μακροπρόθεσμη επένδυση με βάση τα έξι δομικά στοιχεία που ορίζονται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO, 2007):

  1. Επαρκή αριθμό κατάλληλα εκπαιδευμένων επαγγελματιών υγείας.
  2. Διαθέσιμα φάρμακα.
  3. Πληροφοριακά συστήματα και επιδημιολογική επιτήρηση.
  4. Κατάλληλη υποδομή.
  5. Επαρκή κρατική χρηματοδότηση.
  6. Ισχυρό δημόσιο τομέα για παροχή ισότιμων ποιοτικών υπηρεσιών υγείας.

«Στην Κύπρο ο δημόσιος τομέας της Υγείας έχει πληγεί από χρόνια υπο-επένδυση και έχουν εκφραστεί ανησυχίες αναφορικά με την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών. Ωστόσο, τα δεδομένα υποδεικνύουν ότι η διατήρηση δημοσίων υπηρεσιών στα πλαίσια του ΓεΣΥ θα συνδράμει στην αποτελεσματικότερη και δικαιότερη παροχή φροντίδας υγείας».

Ένα καλό εργασιακό περιβάλλον είναι ευεργετικό για τη σωματική και ψυχική ευεξία. Οι αλλαγές στις εργασιακές πρακτικές, η αναδιάρθρωση και η ραγδαία μεταβολή των πλαισίων εργασίας μπορούν να αυξήσουν την πιθανότητα του ψυχολογικού στρες, της κόπωσης και εξάντλησης και των καταθλιπτικών διαταραχών (Jackson et al 2007, WHPA, 2008).

Η οργανωσιακή κουλτούρα για την υποστήριξη της αποτελεσματικής ομαδικής εργασίας, όπως η ανοικτή επικοινωνία, η διαφάνεια, η υποστήριξη, η εποπτεία και η καθοδήγηση, αποτελούν θετικά στοιχεία.

Η συμμετοχή των νοσηλευτών και των μαιών

Υπάρχουν νοσηλευτές που φροντίζουν κρατούμενους, υπάρχουν νοσηλευτές και μαίες που εργάζονται στην κοινότητα και που φροντίζουν τους άστεγους. Νοσηλευτές και μαίες για όσους εισέρχονται την είσοδο του νοσοκομείου, στα ασθενοφόρα, στα σχολεία, στα αεροδρόμια, στα Κέντρα ΠΦΥ σε αστικές, ημιαστικές και περιοχές της υπαίθρου.

Οι νοσηλευτές και οι μαίες υπόκεινται σε αυξανόμενες πιέσεις, συμπεριλαμβανομένων των αναδιοργανώσεων, του φόρτου εργασίας, της ανεπαρκούς στελέχωσης, των μειωμένων απολαβών και της επέκτασης των πεδίων εφαρμογής της νοσηλευτικής πρακτικής.

Ωστόσο, οι νοσηλευτές και οι μαίες συμβάλλουν στην ανάπτυξη των υπηρεσιών υγείας, εποπτεύουν και εκπαιδεύουν άλλα μέλη της διεπιστημονικής ομάδας, εργάζονται και συνηγορούν για τους ασθενείς και τις κοινότητες και συλλέγουν στοιχεία για τεκμηρίωση της παρεχόμενης φροντίδας.

Συμπερασματικά

Είναι σαφές ότι πρέπει να εργαστούμε για να οικοδομήσουμε ένα σύστημα υγείας που θα είναι ανθεκτικό για να αντιμετωπίσουμε τις μελλοντικές προκλήσεις και να επιτύχουμε αυτό που ορίζεται στους Αειφόρους Αναπτυξιακούς Στόχους των ΗΕ.

Έχουμε να διαδραματίσουμε σημαντικό ρόλο μέσα από τη συμμετοχή μας στη διαμόρφωση πολιτικής και στην παροχή ποιοτικής φροντίδας και προσβλέπουμε να έχουμε κατανόηση και θετική ανταπόκριση από την πολιτεία.

Δεν μπορεί να υπάρξει Υγεία και δεν μπορεί να λειτουργήσει Σχέδιο Υγείας χωρίς ανθρώπινο δυναμικό και

Δεν μπορεί να υπάρξει ανθρώπινο δυναμικό χωρίς Νοσηλευτές και Μαίες.

*Πρόεδρος Παγκύπριου Συνδέσμου Νοσηλευτών και Μαιών (ΠΑΣΥΝΜ), μέλος Δ.Σ. Διεθνούς Συμβουλίου Νοσηλευτών (ICN)

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy